Từng bước nâng cao chất lượng dân số

Hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới (11/7) năm 2022, Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình thành phố đã xây dựng Kế hoạch hướng dẫn tổ chức các hoạt động truyền thông trên địa bàn thành phố với các hoạt động truyền thông như phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức các hoạt động truyền thông từ thành phố đến cơ sở. Tại các địa phương trên địa bàn thành phố tăng cường tổ chức truyền thông, giáo dục chuyển đổi hành vi về dân số và phát triển góp phần hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch năm 2022.

Duy trì vững chắc mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, tăng tỷ lệ sử dụng dịch vụ tầm soát, chẩn đoán và điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh, đặc biệt là vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên, tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân…thông qua các hình thức phù hợp với đặc thù địa phương như: hội họp, hội thảo, tọa đàm, gặp mặt, tư vấn nhóm nhỏ, nói chuyện, sinh hoạt câu lạc bộ, lồng ghép truyền thông dịch vụ, truyền thông đại chúng, truyền thông lưu động, treo băng rôn, khẩu hiệu …

Tại hội nghị truyền thông công tác dân số và phát triển năm 2022 do Chi cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình  phối hợp với Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình và Trung tâm Y tế quận Hải An  tổ chức, Đồng chí Trịnh Thế Hanh - Phó Chủ tịch UBND phường Đông Hải 1 chia sẻ, Dân số luôn được xác định là một lĩnh vực quan trọng vừa là mục tiêu, vừa là chiến lược, vừa cấp thiết, vừa lâu dài. Quản lý phát triển xã hội trong lĩnh vực dân số đang được coi là một trong những trọng tâm để giải quyết các vấn đề xã hội và những thách thức trong lĩnh vực dân số hướng đến phát triển bền vững.

Việc tận dụng tối đa tiềm năng dân số cũng như hạn chế, ứng phó với những tác động không thuận lợi của biến động nhân khẩu học là điều rất quan trọng trong xây dựng chính sách và chiến lược phát triển đất nước. Việt Nam đang trong giai đoạn biến đổi mạnh cả về quy mô, cơ cấu dân số, đặc biệt là quá trình già hoá dân số đang diễn ra nhanh chóng.

Theo báo cáo Chi cục dân số Kế hoạch hóa gia đình thành phố, hiện nay, Cơ cấu dân số Việt Nam đang trong giai đoạn cơ cấu “Dân số vàng”. Ðặc điểm nổi bật của giai đoạn này là dân số có khả năng lao động (từ 15 đến 64 tuổi) chiếm tỷ lệ cao, hiện nay chiếm khoảng 69% tổng dân số. Đây là giai đoạn mang lại cơ hội lớn giúp nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực - yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của đất nước.

Với cơ cấu dân số như hiện nay, mỗi năm Việt Nam có thêm khoảng 1 triệu người bước vào độ tuổi lao động. Thời điểm “Dân số vàng” chỉ xuất hiện một lần duy nhất trong lịch sử của mỗi quốc gia. Giai đoạn này thường kéo dài 30-35 năm, nếu biết cách điều chỉnh thì cơ hội “Dân số vàng” còn kéo dài hơn nữa.

Hải Phòng cũng đã bước vào giai đoạn dân số vàng từ năm 2004, sớm hơn cả nước 3 năm, dự báo duy trì giai đoạn “dân số vàng” đến năm 2045. Mật độ dân số trung bình của thành phố năm 2009 là 1.207người/km2 đến năm 2019 là 1.299 người/km2.

Đồng chí Trần Thị Yến - Chuyên viên phòng Dân số và Truyền thông, Chi cục dân số và Kế hoạch hóa gia đình thành phố cho biết: Tỷ suất sinh thô giảm từ 18,1‰ năm 2009 xuống còn 15,9‰ năm 2019. Tổng tỷ suất sinh năm 2009 là 2,16 con/phụ nữ, năm 2019 là 2,20 con/phụ nữ. Đây là một dấu hiệu đáng mừng, thể hiện sự thành công của công tác tuyên truyền, giáo dục, nhận thức về dân số và kế hoạch hóa gia đình của các cấp, các ngành và toàn dân có bước đột phá.

Khắc phục khó khăn trong công tác dân số

Xác định công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết, vừa lâu dài, thời gian qua, Công tác Dân số, kế hoạch hóa gia đình đã triển khai nhiều giải pháp đẩy mạnh công tác truyền thông nâng cao nhận thức, huy động sự vào cuộc tích cực của các tổ chức chính trị, xã hội và sự hưởng ứng của người dân về tham gia thực hiện các chính sách dân số.

Đồng chí Doãn Thị Nguyệt - Phó giám đốc Trung tâm Dân số quận Hải An cho biết: Công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình vẫn còn nhiều hạn chế như: mức sinh giữa các vùng miền vẫn còn nhiều chênh lệch đáng kể; tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang tăng nhanh, đó là tình trạng số trẻ em nam sinh ra nhiều hơn số trẻ em nữ, trong tương lai số lượng nam giới so với số lượng nữ giới sẽ chênh lệch rất nhiều. Nếu không có giải pháp can thiệp kịp thời, tình trạng mất cân bằng giới tính sẽ gây ra nhiều hệ lụy tới gia đình và các vấn đề xã hội liên quan….

Do đó địa phương cần giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội. Ổn định quy mô dân số ở mức hợp lý. Đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, phát huy lợi thế cơ cấu dân số vàng; thích ứng với già hoá dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo đảm sự phát triển nhanh và bền vững.

Chị Đào Thị Thu Thìn - Cộng tác viên Dân số cũng chia sẻ: Trong thời gian tới, công tác dân số tiếp tục chuyển trọng tâm Chính sách dân số từ Kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và phát triển. Công tác dân số chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt chất lượng dân số. Với mục tiêu là: Duy trì mức sinh thay thế; đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bổ dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Thời gian qua thành phố Hải Phòng đã triển khai nhiều mô hình và được nhân rộng trên địa bàn thành phố, như mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên; mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân… Hằng năm, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thành phố Hải Phòng đều phối hợp với Thành đoàn Hải Phòng, Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam... tổ chức các buổi truyền thông kiến thức sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, bình đẳng giới cho các đối tượng khác nhau.

Ông Nguyễn Công Tăng 64 tuổi cư trú tại Phương Lưu 8, phường Đông Hải 1 chia sẻ: Trong nội dung cuộc họp thường niên của Hội cựu chiến binh có thông báo về Hội nghị truyền thông công tác dân số và phát triển năm 2022 tại Ủy ban nhân dân phường vào ngày 6/7. Bản thân tôi thấy chương trình rất bổ ích, giúp người dân khu vực nâng cao kiến thức, kỹ năng trong việc kế hoạch hóa gia đình. Với những thông tin này, tôi sẽ phổ biến lại cho các con các cháu để có thể thực hiện đúng theo kế hoạch của Đảng và nhà nước.

Bên cạnh đó, thành phố Hải Phòng tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo về công tác dân số; quán triệt và phổ biến nội dung Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành trung ương đảng khóa XII đã nêu, coi đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Theo lãnh đạo Trung tâm Y tế các địa phương trên địa bàn thành phố, để phát huy những kết quả đã đạt được, từng bước khắc phục khó khăn, hạn chế, trong thời gian tới, các địa phương tập trung triển khai đồng bộ các hoạt động truyền thông và cung cấp dịch vụ dân số- kế hoạch hóa gia đình. Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận, ủng hộ của toàn xã hội về công tác dân số và phát triển. Đưa công tác dân số, đặc biệt là nâng cao chất lượng dân số thành một nội dung trọng tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp. Chú trọng thực hiện hiệu quả các mô hình, đề án và đẩy mạnh xã hội hóa công tác dân số, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dân số, chất lượng cuộc sống của người dân trên địa bàn thành phố.

PHƯƠNG DUYÊN