Đây là mệnh đề hết sức quan trọng, bởi Hải Phòng dù chưa thực sự giữ vai trò điều phối về hành chính, nhưng thực tế vị thế Hải Phòng đã chi phối rất nhiều lĩnh vực của cả vùng duyên hải Bắc Bộ và đồng bằng sông Hồng. Trong đó như đã phân tích ở các kỳ trước, chỉ riêng hệ thống cảng và các phân ngành kinh tế liên quan đã đủ để chứng minh điều đó.

Việc Bộ Chính trị ban hành Kết luận 72-KL/TW năm 2013, một lần nữa khẳng định vai trò của Hải Phòng trong chiến lược phát triển chung. Trên cơ sở đó Hải Phòng đã có những bước đi chủ động, nhằm phát huy nội lực, tìm hướng phát triển đột phá từ những gì mình đã có sẵn.

Việc liên tiếp 3 năm kể từ sau đại hội 15 Đảng bộ thành phố, Hải Phòng chọn chủ đề hành động “Tăng cường kỷ cương thu, chi ngân sách – Cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh”, phải chăng chính là công cụ đắc lực để thực hiện mục tiêu này?

Trước hết về thu hút đầu tư nước ngoài, Hải Phòng đã ban hành những cơ chế thông thoáng, mở đường cho hàng loạt dự án cực lớn, trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút nguồn vốn FDI. Điển hình có thể kể chuỗi các dự án mang thương hiệu LG (Hàn Quốc) và các vệ tinh, với tổng vốn đầu tư hơn 3 tỷ USD đổ vào khu công nghiệp Tràng Duệ.

Rồi hàng loạt các dự án khác được tăng vốn hoặc đăng ký cấp phép mới xuất hiện tại các khu công nghiệp Hải Phòng. Chưa hết, cùng với đó là làn sóng đầu tư chưa từng có của các doanh nghiệp hàng đầu trong nước, hàng trăm nghìn tỷ đồng đã được các tập đoàn lớn cam kết thực hiện. Nổi bật nhất là VinGroup đầu tư trên hầu hết các phân ngành kinh tế: công nghiệp có tổ hợp sản xuất ô tô Vinfast, nông nghiệp có khu công nghệ cao Vineco, du lịch có khu nghỉ dưỡng sinh thái đảo Vũ Yên, xây dựng có khu đô thị Xi Măng, thương mại có hệ thống VinMart, xã hội có bệnh viện Vinmec…

Còn SunGroup cũng khẩn trương tiến hành các bước đi cần thiết, cụ thể hóa ý tưởng xây dựng tổ hợp công nghiệp – du lịch tại huyện đảo Cát Hải, đồng thời đề xuất đầu tư cầu Tân Vũ – Lạch Huyện 2. Trong khi Him Lam đã triển khai dự án khu du lịch và nghỉ dưỡng cao cấp tại Đồ Sơn, và Vietjet cũng chuẩn bị sẵn sàng mọi điều kiện để xây dựng nhà ga hành khách thứ hai tại Cảng hàng không quốc tế Cát Bi.

Về thương mại, nhận thức được những hạn chế của chuỗi hệ thống thương mại nội địa đang hoạt động trên địa bàn chủ yếu mang bản chất tự cung, chưa tạo ra sự kết nối mang tính khu vực. Mới đây, Hải Phòng đã chấp nhận để Công ty cổ phần xây dựng bất động sản Việt Phát khởi công đầu tư xây dựng Trung tâm thương mại AEON MALL Hải Phòng, với kỳ vọng tạo ra một điểm nhấn trong bản đồ thương mại vùng duyên hải Bắc Bộ.

Về du lịch, trong thời gian tới khi các dự án hạ tầng của Vingroup, Sungroup, Him Lam, FLC… hoàn thiện, sẽ giúp Hải Phòng có lợi thế vượt trội để phát triển ngành “công nghiệp không khói”.

Những bước đi này đã và đang thể hiện quyết tâm của thành phố, trong việc đẩy mạnh đầu tư cho thương mai dịch vụ, phù hợp với bối cảnh hội nhập quốc tế, đồng thời khắc phục điểm yếu trong kết nối thị trường khu vực.

Về cơ chế chính sách, kỳ trước đã đề cập đến việc Hải Phòng được hưởng cơ chế đặc thù về tài chính từ tháng 9-2017. Thực ra đây là một trong những nội dung được đề xuất từ trước đó khoảng 5 năm, với những luận cứ khoa học xác đáng, nhằm làm nổi bật vai trò đầu mối của Hải Phòng.

Cụ thể, sau nhiều cuộc bàn thảo tại nghị trường Quốc hội, Chính phủ đã ban hành Nghị định 89/2017/NĐ-CP quy định một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với thành phố Hải Phòng. Mục đích nhằm thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững kinh tế - xã hội của thành phố, tạo điều kiện để thành phố phát huy tối đa các nguồn lực, làm đầu tàu kéo theo sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương trong vùng, khu vực và cả nước nói chung.

Có thể nói, cơ chế đặc thù về tài chính, ngân sách đã giúp Hải Phòng giải được bài toán nan giải lâu nay về thu hút nguồn lực chủ động cho đầu tư phát triển.

Trước đó, Hải Phòng cũng là địa phương đầu tiên của cả nước triển khai thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng, đem lại cho thành phố nguồn thu mới khoảng 1.500 tỷ/năm.

Một phần lớn từ nguồn thu này sẽ được đầu tư trở lại cho hạ tầng, không chỉ tạo ra hướng phát triển văn minh, hiện đại, mà còn tạo cho doanh nghiệp được hưởng lợi từ chính việc thực hiện nghĩa vụ của mình. Sự kết hợp của cơ chế, chính sách mở, sẽ tạo ra những động thái thiết thực và tích cực hơn, đáp ứng yêu cầu phát triển không riêng của Hải Phòng.

Năm 2018 này, Bộ Chính trị tiến hành tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 32-NQ/TW, đây là dịp để Hải Phòng đánh giá lại những bài học thành công và chưa thành công, để đề xuất những cơ chế mới trong bối cảnh hiện nay.

Rõ ràng, cùng với sự phát triển chung của cả nước, một số quan điểm và mục tiêu phấn đấu của 15 năm trước sẽ không còn phù hợp, đòi hỏi Hải Phòng cần được hưởng một định hướng chiến lược mới.

Nhưng trước khi đạt được điều đó, thiết nghĩ thành phố cần tiếp tục tập trung khắc phục những hạn chế và thách thức nội tại, trên cơ sở đó đề xuất tham mưu về chủ trương. Bởi lẽ, Hải Phòng sẽ không thể trở thành trung tâm theo đúng nghĩa, nếu không xây dựng và triển khai hiệu quả một mô hình kinh tế liên kết với những trục xoay quanh trung tâm.                            

Lê Minh Thắng