Lực lượng công an tuần tra bảo vệ ANTT

Thấp thoáng những bóng áo xanh, sắc màu đặc trưng của cán bộ Viện kiểm sát, trong đó có cả Phó viện trưởng VKSND TP Nguyễn Văn Quảng. Tôi buột miệng: “Thủ phạm vụ án là tên Hồ Xuân Phú, sinh 1987, ở giáp tường nhà nạn nhân đã bị bắt, sao quân tướng nhà ta còn kéo sang đầy đủ thế nhỉ?”. Anh bạn đồng nghiệp rỉ tai: “Có đồng phạm, chẳng mấy chốc là khai ngay thôi ấy mà. Thế nhưng, mọi sự tự dưng trở nên phức tạp bất ngờ khiến tôi cả ngày vật vờ nơi đây cũng chỉ kiếm được tí tin còm”.

Tại cơ quan điều tra, Phú khai nhận đồng phạm với hắn còn có người anh họ con bác (anh ruột của mẹ Phú) cùng tham gia tên là Đỗ Đăng Chiến, sinh 1986, ở cùng xóm với hắn. Rằng hắn và Chiến đã bàn bạc việc cướp xe máy, tư trang của chị Phượng; phân công nhau mỗi người một việc. Rằng hắn chỉ ra tay đập gục chị Phượng, còn Chiến chính là người dùng tuýp sắt đánh chết nạn nhân, sau đó mang xác đi giấu. Thế nhưng dù có “khảo” kiểu gì, anh Chiến vẫn không khai nhận mình là đồng phạm với Phú.

Thận trọng, khách quan, đảm bảo các yếu tố pháp luật, không để xảy ra oan sai, lực lượng phá án đang được đặt vào tình huống mà bất cứ ai trong cuộc đầu óc cũng đều căng lên như sợi dây đàn. Với tinh thần cầu thị, lực lượng CATP đã “triệu mời” lãnh đạo VKSNDTP sang cùng thẩm định qua các hoạt động khám nghiệm hiện trường (KNHT), khám nghiệm tử thi (KNTT), đánh giá chứng cứ và phân loại xử lý người bị tạm giữ để đưa ra quyết định xử lý cuối cùng.

Quyết định không phê chuẩn lệnh bắt Chiến là hoàn toàn đúng đắn, cơ quan điều tra cũng trút được gánh nặng và tập trung vào hướng điều tra chính, rằng vụ án chỉ có Phú là thủ phạm. Bằng các chiến thuật hỏi cung sắc bén, bằng công sức trí tuệ của lực lượng điều tra phá án, các điều tra viên đã lột được mặt nạ của kẻ sát nhân đê tiện. Mọi việc Phú sắp đặt đều nằm trong tính toán của hắn, nhất là việc tạo chứng cứ, thời gian ngoại phạm.

Hành vi gắp lửa bỏ tay người, đổ tội cho người anh họ của Phú cũng đều một tay hắn sắp đặt: san bớt hành vi giết người man rợ (đập chết hẳn, giấu xác) cho Chiến là người bị bệnh động kinh, năng lực nhận thức và mọi phản ứng yếu kém nhất nên dễ đổ tội, làm lạc hướng điều tra của cơ quan công an. Vượt lên trên hết là bài học về cuộc đấu tranh phòng chống các loại tội phạm, mỗi CBCS công an phải tỉnh táo, thận trọng, khách quan, trau dồi thêm nghiệp vụ, kinh nghiệm, mài sắc thêm ý thức cảnh giác, ý chí tiến công tội phạm để có thể hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trên trận tuyến bảo vệ ANTT ngày càng gay go, quyết liệt.

Viện trưởng VKSND TP Lương Văn Thành tỏ ra rất tâm đắc với công tác phối hợp giữa các ngành nội chính. Từ việc tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo tội phạm đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện việc phối hợp giữa các cơ quan, nhất là từ khi có Quy chế phối hợp liên ngành 9 cơ quan nội chính thành phố ngày 18-7-2009. Cơ quan công an, VKS vẫn là những ngành xung kích đi đầu trong tiếp nhận tin báo, đơn tố giác tội phạm, song cũng ghi nhận sự tích cực của các cơ quan khác như BĐBP qua 1 năm thực hiện quy chế đã có 25 tin, tiến hành khởi tố 23 vụ án; Cục Hải quan tiếp nhận và thụ lý 4 vụ buôn lậu, Chi cục quản lý thị trường tiếp nhận và thụ lý 2 vụ, Vùng I Cảnh sát biển tiếp nhận và thụ lý 5 vụ tàu chở than trái phép, Cục thuế thành phố 2 vụ...

Điển hình: Ngày 12-11-2009, BĐBP tại cảng xăng dầu khu vực 3 phát hiện tàu Hải Đông 27 có dấu hiệu vận chuyển trái phép quặng Titan ra nước ngoài đã chủ động trao đổi với VKS trong việc khám xét, giám định, thu thập chứng cứ. Qua điều tra, xác minh đã có đủ căn cứ khởi tố vụ án về tội “Vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới” theo điều 154-BLHS; vụ án đã được chuyển đến Cơ quan CSĐT - CATP để xử lý theo thẩm quyền.

Đặc biệt trong lĩnh vực phối hợp giải quyết án hình sự giữa ba cơ quan tố tụng của thành phố: công an - viện kiểm sát - toà án, hầu hết khi có vụ án hình sự hoặc khi phát hiện dấu hiệu tội phạm thấy cần phải KNHT, KNTT, Cơ quan điều tra đều thông báo kịp thời cho VKS cùng cấp biết để tham gia khám nghiệm. Nhiều vụ trọng án lớn, vụ việc phức tạp như giết - cướp đều có sự tham gia chỉ đạo của các đồng chí là thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra, phó viện trưởng, trưởng phòng, phó trưởng phòng các phòng nghiệp vụ VKSNDTP.

Nhiều vụ án do làm tốt công tác khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi đã kịp thời phân loại xử lý và truy bắt nhiều đối tượng nghi vấn, giải quyết triệt để vụ án; như vụ Nguyễn Văn Hoà cùng đồng bọn giết người, cướp tài sản mới xảy ra tại xã Thanh Lương, huyện Vĩnh Bảo. Cơ quan điều tra và VKSND hai cấp cũng đã có sự phối kết hợp tốt ngay từ khi tiếp nhận, phân loại xử lý, giải quyết tốt tin báo, tố giác tội phạm, tiến hành phân loại ngay từ khi bắt để có đường lối xử lý với từng đối tượng không để oan sai.

Chỉ tính 9 tháng đầu năm 2010, toàn thành phố bắt, tạm giữ hình sự 1.253 đối tượng, đã giải quyết 1.227 đối tượng; trong đó khởi tố 1.223 đối tượng (đạt tỷ lệ 99,67%), trả tự do cho 4 người, chiếm tỷ lệ 0,33% so với tổng số người đã giải quyết, giảm nhiều so với các năm trước đây từ 8-10%. Nhiều vụ trọng án phức tạp do bị can không nhận tội, hoặc đổ vấy tội cho người khác như vụ Hồ Xuân Phú giết người, cướp tài sản thì điều tra viên và kiểm sát viên trong suốt quá trình điều tra vụ án phải phối hợp với nhau hết sức ăn ý từ thu thập chứng cứ đầy đủ, toàn diện còn phải có kế hoạch để phối hợp trong quá trình xét hỏi.

Thận trọng, khách quan, không bỏ qua một chi tiết nhỏ nhất, kết hợp hỏi cung với thực nghiệm điều tra, cơ quan tố tụng buộc Nguyễn Duy Tuấn cùng đồng bọn trong vụ án giết người xảy ra tại 526 đường Nguyễn Văn Linh dù ngoan cố cuối cùng đã phải cúi đầu nhận tội. Do có sự phối hợp tốt nên một số vụ án qua nghiên cứu hồ sơ kiểm sát viên thấy cần bổ sung tài liệu, chứng cứ nhưng không nhất thiết phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung, mà báo cáo lãnh đạo trao đổi với cơ quan điều tra để cùng điều tra viên phối hợp. Chẳng hạn: vụ án Hoàng Ngọc Hà cùng đồng bọn phạm tội giết người xảy ra tại Hồ Đào, quận Ngô Quyền, quá trình thống nhất với nhau về kết quả thực nghiệm điều tra, hỏi cung bị can, cơ quan tố tụng đã đưa ra xét xử mức án cao nhất (tử hình) với kẻ đầu vụ.

“Đầu vào” như thế, còn “đầu ra” thực tế trong những năm gần đây, ba cơ quan tố tụng phối hợp hết sức ăn ý. Không ít lần tham dự, cánh phóng viên chúng tôi rất được tin tưởng ưu ái tận mục sở thị những cuộc tranh luận, bàn thảo từng vụ án hình sự có yếu tố phức tạp của ba ngành, trong đó có cả những đồng chí lãnh đạo thành phố. Đó là những vụ án trọng điểm, án ma tuý lớn, án xâm phạm ANQG, án tham nhũng được dư luận quan tâm... Như vụ Nguyễn Văn Hoàn và đồng bọn “Mua bán trái phép chất ma tuý”, vụ Trần Thị Duyên phạm tội “Mua bán phụ nữ”, vụ tham nhũng đất đai ở Quán Nam, vụ chống người thi hành công vụ ở Tràng Cát, vụ gây rối TTCC tại Trung tâm giáo dục LĐXH số 2 thuộc địa bàn xã Đại Thắng, Tiên Lãng...

Xem xét cân nhắc đảm bảo tới các yếu tố chính trị, nghiệp vụ, pháp luật, vụ án đưa ra xét xử, án được tuyên, mọi việc người ngoài nhìn vào cứ “nhẹ như lông hồng”, nhưng ai nào biết, có hay phía sau nó là biết bao công sức, trí tuệ của ba ngành nội chính trên mặt trận đảm bảo ANTT cho thành phố. Có một số vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng, theo yêu cầu của Cơ quan điều tra, Toà án đã cử cán bộ, thẩm phán có kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao tham gia nghiên cứu hồ sơ ngay từ giai đoạn điều tra; kịp thời có quan điểm về định hướng điều tra, thu thập chứng cứ góp phần mở rộng vụ án, giải quyết triệt để, không bỏ lọt tội phạm, làm tiền đề cho việc truy tố và xét xử nhanh chóng, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Ấy là chưa kể tới sự hỗ trợ của các cơ quan tư pháp, báo chí, từ việc chọn thời gian, địa điểm thích hợp để mở phiên toà, dự kiến việc trích xuất, cách ly, dẫn giải bị cáo, bảo vệ người làm chứng, công tác bảo vệ phiên toà. Dù vụ án phức tạp đến đâu, nếu có sự thống nhất cao độ giữa các cơ quan công an - viện kiểm sát - toà án, và nhất là có sự chỉ đạo sát sao của Thành uỷ - HĐND - UBND TP thì mọi sự đều được thực hiện theo đúng kế hoạch đề ra.

Và, như Phó viện trưởng Nguyễn Văn Quảng tâm sự: Làm giảm việc trả hồ sơ giữa các cơ quan tố tụng, cán bộ đi làm trực tiếp không phải lo lắng “lăn tăn” gì hết, cùng chung sức đưa mọi vụ việc mờ ám từ bóng tối ra ánh sáng. Bởi chúng ta cùng có cái tâm là mong muốn tảo trừ, diệt tận gốc mọi mầm mống gây tội ác, những hành vi làm cản trở tiến trình đi lên của cuộc sống xã hội loài người. Mỗi giọt mồ hôi, từng sợi tóc bạc ta đổ ra hôm nay, với bao muộn phiền suy nghĩ, tổn hao bao trí lực cũng chỉ mong muốn tình hình ANTT thêm ổn định, đời sống KT - XH thành phố phát triển, mỗi người dân được sống mãi trong cảnh yên vui thái bình.