Đại diện hai nước tại lễ chào mừng

Phát biểu với báo chí nhân sự kiện này, Thứ trưởng Ngoại giao Vũ Dũng khẳng định việc hoàn thành toàn bộ công tác phân giới cắm mốc là sự kiện có ý nghĩa lịch sử trọng đại trong quan hệ Việt Nam-Trung Quốc, là thắng lợi chung của tình hữu nghị Việt-Trung và là biểu hiện sinh động của mối quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện mà lãnh đạo cấp cao hai nước đã thỏa thuận.

Điểm lại quá trình phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc, Thứ trưởng Ngoại giao Vũ Dũng nêu rõ, sau khi Việt Nam và Trung Quốc ký Hiệp ước Biên giới trên đất liền năm 1999 và Hiệp ước được Quốc hội hai nước phê chuẩn. Từ năm 2000 đến năm 2002, hai bên đã thỏa thuận được 12 văn bản pháp lý kỹ thuật làm cơ sở cho công tác phân giới, cắm mốc. Tháng 12/2001, hai bên cắm cột mốc đầu tiên tại cửa khẩu Móng Cái (Việt Nam)-Đông Hưng (Trung Quốc).

Từ tháng 10/2002, hai bên đồng loạt triển khai phân giới, cắm mốc trên toàn tuyến biên giới Việt Nam-Trung Quốc. Trong hai năm 2002 và 2003, hai bên thỏa thuận tiến hành, phân giới cắm mốc theo hình thức “cuốn chiếu” từ Tây sang Đông, làm đến đâu dứt điểm đến đó. Nhưng trong giai đoạn này, do còn có nhận thức khác nhau về cách thức triển khai nên công tác phân giới cắm mốc tiến triển rất chậm, chỉ cắm được 89 cột mốc. Đến năm 2004, tiến độ cắm mốc được đẩy nhanh hơn nhờ hai bên chọn biện pháp "dễ làm trước, khó làm sau". Mỗi năm hai bên cắm được khoảng 250 đến gần 300 cột mốc.

Tuy nhiên đến cuối năm 2007, tồn đọng nhiều khu vực không giải quyết được. Do đó, hai bên đã thỏa thuận phương pháp cả gói, giúp đẩy nhanh tiến độ phân giới, cắm mốc trên đất liền. Đến ngày 31/12/2008, hai bên đã kết thúc toàn bộ công tác phân giới, cắm mốc biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Trung Quốc theo đúng thỏa thuận giữa lãnh đạo cấp cao hai nước.

Đến nay, thực địa toàn tuyến biên giới Việt-Trung dài khoảng 1.400km đã được phân giới xong với việc cắm gần 2.000 cột mốc, trong đó có trên 1.500 cột mốc chính và trên 400 cột mốc phụ. Hệ thống mốc giới này đã được đánh dấu, ghi nhận và mô tả phù hợp với địa hình thực tế một cách khách quan, khoa học, chi tiết.

Nếu so sánh với đường biên giới của các nước trên thế giới, đường biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc được đánh giá là có mức độ cột mốc dầy đặc và rõ ràng nhất, được xác định theo phương pháp hiện đại và quản lý bằng phương pháp tiên tiến, đảm bảo tính trung thực và bền vững, lâu dài. Đây là tiền đề vững chắc để xây dựng biên giới Việt-Trung trở thành đường biên giới mãi mãi hòa bình, hữu nghị và cùng phát triển.

Về những công việc cần làm trong năm 2009, Thứ trưởng nhấn mạnh hai bên sẽ tiếp tục thảo luận nhằm hoàn chỉnh nội dung của Nghị định thư phân giới cắm mốc và các phụ lục kèm theo, bao gồm bản đồ, hồ sơ ghi nhận những kết quả phân giới, cắm mốc mà hai bên đã đạt được trên thực địa trong những năm qua; thương lượng về Quy chế quản lý biên giới mới và Hiệp định quản lý các cửa khẩu quốc tế; ký kết hợp tác khai thác tiềm năng du lịch thác Bản Giốc, qui chế đi lại cửa sông Bắc Luân.