Từ nhiều năm nay, Lễ hội bơi trải Đền, Chùa Ngọ Dương xã An Hòa (An Dương) được tổ chức thường niên tại thôn Ngọ Dương, xã An Hòa thu hút đông đảo Nhân dân và du khách thập phương vào những ngày đầu xuân mới. Thông qua lễ hội là dịp thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc, là dịp biểu dương sức mạnh, gắn kết cộng đồng, giáo dục truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc đến các thế hệ hậu sinh.

Tại lễ hội, dân làng tổ chức lễ rước nước, dâng lễ vật gồm các loại bánh chay và duy trì hội bơi trải truyền thống. Với những giá trị lịch sử, văn hóa và di sản được bảo tồn, năm 2020 Lễ hội Bơi trải Đền, Chùa Ngọ Dương xã An Hòa được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Theo lệ của làng, 5 trải phải tham gia thi đấu trên đoạn sông dài 1.000m trước cửa đền- chùa Ngọ Dương, chia làm 3 vòng (2 vòng đơn và 1 vòng kép). Đội thắng cuộc là đội về đích sớm nhất và không vi phạm các quy định theo lệ làng và quy định của Ban Tổ chức trong suốt quá trình diễn ra Lễ hội. Lễ hội nhằm tưởng nhớ đến vị Thành hoàng làng tên húy là Hoàng độ cư sỹ (nguyên quán thôn Nái Đông, xã Tam Kỳ, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương).

Sinh thời, làm quan Tiền đạo đô chỉ huy sứ tướng quân, Ngài và 6 người anh em ruột lập nhiều chiến công, góp phần vào thắng lợi cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Sau chiến thắng, Ngài cùng 6 người anh em được phong tước và trở về cố ấp. Khi đi thuyền đến giữa sông thuộc địa phận làng Ngọ Dương (người dân thường gọi là sông Cổ Bồng) thì các Ngài mất, từ đấy hiển linh, trải các triều đại đều có sắc phong. 

Sự khác biệt trong Bơi trải Ngọ Dương với bơi trải/bơi thuyền/đua thuyền của các địa phương khác trong cả nước chính là sự kết hợp giữa tốc độ và kỹ thuật bơi khéo léo, bởi trong quá trình bơi trải các đội phải phải thực hiện bơi các “vòng đơn và vòng kép”. 

TRUNG KIÊN- VŨ DUYÊN