Một trong những nhóm hàng được tiêu thụ mạnh dịp tết đã tăng giá

          Rà soát nguồn cung tại chỗ 

          So với những năm trước, có thể nói năm 2021 là năm miền Bắc có thời tiết khá thuận lợi, ít nhất tính đến thời điểm này, số lượng các đợt bão và mưa lũ thưa hơn, cơ bản không có tác động tiêu cực. Điều này khá lý tưởng cho việc sản xuất, lưu thông và tiêu thụ hàng hóa, đây là lợi thế khách quan cho thị trường.

Tuy nhiên bên cạnh đó, năm 2021 cũng có những tác động mạnh mẽ, mà lớn hơn cả là ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19. Trong một số thời điểm, thị trường Hải Phòng cũng như cả nước đã lâm vào tình trạng đứt gãy các chuỗi cung ứng, lưu thông hàng hóa gặp khó, cùng – cầu bấp bênh.

Trong hơn một tháng trở lại đây,việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 128/NQ-CP quy định tạm thời về thích ứng linh hoạt, an toàn, kiểm soát dịch bệnh, đã tạo điều kiện tốt cho thị trường từng bước trở lại ổn định. Điều đáng mừng là, quãng thời gian qua cũng chính là thời điểm khởi động của thị trường cuối năm nói chung và tết Nguyên đán nói riêng.

Từ kinh nghiệm của những năm trước, cho thấy dù trong hoàn cảnh nào, kể cả diễn biến dịch bệnh Covid-19 có xấu hơn, thì thị trường dịp tết Nguyên đán cũng vẫn sôi động hơn so với các thời điểm khác trong năm, bởi những yếu tố truyền thống.

Theo dự báo của ngành công thương, tổng mức lưu chuyển hàng hóa trong dịp Tết tăng bình quân 20% so với các tháng khác trong năm. Theo kinh nghiệm từ những năm trước, trong dịp này sức mua sắm sẽ dồn dập, tiềm ẩn những đột biến về giá và ách tắc lưu thông, nhất là từ sau khi cúng ông Táo 23 tháng Chạp.

Vai trò điều phối thị trường của các siêu thị cần được phát huy trong dịp tết Nguyên đán

Kinh nghiệm cũng cho thấy, hàng hóa chủ yếu cho thị trường tết thường là gạo nếp, đỗ xanh, các loại thịt gia súc gia cầm, măng, miến, mộc nhĩ, nấm, rau xanh, hoa quả, bánh mứt kẹo, cùng với rượu, bia, nước ngọt…, chưa kể các loại quà biếu tặng. Còn sau tết chủ yếu là các loại thủy sản, hoa quả, bánh kẹo, lễ cúng và một số vật dụng khác dành cho cúng rằm tháng Giêng, năm nay thêm ẩn số đáng kể là sự quay trở lại của mùa lễ hội?

Trên cơ sở các tính toán cho thấy, trong điều kiện thời tiết hoàn hảo thì thị trường Hải Phòng hiện chưa thể hoàn toàn chủ động về nguồn cung. Cụ thể cũng trên cơ sở số liệu thống kê của năm trước, một số mặt hàng thiết yếu được định lượng là: tổng nhu cầu sử dụng gạo tẻ toàn thành phố khoảng 13 nghìn tấn/tháng, nguồn cung tại chỗ cung cấp khoảng 900 tấn/tháng, số còn lại do các doanh nghiệp tích trữ và phân phối; tương tự, nhu cầu thịt gia cầm 1 nghìn tấn/tháng, nguồn cung tại chỗ đảm bảo được khoảng 50%; rau củ quả nhu cầu 22 nghìn tấn, lượng cung thường xuyên của thành phố đáp ứng gần đủ.

Riêng thịt lợn, bình quân những dịp tết trước thành phố sử dụng khoảng 4 nghìn tấn thịt/tháng, tuy nhiên do diễn biến phức tạp của mặt hàng này thời gian gần đây, nên lượng dự báo nguồn cung đang gặp nhiều khó khăn.

          Tập trung để bình ổn thị trường

Vừa qua, UBND TP đã ban hành các văn bản liên quan đến tết Nguyên đán Nhâm Dần - 2022, yêu cầu tăng cường công tác quản lý, điều hành và bình ổn thị trường, đảm bảo an toàn thực phẩm, thể hiện quyết tâm cao, chuẩn bị cho một cái tết đầy đủ, an toàn, vui tươi... Vấn đề ở chỗ, mặc dù UBND TP đã có ý kiến chỉ đạo, nhưng cho đến thời điểm này, hoạt động quản lý nhà nước về thị trường cũng chưa thực sự rõ nét, trong khi “điểm rơi” bùng nổ của tết Nguyên đán đã cận kề.

Mấy năm gần đây, kể từ khi các dạng hình siêu thị quy mô lớn đi vào hoạt động, thị trường được phân đoạn tốt đã hạn chế rất nhiều nguy cơ. Mặc dù vậy, hầu hết các siêu thị đều nằm trong nội thành và đều có hội sở tại TP Hồ Chí Minh, việc huy động nguồn hàng và định giá theo hệ thống toàn quốc, nên các chi nhánh tại Hải Phòng dù muốn cũng không thể vận động theo chỉ đạo hành chính. Hơn nữa, kể từ khi dịch bệnh Covid-19 xuất hiện, hoạt động của các siêu thị cũng bị xáo trộn đáng kể, ngoài nguồn cung đứt đoạn, nguồn cầu cũng gặp khó khi nhiều khách hàng chưa mặn mà với phương thức cung ứng online.

Bên cạnh đó, khảo sát tại các siêu thị tại thời điểm này cho thấy, việc tăng giá hàng hóa đã được “âm thầm” điều chỉnh ngay từ khi thị trường hàng tết khởi động, tức là trước tết vài tháng. Nhiều mặt hàng nông sản, thực phẩm tươi sống và chế biến cũng đã có dấu hiệu tăng, nhưng đang được núp dưới các chương trình khuyến mại “chiến lược”.

Nghĩa là khi chương trình giảm giá nhờ khuyến mại kết thúc, việc tăng giá xem như đã hoàn thiện? Nhìn từ yếu tố khách quan, thì việc tăng giá cũng là tất yếu, bởi lẽ nhóm hàng thực phẩm ngoài thị trường truyền thống cũng đã tăng mạnh thời gian qua.

          Cũng theo kinh nghiệm của những năm trước, thị trường dịp tết Dương lịch đóng vai trò như liều “thuốc thử”, với sự gia tăng nhu cầu mua sắm kéo dài từ dịp Giáng sinh. Nhưng thực tế cho thấy, dịp tết Dương lịch năm nay chưa đặt nhiều dấu ấn lên thị trường, mà chủ yếu mới tác động vào một số mặt hàng cục bộ.

Nên dù giá đợt này có tăng, cũng xem như là một đợt tập dượt của thị trường, gợi mở tính chủ động để chuẩn bị cho người dân thành phố đón tết truyền thống sắp tới được vui vẻ.

Một vấn đề khác có tác động không nhỏ, là nguồn tiền mua sắm của số đông người lao động phụ thuộc vào chế độ lương - thưởng. Nếu các đơn vị chủ quản giải ngân nguồn tiền này cận ngày tết, khoảng cách mua sắm bị thu hẹp sẽ gây bùng nổ tiêu thụ. Đây là cơ hội cho việc kích giá và khan hiếm hàng hóa cục bộ, cùng với nguy cơ hàng giả, hàng nhái, hàng mất an toàn VSTP dễ xâm nhập thị trường.

Chính vì vậy, nếu các nhà quản lý, nhà phân phối không có các giải pháp thiết thực hơn, các chủ doanh nghiệp không thể hiện trách nhiệm vào cuộc, thì những nỗi lo đối với thị trường tết còn tiềm ẩn.

          Dù thế nào, trong bối cảnh kinh tế khó khăn đến mấy, thì tết Nguyên đán vẫn là nét văn hóa truyền thống được người dân quan tâm nhất hàng năm. Bản thân mỗi người dân cũng cần tự lượng hoàn cảnh, cân nhắc trong mua sắm.

Nhưng để một cái tết tiết kiệm mà vẫn đảm bảo vui tươi, lành mạnh, an toàn, lệ thuộc rất nhiều vào trách nhiệm thực sự của các cơ quan quản lý.

Lê Minh Thắng