Bán vàng bình ổn giá

          Từ ngày 3-6, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bán vàng trực tiếp cho người dân thông qua kênh của 4 ngân hàng thương mại nhà nước gồm Agribank, BIDV, Vietcombank và Vietinbank. Sau đó, NHNN tiếp tục công bố thêm một kênh bán vàng nữa là kênh của chính Công ty SJC. Tuy nhiên, điểm khác biệt giữa SJC với các ngân hàng ở chỗ, các ngân hàng chỉ bán ra không mua vào còn SJC có thể tham gia thị trường ở cả 2 chiều cả mua lẫn bán.

          Theo đó, ngày 3-6, giá bán vàng miếng SJC của Ngân hàng Nhà nước là 78,98 triệu đồng/lượng. Các ngân hàng và SJC bán cho người dân với giá 79,98 triệu đồng/lượng. Ngày 4-6, giá bán vàng miếng SJC của Ngân hàng Nhà nước là 77,98 triệu đồng/ lượng, thấp hơn giá ngày hôm trước 1 triệu đồng/lượng. Chiều 4-6, các ngân hàng và SJC bán vàng miếng với mức giá 78,98 triệu đồng/lượng, thấp hơn 1 triệu đồng/lượng so với ngày 3-6.

          Với mức giá bán “bình ổn” đó, giá vàng trong nước nhanh chóng hạ nhiệt. Người dân được mua vàng trực tiếp tại các ngân hàng với mức giá rẻ hơn khoảng 1 triệu đồng/lượng so với giá bán ra niêm yết tại các cửa hàng vàng. Người dân đổ xô tới các điểm bán vàng bình ổn nên không khí mua, bán tại các cửa hàng vàng khá vắng vẻ, buộc các cửa hàng  phải điều chỉnh giá vàng bán ra giảm xuống ngang với mức giá bán tại các ngân hàng hoặc có cao hơn nhưng không quá cách biệt.

          Có thể nói, đây là giải pháp khá mạnh tay và có tác dụng tích cực, nhanh chóng. Trước đó, với mong muốn bình ổn thị trường vàng, NHNN đã tổ chức 9 phiên đấu thầu bán vàng miếng ra thị trường với tổng khối lượng 48.500 lượng. Loại vàng miếng đấu thầu là vàng SJC do NHNN tổ chức sản xuất, hình thức đấu thầu là đấu thầu theo giá. NHNN thông báo giá sàn bán vàng miếng, các thành viên tham gia đấu thầu căn cứ các nội dung trong thông báo đấu thầu bán vàng miếng của NHNN để tiến hành đặt thầu theo giá. Mục tiêu đề ra là nhằm tăng nguồn cung để trung hòa nhu cầu thị trường, từ đó “hạ nhiệt” giá vàng.

Tuy nhiên, việc đấu thầu vàng không đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đề ra. Hơn nữa, càng  đấu thầu vàng giá vàng càng cao, khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới chưa kéo gần lại được. Vì thế, NHNN dừng đấu thầu vàng miếng và chuyển sang bán vàng bình ổn với sự tham gia của 4 ngân hàng thương mại lớn và Công ty SJC. Biện pháp này ngay lập tức phát huy tác dụng, giá vàng giảm nhiệt nhanh do NHNN đã cung vàng thẳng tới người dân, giúp người có nhu cầu thực sự về vàng được mua với mức giá hợp lý và các mục tiêu bình ổn thị trường vàng đã thực hiện được.

           Vẫn cần có các giải pháp dài hơi

          Mặc dù có tác dụng tức thời nhưng điều người dân lo ngại là việc bán vàng bình ổn giá này kéo dài bao lâu và NHNN có đủ lượng vàng cung ứng liên tục với giá bình ổn hay không. Thực tế, ngay sau khi có chủ trương bán vàng bình ổn trực tiếp tới người dân, lượng người xếp hàng mua vàng tại các ngân hàng rất đông. Vì thế, các điểm bán vàng thường xuyên bị quá tải, nhiều người xếp hàng cả ngày không mua được vàng. Như vậy, với diễn biến này, NHNN phải luôn có đủ lượng vàng cần thiết để cung ứng cho người dân mới mong bình ổn thị trường lâu dài.

Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA), đồng thời là cố vấn cấp cao Hội đồng Vàng thế giới cho rằng nếu bán thấp hơn giá thị trường 5 - 10 triệu đồng/lượng thì chắc chắn người tiêu dùng sẽ đổ xô mua. Nếu không cung ứng đủ, thì giá cũng sẽ không giảm hơn so với hiện tại là bao. Để bão hoà được thị trường, lượng vàng bán ra phải gấp 2 - 3 lần số vàng NHNN đã bán trong các phiên đấu thầu. Đồng thời, mức giá mà NHNN bán cho nhóm 4 ngân hàng cũng cần phải thấp thì mới tạo được hiệu ứng lan toả với những người có vàng. Theo đó, những người đang nắm giữ vàng cũng sẽ bán ra vì họ sợ giá trong thời gian tới còn giảm thêm nữa.

          Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, có 2 yếu tố quyết định biện pháp này có thành công về lâu dài hay không. Thứ nhất, lượng vàng mà NHNN đang có liệu có đáp ứng đủ nhu cầu không. Nếu muốn duy trì mức hiện tại sẽ đòi hỏi lượng vàng rất lớn. Thứ hai là giá bán phải phù hợp.

           Về lâu dài, theo các chuyên gia, để quản lý thị trường vàng hiệu quả, phải xây dựng một thị trường vàng chuyên nghiệp theo các chuẩn mực quốc tế. Ở đó, thị trường được tiếp nhận các công cụ, các dịch vụ theo quy luật cung cầu và rời xa dần tập quán mua bán vàng dưới dạng vật chất. Một thị trường với các chứng chỉ vàng, các giao dịch vàng tài khoản... sẽ cho thấy các tiện ích vượt trội so với vàng vật chất mà người dân tiếp nhận. Từ đó, chuyên gia đề nghị  cần phải chỉnh sửa ngay Nghị định 24 để có một khuôn khổ pháp lý hội nhập quốc tế sâu hơn, để có một thị trường chuyên nghiệp hơn.

           Chuyên gia kinh tế  Nguyễn Trí Hiếu nêu ý kiến, để giải quyết được căn nguyên vấn đề, Chính phủ cần chỉ đạo các cơ quan chuyên môn xây dựng sàn giao dịch vàng. Trong đó giao dịch mua bán thể hiện rõ trên thị trường như chứng khoán, từ đó người dân nhận định đúng thực tế sẽ giảm bớt cơn sốt vàng, giảm bớt hiện tượng bầy đàn, xô nhau đi mua vàng… NHNN cần xem xét để các doanh nghiệp kinh doanh vàng nhập khẩu, tăng nguồn cung cho thị trường vàng. Có thể tháo gỡ nhãn hiệu SJC, để nhãn hiệu này không còn độc quyền và để các sản phẩm trên thị trường vàng có sự bình đẳng. Khi số lượng đáp ứng nhu cầu chắc chắn thị trường vàng đi vào sự ổn định.

          Bên cạnh đó giao dịch vàng lớn phải qua chuyển khoản bởi các giao dịch vàng sử dụng tiền mặt không để lại dấu vết sẽ khó thu thuế hay tìm được tội phạm rửa tiền. Do đó, những giao dịch 100 triệu đồng phải chuyển khoản để lại dấu vết. Tất cả những giao dịch vàng cần phải đóng thuế, vì hiện tại người mua bán vàng trên thị trường không phải đóng thuế...

           Mặc dù giá vàng hạ nhiệt nhưng các ý kiến cũng cho rằng, các diễn biến tiếp theo của Ngân hàng Nhà nước và các doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn mới là điều cần chú ý. Theo đó, vẫn rất cần  sửa đổi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 3-4- 2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Theo Nghị định số 24/2012/NĐ-CP đang áp dụng, Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài gòn (SJC) không được nhập, dập vàng miếng. Khuôn dập được giao về NHNN quản lý và trong thời gian qua cũng không phát hành thêm vàng miếng. Vì vậy, nguồn cung vàng miếng bị khan hiếm và giá chênh lệch trong nước và thế giới luôn ở mức cao, trên 15 triệu đồng/lượng.  Do đó, nếu bỏ độc quyền vàng miếng, các doanh nghiệp khác như PNJ, DOJI được sản xuất vàng miếng sẽ khiến giá vàng miếng kéo sát lại gần với giá vàng nhẫn, vàng trang sức. Nói cách khác, chỉ khi chính sách độc quyền vàng miếng thay đổi mới tạm thời tác động đến giá vàng miếng. 

          Phát biểu trước Quốc hội tại kỳ họp thứ 7, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh: Chính phủ chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành phải phối hợp từ tất cả các khâu để tăng cường minh bạch các giao dịch thị trường vàng và NHNN đã quyết định lập Đoàn thanh tra liên ngành để thanh tra toàn diện về mọi mặt, từ hóa đơn, chứng từ, các giao dịch về phòng, chống rửa tiền liên quan đến các giao dịch về vàng. Nhiều nhà quản lý, chuyên gia cũng cho rằng, các biện pháp hành chính trở nên đặc biệt quan trọng để đảm bảo sự minh bạch và ngăn chặn thao túng giá. Thanh tra thị trường vàng, yêu cầu sử dụng hóa đơn, điều tra hành vi thao túng... sẽ không tốn dự trữ ngoại hối, mà lại có thể mang tới hiệu quả cao tức thì.

Hiện tại, các cuộc khủng hoảng trên thế giới, nhất là khủng hoảng địa chính trị đã làm tăng vị thế của vàng như là nơi trú ẩn tài chính an toàn. Bên cạnh đó là tác động chính sách tiền tệ của Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ (FED); giá trị của USD giảm, từ đó đẩy giá vàng tăng theo và tác động đến giá vàng trong nước.

Ở trong nước, nhu cầu vàng tăng mạnh, chủ yếu  do yếu tố tâm lý khi nhiều người có tiền thấy rằng các kênh đầu tư như chứng khoán không ổn định, bất động sản trầm lắng, lãi suất ngân hàng giảm, ngoại tệ khó mua… Do đó, vàng luôn được coi là nơi trú ẩn an toàn. Vì vậy, nhu cầu về vàng sẽ khó giảm trong giai đoạn tới, gây áp lực không nhỏ tới giá vàng.

          Theo Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, việc thu hẹp chênh lệch giá vàng giữa giá thế giới và giá trong nước là một nhiệm vụ đầy thách thức bởi giá vàng quốc tế vẫn liên tục biến động và phức tạp. Mặc dù vậy, NHNN  sẽ tiếp tục thực hiện theo lộ trình thu hẹp chênh lệch giữa giá bán vàng miếng SJC trong nước và giá thế giới. Giá vàng sẽ tiếp tục giảm. Do đó, người dân cần thận trọng, cân nhắc trước mỗi quyết định mua vàng để tránh bị thiệt hại nếu giá vàng giảm xuống./.

                                                                                                                                     Hồng Thanh