Nguy hiểm vẫn nằm sâu dưới đấtChiến tranh đã lùi xa, nhân dân ta đang được sống trong no ấm, hòa bình và hạnh phúc. Nhìn lại quá khứ, Hải Phòng là một trong 25 thành phố, thị xã bị địch bao vây, tàn phá, là mục tiêu chính của đợt phong tỏa miền Bắc. Hơn 40 năm qua, bao thế hệ người dân đất Cảng vẫn phải gánh chịu hậu quả nặng nề của ô nhiễm bom, mìn, vật nổ. Và trong cuộc sống thời bình, những người lính công binh (Bộ CHQS TP) vẫn thầm lặng dò tìm, xử lý bom, mìn để bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dân…

Hải Phòng là thành phố và cảng biển lớn của miền Bắc. Trong những năm 1960-1975, Hải Phòng còn là một trung tâm công nghiệp, có nhiều nhà máy, xí nghiệp của trung ương nên là mục tiêu chính của địch đánh phá. Trong chiến tranh phá hoại từ năm 1965-1972, quân đội Mỹ đã sử dụng trên 50 loại bom, mìn hiện đại nhất để đánh phá miền Bắc và Hải Phòng. Theo số liệu thống kê lưu tại Bộ CHQS TP thì tổng số bom đạn không quân Mỹ đánh phá Hải Phòng từ năm 1965-1972 là 475.840 quả, gồm: bom phá, bom từ trường, thủy lôi, bom bi, bom xuyên, cùng 13.472 đạn rốc-két, tên lửa và đạn pháo.

Trong và sau chiến tranh, lực lượng công binh Bộ CHQS TP đã tổ chức thu gom, xử lý những quả bom đạn, vật nổ nằm trên mặt đất để đảm bảo an toàn cho nhân dân yên tâm sản xuất và chiến đấu thắng lợi. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đô thị hóa, dấu vết bom, đạn trên thực địa đã bị san lấp nên rất khó khăn trong việc tìm kiếm.

Hiện nay, trong lòng đất, dưới đáy kênh, ao đầm và các khu dân cư trên địa bàn thành phố vẫn còn sót lại khối lượng lớn bom đạn nằm ở các độ sâu khác nhau, chưa được dò tìm và xử lý. Các loại bom, mìn, vật nổ này khi vô tình tác động vào vẫn có thể gây nổ, gây sát thương cho người, làm hư hỏng phương tiện thi công, phá hoại công trình…

Những người lính công binh xử lý tín hiệu để rà phá bom, mìn

Qua công tác khảo sát, điều tra ngoài thực địa, nắm bắt tình hình ở các địa phương, cùng hồ sơ lưu trữ bom đạn còn sót lại sau chiến tranh cho thấy, Hải Phòng là một trong những địa phương vẫn bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự ô nhiễm bom, mìn.

Đặc biệt, hiện vẫn còn 25.000 quả bom và 11.000 quả đạn với các chủng loại khác nhau chưa được tháo gỡ. Diện tích đất bị ô nhiễm bom, mìn tại Hải Phòng chiếm 66,75% diện tích đất toàn thành phố. Đây chính là mỗi nguy hiểm vẫn đang rình rập đến sự an toàn về cuộc sống của nhân dân.

Cũng theo thống kê của Bộ CHQS TP, từ năm 1975 đến nay, trên địa bàn thành phố có hơn 650 người chết, bị thương do bom, mìn vật nổ gây ra. Bom đạn sau chiến tranh còn ảnh hưởng đến an ninh trật tự, là mối nguy hiểm lớn, hậu quả khó lường khi vô tình rơi vào tay bọn tội phạm sử dụng để gây án…

Dũng cảm đối mặt với “tử thần”

Chúng tôi có dịp trò chuyện với những người lính thuộc Ban Công binh (Bộ CHQS TP) mới phần nào hiểu được nỗi vất vả, nguy hiểm của công việc đặc thù rà phá bom mìn còn sót lại trong chiến tranh. Trung tá Phạm Hồng Thuất, Trưởng ban công binh bộc bạch: “Với lực lượng mỏng 7 cán bộ chiến sỹ, phải đảm nhiệm khối công việc lớn, ngoài nhiệm vụ huấn luyện SSCĐ và thực hiện các nhiệm vụ đột xuất khác theo mệnh lệnh của cấp trên, đơn vị thực hiện hai nhiệm vụ chính trị trung tâm là: rà phá bom mìn; thu hồi và phá hủy bom mìn trên địa bàn thành phố, trả lại sự sống cho những vùng đất “chết”, giúp nhân dân phát triển kinh tế - xã hội và tăng gia sản xuất”.

Đơn vị tổ chức huấn luyện chặt chẽ, lấy thực hành làm chính, vận dụng theo quan điểm tư tưởng của Bác Hồ: Thành thạo với chuyên môn nghiệp vụ, sát với từng địa hình thực tế, loại vật cản nơi đơn vị tác nghiệp; bảo đảm 100% CBCS sau khi huấn luyện có đủ khả năng thực hiện nhiệm vụ.

Những người lính công binh xử lý tín hiệu để rà phá bom, mìn

Bên cạnh đó, Ban công binh luôn xác định tư tưởng và quán triệt cho cán bộ, chiến sỹ rằng: Với người lính công binh, quá trình thực hiện nhiệm vụ, cán bộ, chiến sĩ luôn phải đối mặt với "thần chết" giấu mặt trong lòng đất. Vì vậy, công tác huấn luyện chuyên sâu, rèn luyện bản lĩnh, kỹ năng chuyên môn luôn được đơn vị đặt lên hàng đầu, bảo đảm mọi CBCS tham gia rà phá bom mìn phải thành thạo về chuyên môn kỹ thuật, nắm chắc về tính năng, cấu tạo, nguyên lý hoạt động của các loại bom, mìn và sử dụng thành thạo các trang thiết bị dò tìm. Phải đổ mồ hôi trong huấn luyện bởi khi bước vào nhiệm vụ rà phá bom, mìn không có rút kinh nghiệm, chỉ cần một sai sót nhỏ phải trả bằng máu”.

 Nhờ làm tốt công tác giáo dục tư tưởng, hầu hết CBCS thấy được vinh dự và trách nhiệm của mình, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, đoàn kết, tương trợ giúp đỡ nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ, chấp hành nghiêm quy trình kỹ thuật, thứ tự các bước rà phá, khi phát hiện tín hiệu luôn bình tĩnh xử lý, đảm bảo an toàn tuyệt đối về người và trang - thiết bị. Nhiều năm qua, những người lính công binh đã bất chấp hiểm nguy, gian khó lần dò từng quả bom, đầu đạn, đem lại bình yên cho quê hương.

Nhờ chấp hành tốt quy định, quy tắc và quy trình trong rà tìm, xử lý bom, mìn, vật nổ, đơn vị đã bảo đảm an toàn, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Chỉ tính từ năm 2009 đến 2014, CBCS Ban công binh đã rà phá, thu gom, xử lý 5.485kg bom đạn các loại. Trong đó, có nhiều quả bom xuyên, bom phá 500 bảng Anh, bom phá 750 bảng Anh, cùng nhiều đạn cối, đạn pháo. Có những lần để đào tìm từng quả đạn, những người lính công binh phải đằm mình trong bùn đất, giữa thời tiết nắng nóng, mồ hôi như tắm ướt quần áo.

Vất vả, gian khổ, nguy hiểm là vậy nhưng tất cả đều lạc quan vì nghĩ tới ngày mai trên mảnh đất quê hương, nơi những bước chân của các anh đi qua sẽ được xây dựng một công trình lớn, những cánh đồng xanh ngát, đáp ứng cho yêu cầu phát triển của địa phương.

Trong hàng trăm cuộc rà phá, bom mìn, nhưng người lính công binh còn nhớ như in vào chiều 14-12-2012, nhận được thông báo của chính quyền địa phương thôn Phương Hạ, xã Chiến Thắng, An Lão, có 1 quả bom lộ thiên rất nguy hiểm đến tính mạng và tài sản của nhân dân. Nhận nhiệm vụ trên giao, Ban công binh đã có mặt tại hiện trường, xác định quả bom dài 1,54m, nặng 250kg, có thể phát nổ nếu có tác động mạnh từ bên ngoài. Bằng các biện pháp nghiệp vụ, CBCS đã tiến hành thu hồi và phá hủy, đảm bảo an toàn cho nhân dân địa phương tiếp tục lao động sản xuất.

Mới đây nhất, vào ngày 24-6-2014, Ban công binh nhận được tin báo của Công ty bảo đảm hàng hải Hải Phòng, tại khu vực gần cầu cảng số 4, phát hiện 1 quả bom nằm ở độ sâu 2m so với mặt nước, có thể gây nguy hiểm cho người và phương tiện tàu thuyền ra vào cảng.

Lực lượng công binh đã có mặt tại hiện trường - nơi phát hiện quả bom và sử dụng trang thiết bị kỹ thuật phát hiện chính xác vị trí quả bom, sau đó tổ chức khoanh vùng và triển khai các biện pháp nghiệp vụ, đưa quả bom lên khỏi mặt nước. Hiện trạng mặt ngoài quả bom đã hoen gỉ, song ngòi nổ vẫn còn nguyên vẹn. Đây là quả bom phá 750 bảng Anh, trọng lượng hơn 350kg, hết sức nguy hiểm với sức công phá và bán kính sát thương lên đến 2.500m…

Những cán bộ chiến sĩ Ban công binh luôn xác định trong mọi hoàn cảnh, ở đâu, làm việc gì, tất cả vẫn nỗ lực vượt khó để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Và trong trong cuộc chiến thầm lặng này, hành động dũng cảm, không sợ hy sinh, gian khổ, kể cả xương máu của những người “lính thợ” giữa đời thường ấy thật đáng trân trọng và tự hào.

Hồng Hải