Đoàn làm phim "Slumdog Millionaire" trên thảm đỏ. Ảnh: AFP / Getty.

Tác phẩm "Slumdog Millionaire" với kinh phí chỉ 15 triệu USD của đạo diễn Danny Boyle kể về sự đổi đời của Jamal Malik, một chàng trai nghèo sống ở khu ổ chuột thành phố Mumbai và đã giành ngôi quán quân trong cuộc thi "Ai là triệu phú" trên truyền hình Ấn Độ. Từ cuộc sống vất vưởng, cậu bé mồ côi bụi đời đã chiến thắng bất công và nghịch lý, trở thành anh hùng trong mắt của hàng triệu người dân nghèo khổ. Nhưng đằng sau giấc mộng làm giàu, còn tiềm ẩn câu chuyện ngụ ý rằng Jamal không hám tiền. Chàng thanh niên này tham gia "Ai muốn làm triệu phú" là để có cơ hội tìm lại mối tình đầu của mình, nàng Latika…

Kịch bản Triệu phú ổ chuột dựa trên tiểu thuyết best seller của Vikass Swarup, đã được chuyển thể lên màn bạc với một nhịp điệu sôi động hiếm thấy. Tình yêu, tiền tài, bạo lực, tất cả những đề tài đặc trưng và hấp dẫn của phim Ấn Độ, đã được cộng hưởng qua một câu chuyện mang phần kết có hậu: Jamal và Latika hạnh phúc bên nhau. Thế nhưng, điều mà đoàn làm phim và đạo diễn người Anh Danny Boyle muốn truyền tải đến khán giả thế giới lại mang một giá trị nhân văn cao hơn: đó là mối quan hệ giữa con người với con người trong vòng xoáy của hội nhập, phát triển kinh tế.

Một cảnh trong phim

Qua các mảnh đời của nhân vật, Triệu phú ổ chuột mô tả quãng thời gian 20 năm qua của thành phố Bombay (nay trở thành Mumbai). Trong phim và cả ở thực tế đang diễn ra, thành phố này tràn trề sức sống, rùng rùng chuyển động, với các trung tâm thương mại sầm uất và nhà cao chọc trời. Thế nhưng những cái hào nhoáng đó lại tương phản với thân phận của những thành phần xã hội bị bỏ quên, trong đó sự giàu có dẫn theo nạn người bóc lột người đến tận xương tủy. Ví dụ như đoạn phim kể về các em bé mồ côi bị móc mắt để biến thành hành khất mù…

Từ phim ra đến thực tại, hiện lọt thỏm giữa Mumbai hào nhoáng là khu ổ chuột nổi tiếng thế giới Dharavi. Đây cũng chính là khu nhà ổ chuột lớn nhất châu Á hiện nay với dân số hơn 1 triệu người, diện tích 1,75 km vuông. Không chỉ là khu vực sống tối tăm nhất, Dharavi còn một thị trường chợ đen lớn của các băng đảng mua bán ma túy, hàng thời trang và điện tử giả… Nhiều kế hoạch tái thiết Dharavi đã được đưa ra, trong đó mới nhất là dự án đập phá khu ổ chuột này và đưa các hộ gia đình về sinh sống tại những tòa nhà cao tầng gần đó. Tất nhiên đây mới chỉ là dự án trên giấy.

Người dân khu ổ chuột ở Mumbai xem truyền hình

Cái khó đối với chính quyền Ấn Độ là họ gặp nhiều khó khăn trong việc chăm lo cho 1,1 tỉ dân, trong đó hàng chục triệu người nghèo đang phải sống trong các khu ổ chuột bên cạnh các khu nhà cao tầng, văn minh. Nhà chức trách Ấn Độ ước đoán tới năm 2030, khoảng 50% người dân tập trung trong các thành phố, tăng mạnh so với 28% như hiện nay. Khi đó, số lượng khu ổ chuột nhiều khả năng sẽ tăng hơn nhiều... Còn trên bình diện thế giới, LHQ từng báo động trái đất hiện có hơn 1 tỷ người sống trong các khu nhà ổ chuột, chiếm 1/3 dân số thành thị. Nếu nhân loại không tập trung giải quyết, đến năm 2030 con số này sẽ tăng lên đến 2 tỷ.

Trở lại với "Slumdog Millionaire", các nhà làm phim đã xây dựng được câu chuyện rừng bên cạnh các đống rác ngất ngưởng, các khu nhà ổ chuột và các dòng xe hơi tắc nghẽn, ngột ngạt khói mù, Mumbai vẫn còn chỗ giành cho sự chân thành và lòng tốt của con người để hóa giải mọi sự trắc trở. Bộ phim đã phản ánh bức tranh xã hội tại quốc gia phân hóa giàu nghèo mạnh mẽ như Ấn Độ, vừa khéo léo truyền tải thông điệp nhân văn về giá trị con người và tình yêu.

Chính vì vậy, "Slumdog Millionaire" cũng làm bùng nổ hàng loạt cuộc biểu tình phản đối tại Ấn Độ, bởi người dân Ấn Độ cho rằng bộ phim đã làm xấu bộ mặt của đất nước này với những hình ảnh đói nghèo, tối tăm…