Trao đổi nghiệp vụ trong quản lý, cải tạo phạm nhân

Cách đây hơn 1 năm, tại xã Cao Minh, huyện Vĩnh Bảo, xảy ra một vụ trọng án. Do mâu thuẫn từ trước về việc trai làng khác đến "tăm tia" gái làng mình, ba đối tượng Phạm Văn T., Bùi Văn H. và Lương Xuân C. khi gặp anh X. đã quây đánh anh này đến ngất, sau đó chúng đạp nạn nhân xuống mương nước khiến anh X. bị tử vong. Tại Công an huyện, các đối tượng đã khai nhận hành vi phạm tội, nhưng khi chuyển giam tại thành phố, cả ba đồng loạt phản cung không nhận đã làm anh X. chết.

Dùng các biện pháp nghiệp vụ, điều tra viên vẫn không “mở miệng” được chúng. Gần 1 năm trôi qua, đội ngũ cán bộ quản giáo của trại đã phối hợp với lực lượng điều tra vừa đấu tranh, vừa thuyết phục tấn công dồn dập, cuối cùng một đối tượng đã khai nhận hành vi phạm tội của mình và đồng bọn. Cơ quan CSĐT-CATP đã cho mời luật sư, đại diện VKSND TP đến trực tiếp nghe đối tượng trình bày hành vi phạm tội của y và vai trò từng tên trong vụ án để sau này khi ra tòa chúng không còn cơ hội phản cung. Với thành tích xuất sắc trên, sáng 1-8-2014, đồng chí đại tá Nguyễn Văn Coỏng - Phó giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT - CATP đã đến động viên khen thưởng thành tích của CBCS Trại tạm giam. Đó chỉ là một trong những thành tích chiến công của chiến sỹ cảnh sát trại giam trong thời gian qua, thể hiện tinh thần trách nhiệm, tận tụy, mưu trí, sáng tạo, làm tốt công tác tạm giam, tạm giữ, phục vụ hiệu quả công tác điều tra, truy tố, xét xử các đối tượng trước pháp luật.

Việc phá chuyên án và đấu tranh mở rộng các vụ án phức tạp, quả thực có sự đóng góp không nhỏ của CBCS Trại tạm giam. Như từ đầu năm 2014 đến nay, các phòng nghiệp vụ CATP đã đấu tranh phá 7 chuyên án lớn, trong đó có 4 chuyên án hình sự, 2 chuyên án ma túy và 1 chuyên án kinh tế, bắt nhiều đối tượng cộm cán. Mỗi lần như vậy, Trại tạm giam lại có những xáo trộn nhất định khi phải cầm giữ những đối tượng phạm các tội đặc biệt nghiêm trọng về ma túy, giết người, cướp tài sản, cố ý làm trái quy định nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng, chống người thi hành công vụ. Tại các buồng giam, chúng tìm mọi cách để thông cung, chối tội, tuyệt thực, tự sát, chống đối, vi phạm nội quy, quy chế giam giữ. Trước mỗi yêu cầu của nhiệm vụ mới, đơn vị đều linh hoạt sử dụng các biện pháp, bố trí lực lượng, giúp các Cơ quan CSĐT khám phá, mở rộng nhiều vụ án lớn, phức tạp.

Nhắc đến Nguyễn Thành Quân, sinh 1983, ở Miếu Hai Xã, quận Lê Chân, trung tá Nguyễn Trọng Bích - Bệnh xá trưởng Trại tạm giam cứ nhìn tôi cười, lắc đầu. Quân là đối tượng đặc biệt nguy hiểm trong chuyên án 314M do CAH An Dương xác lập đấu tranh thành công vào ngày 10-4-2014, Quân đã cùng đồng bọn “Mua bán trái phép chất ma túy” (tang vật thu 6,03 kg ma túy đá, trị giá khoảng 7 tỷ đồng). Khi bị vây bắt, hắn bỏ chạy và bị lực lượng công an bắn bị thương. Sau khi được sơ cứu tại Bệnh viện Việt-Tiệp và Bệnh viện CATP, hắn được đưa về bệnh xá của trại để giam giữ và điều trị.

Xác định đây là mắt xích hàng đầu cho việc bắt giữ các đối tượng tiếp theo của vụ án, đơn vị đã đặt công tác đảm bảo an toàn tính mạng cho đối tượng lên cao nhất. Trước đó, trại đã “tốn” đến hàng chục lượt CBCS phối hợp với các đơn vị bạn trông coi Quân khi chữa trị vết thương cho hắn ở bệnh viện. Giờ vào đây, công tác canh giữ giám sát đối tượng cũng được Ban giám thị trại đặt lên 24/24h. Quân lại có thái độ chống phá, không hợp tác và có những lời nói, cử chỉ, việc làm xúc phạm đến cán bộ trại. Hắn không cho đặt ống dẫn lưu, tự tháo nẹp bột, dứt băng ra rồi kêu gào đòi cấp cứu, một đêm vài lần như thế.

Dẫn giải phạm nhân từ buồng giam

Hay như vụ Nguyễn Văn Khải, ở phường Lãm Hà, quận Kiến An, cùng đồng bọn giả mạo hồ sơ rút tiền bảo hiểm y tế. Một số đối tượng trong vụ án tuổi cao mắc bệnh huyết áp và tiểu đường, như ông Khải đã 72 tuổi, bà Vũ Thị Đừng 64 tuổi, ở phố Ngô Quyền, thị trấn An Lão. Với những bị can kiểu “dễ vớ, dễ hỏng” thế này, việc giam giữ, quản lý và chữa bệnh, chống thông cung và bảo đảm an toàn cho đối tượng, toàn bộ CBCS của trại, đặc biệt là bộ phận y tế phải đảm nhận phần gian khó nhất. Mỗi lần lấy được đường truyền cho Quân là cực khó. Còn ông Khải luôn phải kiểm tra, giúp ông ta điều trị bệnh bằng việc sáng - chiều đều đặn tiêm Isulin để giảm đường huyết.

Đại tá Phạm Ngọc Tươi - Giám thị Trại tạm giam cho tôi biết: Đối với các “ca” đặc biệt trên, trại lĩnh hội và quán triệt đầy đủ tư tưởng chỉ đạo của Giám đốc CATP là phải đảm bảo sức khỏe và tính mạng cho họ, có vậy các điều tra viên mới mở rộng được án. Công việc ở trại không ai có thể nói mạnh được, rủi ro, tai nạn nghề nghiệp luôn rình rập chực chờ. Ban giám thị đã chỉ đạo CBCS vừa đảm bảo yêu cầu giam giữ không để các đối tượng thông cung, chối tội, phục vụ tốt công tác điều tra mở rộng án; đồng thời chăm sóc điều trị bệnh cho các đối tượng, không để họ lợi dụng bệnh tật gây khó dễ cho công tác quản lý, giam giữ và điều tra.

Trung úy Vũ Đức Sơn một trong những cán bộ của trại có thành tích xuất sắc trong thời gian qua cứ gãi đầu: "Ối dào, có gì đâu. Tất cả là làm theo sự chỉ đạo của Ban giám thị, của chỉ huy đội, trực tiếp là thiếu tá Trịnh Quang Hưng. Hôm nay anh ấy đi tập Điều lệnh, chứ gương sáng thì nhà báo phải viết về anh ấy: gương mẫu nhiệt tình, có nhiều kinh nghiệm, em chỉ học hỏi và được anh Hưng truyền đạt. Diễn biến tâm lý tội phạm khó lường, đối với từng loại đối tượng thì phải học cách xử lý.

Với công chức nhà nước, khi bị “vướng” vào đây, cái họ lo lắng nhất là danh dự; vậy thì phải theo sát họ để có lời nói, cử chỉ, thái độ an ủi, động viên họ không bị sốc, ổn định về tâm lý không cản trở đến quá trình điều tra, làm án". Sơn thường va nhiều với các loại đối tượng nguy hiểm, cộm cán, rắn mặt, có nhiều tiền án, tiền sự, khai báo không thành khẩn, hoặc khai báo nhỏ giọt. Thế nhưng, dù có là Sơn “Liên-xô” - tên cướp hung hãn cùng đồng bọn dùng hung khí đập đầu trung úy CSGT cướp xe máy; hay Nguyễn Thị Lan bị bắt khi đang vận chuyển 10 bánh heroin và 1.000 viên ma túy tổng hợp trong vụ án nổi tiếng với trùm ma túy Sồng A Khai ở Mộc Châu, Sơn La bắn trả công an quyết liệt khi bỏ trốn; như Nguyễn Văn Ngọc ở Cát Bi buôn bán ma túy rất lì lợm ngông nghênh, đi tù nhiều nên có nhiều bài đối phó, coi thường cán bộ trẻ; hay tên Quân “quậy” tới bến như vậy… thì trong sâu thẳm mỗi con người ai chả có điểm yếu.

Nhiều khi các anh phải "điểm huyệt" vào đúng tâm lý đối tượng như: "Này chị Lan, chị cứ khóc lóc trong cái vỏ bọc yếu đuối “chồng bỏ, con bị bệnh” nhưng chúng tôi thừa biết chị lọc lõi, nguy hiểm đến mức nào; thôi bỏ ý đồ tự tử đi, biết mức án của mình rồi thì nên thành khẩn khai báo về vai trò của mình, có thể khi ra tòa sẽ được ân giảm". Hay "anh Ngọc, chúng tôi biết anh thương nhất là đứa con mình, nhưng muốn thương được người khác thì phải thương chính bản thân mình, chăm lo sức khỏe cho mình thì mới mong gặp lại được con chứ". Có đối tượng giả vờ câm đến vài tháng, thậm chí có tên còn giả điên… cứ bốc phân lên ăn để “câu giờ”, cán bộ trại giam đành đánh bài ngửa, thực hiện biện pháp cứng rắn lập hồ sơ kỷ luật đối tượng mới chịu khuất phục.

Riêng tên Quân, biết rằng không thể một sớm một chiều khiến đối tượng ăn năn hối cải nên đơn vị tập trung nhiều biện pháp nhưng cái chính vẫn là lấy việc giáo dục cảm hóa làm đầu trong việc lay chuyển tư tưởng đối tượng. Trực tiếp Ban giám thị đã gặp gỡ, nói chuyện về bệnh tình, sức khỏe đối tượng, giáo dục, thuyết phục anh ta nên thật thà khai báo để được hưởng lượng khoan hồng. Bằng những lời nói, hành động chân thành, sự cảm thông từ tình yêu thương con người, Ban giám thị và các quản giáo đã có tác động đến tư tưởng của Quân.

Chỉ trong một thời gian ngắn, Quân đã khai nhận tội của mình và các đối tượng có liên quan. Từ đó giúp cơ quan điều tra mở rộng vụ án bắt thêm 4 đối tượng ở Hà Nội và Hải Phòng trong đường dây tổ chức mua bán trái phép chất ma túy từ các tỉnh phía Bắc về Hải Phòng và đưa đi các địa phương khác tiêu thụ.

Đại tá Tươi nói, đúng là nghề của các anh nhiều khi phải nhún nhường với những kẻ đáng lẽ bị trừng phạt thích đáng, tức anh ách đấy nhưng vẫn phải nín nhịn, rồi về nhà xả “chét” với vợ con, ăn nói cộc cằn với bạn bè… 

XUÂN NGỌC