Tranh luận về quy định về nồng độ cồn trong máu khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông

 Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) quan tâm đến khoản 1, Điều 8 quy định điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu và hơi thở có nồng độ cồn. Đại biểu cho rằng, thời gian qua, Bộ Công an đã rất quyết liệt trong chỉ đạo tăng cường xử lý vi phạm nồng độ cồn đối với người tham gia giao thông. Điều này góp phần rất quan trọng vào việc đảm bảo an toàn giao thông, trật tự xã hội, phòng ngừa nguy cơ tai nạn, hạn chế rất lớn những vụ tai nạn thương tâm xảy ra, góp phần làm thay đổi nhận thức của người dân trong việc tham gia giao thông, hình thành văn hóa, thói quen “đã uống rượu, bia thì không lái xe”.

Do đó, đại biểu bày tỏ thống nhất theo quy định của dự thảo Luật. Điều này đã tạo niềm tin rất lớn cho cử tri, nhân dân. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nồng độ cồn, không có ngoại lệ, dù người vi phạm là ai, kể cả những cán bộ trong ngành nếu vi phạm đều bị xử phạt theo đúng quy định để làm gương cho nhân dân. Ngoài ra, việc xử lý nghiêm vi phạm nồng độ cồn còn tăng thu ngân sách.

Đại biểu Phạm Văn Thịnh (Bắc Giang)  ủng hộ nên quy định cấm tuyệt đối như trong Luật. Đại biểu nêu rõ, tác hại của người tham gia giao thông mà trong người có nồng độ cồn là rất lớn, 50% tai nạn nghiêm trọng có nguyên nhân là từ việc người tham gia giao thông mà trong máu có nồng độ cồn.

Việc cho phép uống rượu ở mức nào đấy sẽ tạo ra không gian thúc đẩy hành vi vi phạm. Cùng với đó, ý thức chấp hành pháp luật giao thông của nước ta chưa cao. Việc quy định cấm sẽ phù hợp hơn. Quy định trong dự thảo Luật không phải là mới, mà đã được quy định trong Luật Phòng, chống tác hại rượu bia có hiệu lực từ ngày 01/01/2020. Thời gian gần đây mới quyết liệt thực hiện đã mang lại hiệu quả rất tốt.

          Theo đại biểu Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu), vừa qua, cử tri và nhân dân rất đồng tình với việc Bộ Công an đã tổ chức các đoàn kiểm tra nồng độ cồn ở các địa phương theo quan điểm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, kể cả trong lực lượng công an nhân dân. Từ đó, góp phần hạn chế tai nạn, va chạm giao thông đường bộ do rượu bia. Đại biểu đề nghị Bộ Công an tiếp tục triển khai đồng bộ để nâng cao ý thức người tham gia giao thông.

           Tuy nhiên, về hành vi bị nghiêm cấm nồng độ cồn trong máu tại Điều 8, khoản 1, đại biểu Hoàng Quốc Khánh cho rằng, không nên quy định cấm tuyệt đối mà nên kế thừa những quy định Luật Giao thông đường bộ 2008. Nên cho phép nồng độ cồn trong máu và hơi thở ở ngưỡng an toàn theo quy định, quy chuẩn của cơ quan có thẩm quyền là phù hợp với thực tiễn. Nên quy định cấm tuyệt đối đối với người hành nghề lái xe chuyên nghiệp, có công việc chính là lái xe dịch vụ, lái xe hợp đồng các cơ quan, tổ chức, Nhà nước và lái xe kinh doanh.

          Đại biểu Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) cho rằng, việc quy định nghiêm cấm tuyệt đối với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn, Chính phủ đã có ý kiến giải trình hợp lý. Trên thực tế, việc xử lý quyết liệt vi phạm liên quan đến nồng độ cồn có tác dụng tích cực nhất định về thay đổi ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông, hạn chế tai nạn giao thông.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, quy định này cũng có phần chưa phù hợp dưới góc độ văn hóa, tập quán sinh hoạt của người Việt Nam, cũng như góc độ sinh học… Đại biểu đề nghị cần nghiên cứu, đánh giá thận trọng, kỹ lưỡng quy định này trên cơ sở đảm bảo yêu cầu thực tiễn, các căn cứ khoa học, đảm bảo tính khả thi.

Đại biểu Trịnh Minh Bình (Vĩnh Long) cũng đồng quan điểm cho rằng, không nên quy định cứng nhắc, tuyệt đối về nồng độ cồn trong máu khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông, mà nên quy định như trong luật cũ, nghĩa là có giới hạn nhất định về nồng độ cồn trong máu, hơi thở, khi vượt qua mốc đó thì mới phạt.

          Nhiều đại biểu cũng nêu ý kiến cho rằng, quy định về nồng độ cồn tại khoản 1 Điều 8 có tác động trực tiếp đến nhiều đối tượng khi tham gia giao thông, song nó chưa có phù hợp với các quy định về y tế cũng như chưa bảo đảm tính khoa học. Có đại biểu dẫn chứng, do điều kiện cơ thể sinh học hoặc do việc chuyển hóa thức ăn trong thời điểm điều khiển phương tiện giao thông, thì trong hơi thở có thể sẽ có nồng độ cồn vượt hơn mức số “0”. Theo đó, các đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo phối hợp với cơ quan chuyên ngành, cụ thể là Bộ Y tế và các chuyên gia nghiên cứu kỹ lưỡng nội dung này để khi luật ban hành sẽ thu hút sự quan tâm và ủng hộ thực hiện của nhân dân.

           Đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) cho rằng, với vấn đề liên quan đến nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông, Quốc hội quyết định phải dựa trên bằng chứng khoa học, kết luận khoa học của các cơ quan có thẩm quyền, không thể quyết định dựa trên cảm tính hoặc theo dư luận.

          Qua nghiên cứu hồ sơ dự án luật Phòng chống tác hại của rượu bia, đại biểu cho rằng, hồ sơ không có tài liệu của cơ quan có thẩm quyền khẳng định bằng chứng khoa học cho quy định này. Theo đại biểu, bằng chứng và căn cứ khoa học sẽ là nền tảng cơ bản, chắc chắn cho những quy định đúng đắn.

           Đại biểu đề nghị Chính phủ cần chỉ đạo Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ trả lời chính thức cho Quốc hội về căn cứ khoa học, bằng chứng khoa học làm cơ sở cho quy định này.

          Quy định về thiết bị giám sát hành trình cần phù hợp với thực tế  

          Đại biểu  Huỳnh Thị Phúc (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, việc quy định về thiết bị giám sát hành trình là rất cần thiết để giám sát các vi phạm… Quy định giám sát hành trình đối với phương tiện kinh doanh vận tải phải đảm bảo điều kiện có thiết bị giám sát hành trình là cần thiết để luật hóa quy định Nghị định số 15 về việc xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách, xe kinh doanh vận tải hàng hóa và xe trung chuyển phải lắp thiết bị giám sát hành trình để giám sát các hành vi vi phạm của lái xe, hành vi vi phạm của hành khách và các vi phạm về giao thông vận tải đường bộ. Bởi dữ liệu giám sát hành trình là dữ liệu rất quan trọng phải được chuyển về Trung tâm giám sát của cơ quan chức năng theo thời gian phục vụ công tác bảo đảm an toàn trật tự giao thông, ngăn chặn, xử lý kịp thời hoặc đình chỉ ngay các hành vi nguy hiểm đến tính mạng của hành khách, người tham gia giao thông phục vụ kiểm soát, đánh giá việc chấp hành pháp luật của doanh nghiệp và lái xe.

          Tuy nhiên, theo đại biểu, đối tượng áp dụng còn khá rộng. Cụ thể tại Điểm c, khoản 1, Điều 33 về điều kiện tham gia giao thông có quy định xe cơ giới, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông phải có thiết bị giám sát hành trình, thiết bị thu thập dữ liệu hình ảnh của người lái xe, dữ liệu hình ảnh bảo đảm an toàn theo quy định.

            Đại biểu cho rằng, quy định như vậy có thể hiểu là tất cả các loại xe bao gồm cả xe cá nhân, không loại trừ xe thuộc các trường hợp có quy định riêng của Đảng, Nhà nước đều phải gắn giám sát hành trình. Do đó, đại biểu đề nghị cần phải cân nhắc tính phù hợp và thống nhất.

           Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) cho biết tính đến tháng 6/2023, cả nước có trên 6 triệu ô tô và 73 triệu mô tô, xe máy đang lưu hành. Nêú như dự thảo Luật được thông qua thì sẽ có đến hàng chục triệu xe máy phải gắn thiết bị giám sát hành trình là khó bảo đảm tính khả thi. 

           Đại biểu Điểu Huỳnh Sang cho biết nhiều quốc gia trên thế giới, người dân không lắp đặt camera hành trình để chứng minh sự trong sạch mà thay vào đó cơ quan chức năng phải chứng minh chủ phương tiện có vi phạm thì mới được xử phạt. Mặt khác, việc bắt buộc lắp thiết bị giám sát hành trình có thể vi phạm quyền riêng tư của công dân, liên quan đến tiêu chuẩn chất lượng của thiết bị, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Quy định bắt buộc khó khả thi bởi số lượng xe máy là quá lớn trong khi thu nhập người dân còn thấp, đời sống người dân còn khó khăn…

          Từ những phân tích trên, đại biểu Điểu Huỳnh Sang cho rằng quy định này chưa phù hợp với thực tế trong khi phạm vi tác động rộng. Do đó đại biểu đề nghị Ban soạn thảo chỉ quy định gắn thiết bị giám sát hành trình đối với xe kinh doanh vận tải như hiện hành và quy định cụ thể hơn về Trung tâm tích hợp phân tích dữ liệu.

          Đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) nêu rõ, theo dự thảo Luật, cơ quan soạn thảo đề xuất xe cơ giới, xe máy chuyên dùng khi tham gia giao thông phải có thiết bị giám sát hành trình; thiết bị thu thập dữ liệu, hình ảnh người lái xe. Như vậy, không chỉ xe ô tô kinh doanh vận tải mà xe ô tô cá nhân cũng phải có camera giám sát hành trình. Việc quy định bắt buộc xe có giới, xe máy chuyên dùng phải có thiết bị giám sát hành trình; thiết bị thu thập dữ liệu, hình ảnh người lái xe, dữ liệu, hình ảnh bảo đảm an toàn hành trình như vậy sẽ làm mất quyền riêng tư của người điều khiển xe cũng như người ngồi trong xe; nếu bắt buộc như vậy, người sử dụng xe sẽ mất thêm một khoản tài chính để lắp đặt các thiết bị giám sát hành trình. 

           Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nên cân nhắc việc khuyến khích người dân sử dụng xe cá nhân thực hiện lắp camera hành trình chứ không nên bắt buộc, trừ các trường hợp bắt buộc phải lắp đặt camera hành trình như trên xe vận chuyển hành khách, xe kinh doanh vận tải nhằm ngăn chặn các hành vi chèn ép hành khách, không trung thực trong việc vận chuyển hàng hóa.

          Đại biểu Sùng A Lềnh (Lào Cai) cũng đề nghị cần cân nhắc kỹ quy định này khi áp dụng ở hai khía cạnh. Một, gia tăng chi phí tuân thủ pháp luật của người dân, như vậy mỗi người dân phải trang bị thiết bị giám sát hành trình trên phương tiện cá nhân của mình mà chi phí, mức độ an toàn chưa được đánh giá kỹ. Hai, quy định này có khả năng ảnh hưởng đến quyền bảo vệ đời sống riêng tư, bí mật cá nhân theo quy định tại khoản 1 Điều 21 của Hiến pháp.

          Do vậy, đại biểu Sùng A Lềnh đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu theo hướng: chỉ áp dụng với loại hình phương tiện xe ô tô kinh doanh vận tải, các phương tiện  khác chỉ khuyến khích tổ chức, cá nhân triển khai thực hiện.

          Tiếp tục tiếp thu, rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật

          Bộ trưởng Bộ Công an - Đại tướng Tô Lâm một lần nữa khẳng định sự cần thiết ban hành Luật, về tên gọi và bố cục dự thảo Luật, rà soát để tránh chồng lấn về phạm vi điều chỉnh giữa Luật Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và Luật Đường bộ.

Bộ trưởng Bộ Công an ghi nhận những ý kiến của các ĐBQH về việc bổ sung xe của Viện kiểm sát đi làm nhiệm vụ khẩn cấp là xe ưu tiên; về nồng độ công  của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông; về thiết bị giám sát hành trình; quy định về giấy phép lái xe; an toàn giao thông cho học sinh; kiểm soát trật tự an toàn giao thông đường bộ; xử phạt vi phạm hành chính; cứu hộ, cứu nạn; bảo trì, bảo dưỡng công trình giao thông; biện pháp chống người thi hành công vụ; tín hiệu giao thông; chống ùn tắc giao thông; cấp đổi giấy phép lái xe; dừng đỗ xe, cấm dừng đỗ xe; thiết bị giao thông thông minh; chuyển đổi số; đấu giá biển số xe; khám sức khỏe của người điều khiển phương tiện giao thông; độ tuổi người điều khiển phương tiện tham gia giao thông; vấn đề vận tải đường bộ; người đi bộ…

           Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội và các cơ quan hữu quan nghiên cứu kỹ tiếp thu, giải trình đầy đủ để hoàn thiện dự án luật bảo đảm chất lượng, khả thi./.

                                                                                                                 Hồng Thanh