Nâng cao nhận thức, quyết liệt hành động để gỡ thẻ vàng

           Kể từ năm 2017 tới nay, khi Ủy ban châu Âu (EC) áp thẻ vàng cảnh cáo các hành vi khai thác đánh bắt thủy sản bất hợp pháp IUU đối với Việt Nam, ngành thủy sản nói chung và ngư dân nói riêng phải chịu nhiều thiệt hại về kinh tế, xã hội. Đã hơn 6 năm trôi qua, những nỗ lực của cả hệ thống chính trị để gỡ thẻ vàng vẫn chưa mang lại kết quả như mong muốn. Trong khi đó, đợt thanh tra lần thứ 5 của EC đã cận kề (dự kiến vào tháng 6- 2024) Nếu không qua được đợt khảo sát đánh giá này, việc gỡ thẻ vàng IUU càng phải kéo dài và thiệt hại càng lớn. Đáng lo nhất là nguy cơ bị áp thẻ đỏ.

          Bởi thế, Ban Bí thư Trung ương đã ban hành Chỉ thị số 32. Theo đó, Ban Bí thư yêu cầu các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội xác định công tác chống khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững ngành thuỷ sản; là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, trước hết là các cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu ở ngành, địa phương có trách nhiệm trực tiếp đối với công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự thống nhất, đồng bộ, quyết tâm cao thực hiện mục tiêu gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" trong năm 2024 và duy trì kết quả bền vững, góp phần phát triển kinh tế - xã hội; bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo; tăng cường quan hệ chính trị, ngoại giao, vị thế của Việt Nam với quốc tế.

Từ đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, cán bộ, đảng viên, doanh nghiệp và cộng đồng ngư dân ven biển, hải đảo về phát triển bền vững ngành thuỷ sản, chống khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định. Chú trọng công tác vận động, nắm tình hình, kịp thời phát hiện từ sớm, từ xa, ngăn chặn ngay từ trong bờ tàu cá và ngư dân cố ý vi phạm, nhất là khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

           Ban Bí thư yêu cầu phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng, các cơ quan báo chí trong công tác vận động, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, ý thức chấp hành pháp luật, kịp thời phản ánh vi phạm, biểu dương, khen thưởng tổ chức, cá nhân thực hiện tốt chủ trương, chính sách, pháp luật về chống khai thác thuỷ sản bất hợp pháp góp phần sớm gỡ bỏ cảnh báo "Thẻ vàng" theo mục tiêu đề ra.

Đồng thời, thực hiện có hiệu quả nghị quyết, chủ trương của Đảng về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; nâng cao năng lực quản lý nhà nước trong công tác chống khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định; bảo đảm công cụ, phương tiện phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm của các lực lượng chấp pháp trên biển; nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, nhất là với các nước châu Âu và EU, tăng cường biện pháp ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của các bên liên quan để sớm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng"; không để tàu cá, ngư dân khai thác bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài ảnh hưởng đến quan hệ với các nước…

Phó thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhấn mạnh một số công việc cấp bách, trọng tâm theo Chương trình hành động của Chính phủ từ nay tới tháng 5. Cụ thể, nâng cao hiệu quả công tác thông tin truyền thông, tuyên truyền, tập huấn, vận động, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm đối với công tác chống khai thác IUU; hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan chống khai thác IUU để xử lý dứt điểm tàu cá “3 không”; nâng cao năng lực thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm;  thực hiện nghiêm các quy định pháp luật Việt Nam và quốc tế về xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, đảm bảo không có sản phẩm thủy sản bất hợp pháp xuất khẩu ra nước ngoài. Cùng với đó, điều tra, xác minh, xử lý triệt để các hành vi khai thác IUU, không có trường hợp ngoại lệ; tăng cường biện pháp ngoại giao, tranh thủ sự ủng hộ của các bên liên quan để sớm gỡ cảnh báo “Thẻ vàng.

Phó thủ tướng cũng nêu rõ 5 nhiệm vụ, giải pháp dài hạn phát triển bền vững ngành thuỷ sản như  khẩn trương rà soát, hoàn thiện chính sách, pháp luật trong lĩnh vực thủy sản; chú trọng chính sách nuôi trồng, khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, bảo quản, chế biến phục vụ xuất khẩu; có chính sách hỗ trợ hiện đại hóa nghề cá, cải thiện sinh kế, đào tạo nghề, tạo điều kiện cho ngư dân vươn khơi, bám biển, nâng cao cuộc sống, hướng dẫn quản lý lao động nghề cá phù hợp với quy định pháp luật lao động trong nước và quốc tế…

          Đồng chí Trương Thị Mai, Thường trực Ban Bí thư nhấn mạnh: công tác chống khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa lâu dài đối với phát triển bền vững ngành thuỷ sản. Quyết tâm của Việt Nam là gỡ thẻ vàng IUU trong năm 2024 và cần có sự tập trung cao, quyết liệt hành động để thực hiện bằng được mục tiêu này.

            Hải Phòng góp sức cùng cả nước

          Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tính đến ngày 15-4, trên địa bàn thành phố có 837 tàu cá đủ điều kiện hoạt động, trong đó 321 tàu có chiều dài trên 15m và lắp thiết bị giám sát hành trình. 100% số tàu cá được cấp giấy phép khai thác thủy sản, kẻ biển, đánh dấu. Từ sau đợt thanh tra lần thứ 4 của EC (tháng 10-2023), thành phố triển khai, hoàn thành rà soát toàn bộ số lượng tàu cá để đăng ký, cập nhật 100% vào cơ sở dữ liệu tàu cá quốc gia.

Từ đầu năm 2024 đến nay, thành phố chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương ven biển tập trung cao xác minh, xử phạt chủ tàu cá mất kết nối giám sát hành trình (VMS) vẫn hoạt động trên biển. Theo đó, phát hiện 118 tàu cá mất kết nối khi khai thác trên biển; xác minh, xử phạt 4 tàu với số tiền hơn 107 triệu đồng (110 tàu không xử phạt do kịp thời kết nối trở lại hoặc đang neo tại bờ sửa chữa; 6 tàu tiếp tục theo dõi). Từ đầu năm đến nay, UBND thành phố rà soát, thống kê được 94 tàu “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không có giấy phép), và chỉ đạo các ban, ngành, địa phương quản lý chặt không để các tàu này ra khơi.

          Theo Ban Chỉ đạo phòng, chống khai thác IUU thành phố, từ đầu năm 2024 đến nay, Ban chỉ đạo tham mưu UBND thành phố dồn lực, thực hiện đợt “cao điểm của cao điểm” các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách chống khai thác IUU, nhất là ngăn chặn từ sớm, từ xa, từ trong bờ các tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài. Ngành thủy sản phối hợp lực lượng Bộ đội Biên phòng tăng cường giám sát tàu cá hoạt động trên biển, tổ chức kiểm tra tàu khi xuất bến và thực hiện tốt việc truy xuất nguồn gốc hải sản. Đồng thời, tiếp tục giám sát 24/24 hoạt động tàu cá qua hệ thống giám sát tàu cá, kịp thời thông báo thuyền trưởng khi thiết bị mất kết nối, hoạt động sai vùng; điều tra, đấu tranh, xử lý triệt để các trường hợp cố tình vi phạm khai thác IUU.

          Mới đây, Phó chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Thọ, Trưởng Ban chỉ đạo chống khai thác IUU thành phố kiểm tra đột xuất tại cảng cá Ngọc Hải (quận Đồ Sơn) và yêu cầu các sở, ngành, địa phương ven biển xác định công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ chính trị, trọng tâm, phải thực hiện quyết liệt. Trong đó tập trung động viên, nhắc nhở ngư dân chấp hành tốt quy định về khai thác IUU; các địa phương, lực lượng biên phòng kiểm soát chặt tàu “3 không”; xử lý kịp thời các vụ việc, hành vi vi phạm quy định chống khai thác IUU, cập nhật đầy đủ kết quả xử lý lên cơ sở dữ liệu… Với những hành động quyết liệt đó, Hải Phòng đang quyết tâm cao  cùng cả nước gỡ thẻ vàng IUU./.

                                                                                                                                             Hồng Thanh