Thứ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông Nguyễn Minh Hồng và Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng Nguyễn Xuân Bình cùng cán bộ, chiến sỹ Bộ Tư lệnh Vùng 1 Hải quân tham quan triển lãm.

Triển lãm bản đồ và trưng bày tư liệu “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam - Những bằng chứng lịch sử và pháp lý” (Triển lãm) dự kiến sẽ được khai mạc vào ngày 24-3-2017 tại huyện đảo Bạch Long Vỹ do Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với UBND TP Hải Phòng tổ chức. Đây là hoạt động có ý nghĩa đặc biệt, khẳng định lập trường đanh thép của Việt Nam trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc…

Theo thông tin từ Bộ TT&TT, tiếp nối những thành công trước đó tại nhiều địa phương trong cả nước, Triển lãm tại huyện đảo Bạch Long Vỹ, Hải Phòng lần này sẽ góp phần giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước, nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân Việt Nam trong việc tham gia bảo vệ, khẳng định chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc…

Đây là lần thứ 3, hoạt động trên diễn ra trên địa bàn thành phố với nhiều tư liệu, văn bản, hiện vật, ấn phẩm và gần 100 bản đồ được trưng bày. Nhớ lại lần tham quan dịp tháng 3-2016, Triển lãm “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam - Những bằng chứng lịch sử và pháp lý” được tổ chức tại bảo tàng thành phố, anh Trần Huy Hoàng, ở 46 Lạch Tray, hồ hởi kể: “Tình cờ được biết qua báo An ninh Hải Phòng, tôi tò mò đến xem và thật bất ngờ. Có lẽ ít có cuộc triển lãm nào thu hút đông đảo người dân đến thế…”.

Ngay sau lần được gọi là “tình cờ” ấy, anh Hoàng về nhà bố trí cho cả vợ và hai con đang học phổ thông cùng đến. Theo anh, đó chính là một trong những phương pháp tốt nhất để bồi dưỡng cho mọi người về lịch sử dân tộc. Một năm đã trôi qua nhưng những ký ức về nội dung cuộc triển lãm vẫn hiển hiện trong tâm trí của anh.

Anh Hoàng nhận xét, đó là một tập hợp các nguồn tư liệu cởi mở của các nhà nghiên cứu, học giả ở trong nước và quốc tế, thậm chí có cả những tài liệu do chính phía Trung Quốc xuất bản. Đáng chú ý là 4 cuốn Atlas do nhà Thanh và Chính phủ Trung Hoa Dân quốc phát hành gồm: Trung Quốc địa đồ năm 1908; Trung Quốc toàn đồ 1917; Trung Hoa bưu chính dư đồ 1919 và Trung Hoa bưu chính dư đồ 1933. Các Atlas này được lập chi tiết về đường vận chuyển thư từ, công văn trong các tỉnh, thành của Trung Quốc, nơi nào không thuộc lãnh thổ Trung Quốc thì không được thể hiện.

Cương giới cực nam của Trung Quốc trong các Atlas này luôn chỉ giới hạn đến đảo Hải Nam, mà không hề nhắc đến Hoàng Sa và Trường Sa. Điều này chứng tỏ rằng, cho đến khi các Atlas này được phát hành, hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa vẫn nằm ngoài cái gọi là “chủ quyền lịch sử” mà phía Trung Quốc vẫn thường tuyên bố.

Triển lãm tư liệu về Hoàng Sa, Trường Sa tại Cát Bà

Cụ Đỗ văn Tuyến, sinh năm 1935, ở phường Anh Dũng (Dương Kinh), bày tỏ: “Nghe nhiều người đi xem triển lãm về kể, tôi bắt đứa cháu lấy xe máy chở đi xem ngay…”. Cũng như anh Hoàng, theo nhận xét của cụ Tuyến, hiếm một triển lãm tư liệu nào lại có được không khí như Triển lãm về “Hoàng Sa - Trường Sa của Việt Nam”.

“Bảo tàng thành phố vốn dĩ lâu nay vẫn được coi là tĩnh lặng, nhưng hôm ấy cửa ra vào tấp nập. Lúc đến ai nấy mặt rạng rỡ, nhưng khi bước vào trong, tất cả đều xúc động, trầm mặc trước những hiện vật, trang tư liệu hay một bức ảnh ghi lại hồn thiêng chủ quyền Tổ quốc...”. Cụ Tuyến nhớ lại, dường như trong nỗi niềm suy tư ấy, trách nhiệm trước dân tộc, trước Tổ quốc trong mỗi người đang được khơi dậy.

Ở tuổi 83, đi xuyên qua hai thế kỷ, trải qua nhiều thăng trầm của thời cuộc, cụ thấu hiểu và đặc biệt quan tâm đến những sự kiện liên quan đến chủ quyền biển đảo của Tổ quốc trên biển Đông. Theo cụ triển lãm lần này có lẽ là ý nghĩa nhất, hào khí dân tộc là vô biên… Cùng quan điểm, cụ Đỗ Văn Lợi, ở 26 Cát Cụt (Lê Chân), thẳng thắn chia sẻ, những gì được thấy tại Triển lãm thực sự đã nói lên lòng mình. Đến đây, từ tâm trạng chung đó mà nhiều người được chia sẻ quan điểm và cùng đi đến thống nhất một chân lý: “Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam”, để toàn dân tộc đoàn kết lại bảo vệ cho được chân lý ấy.

Bản thân tác giả bài viết này cũng thực sự ấn tượng với những gì diễn ra tại Triển lãm, không chỉ từ các tư liệu sống động, mà cả sự cảm nhận của những người chiêm nghiệm. Để rồi qua chuyến tham quan mà lòng thấy nao nao mãi không thôi, mới thấm thía hết tình cảm, ý chí, khát vọng ngàn đời của mỗi người dân đất Việt đối với chủ quyền dân tộc.

Quan sát không gian Triển lãm, ở góc này một số cụ cao tuổi chăm chú lần giở từng trang bản đồ tư liệu, phía bên kia là đoàn đông thanh niên gồm mọi sắc phục bộ đội, công an, thanh niên xung phong…, chúng tôi càng thêm hiểu vì sao Triển lãm có sức hút mạnh mẽ đến thế. Đơn giản như tâm trạng của một cô gái còn rất trẻ mang tên Nguyễn Thị Hoa - nhân viên của một hãng tàu, khi được hỏi, cô trả lời thật ngắn gọn: “Trong lòng chúng em có chủ quyền Tổ quốc!”.

Hôm ấy, Hoa đi cùng một bạn gái nữa, họ hăm hở chụp rất nhiều ảnh. Có nhiều lý do để Hoa và không ít người Việt Nam khác không thể đến tận Trường Sa, nên có lẽ được ghi lại những hình ảnh này là một sự kiện đáng nhớ với họ. Cũng trong dịp ấy, tôi gặp một đoàn đại biểu rất đông, hỏi ra mới biết đó là đoàn học viên của Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện Nam Sách (Hải Dương). Anh Đinh Viết Bản - thành viên trong đoàn nói: “Giá như Triển lãm kéo dài hơn, tôi chắc rằng rất đông người ở các địa phương lân cận cũng sẽ đến, chứ không riêng gì Hải Dương…”.

Sắp tới, Triển lãm thêm một lần hiện diện tại Hải Phòng, sẽ thêm một lần những người dân thành phố được bày tỏ nỗi lòng với biển, đảo quê hương. Đặc biệt, việc triển lãm diễn ra tại Bạch Long Vỹ, nơi tuyến đầu của Tổ quốc, nơi có những người lính, những thanh niên xung phong, những ngư dân ngày đêm bám biển, chắc chắn ý nghĩa và cảm xúc sẽ trào dâng bội phần. Như lời bài thơ “Mỗi cánh buồm - một cột mốc biên cương” mà hướng dẫn viên Lê Thị Mai Linh đã đọc ở Triển lãm tại Bảo tàng thành phố năm trước: “Đất đai còn Tổ quốc còn/ Dù dăm ngọn cỏ đôi hòn san hô…”.

Lê Minh Thắng