Bài 1:

                                                                              Những quyết sách táo bạo, vì dân

      Hải Phòng là đô thị lớn thứ 3 cả nước với hơn 2 triệu dân, trong đó có hàng chục nghìn hộ dân đang sinh sống trong các khu nhà chung cư cũ, nát, nguy hiểm, có tuổi đời hàng nửa thế kỷ hoặc hơn nữa mà không thể cải tạo; có gần 200.000 công nhân đang làm việc trong các KCN, trong đó có nhiều người lao động tỉnh ngoài; có nhiều hộ dân với mức thu nhập không cao luôn ao ước có được căn nhà khang trang, chắc chắn của riêng mình. Thấu hiểu nỗi niềm đó, từ hàng chục năm nay, các thế hệ lãnh đạo Hải Phòng luôn trăn trở, tâm huyết, trách nhiệm để tìm lối ra. Và tất cả được thể hiện bằng những quyết sách táo bạo, vì dân và nhanh chóng đi vào cuộc sống.

                                           Quyết tâm xóa bỏ chung cư cũ xuống cấp

Hải Phòng đã từng nổi tiếng cả nước về quyết tâm và hành động quyết liệt để xóa bỏ các khu chung cư cũ xuống cấp, nguy hiểm trên địa bàn. Trải qua rất nhiều thập kỷ, Hải Phòng có tới 205 chung cư cũ cần giải quyết, hầu hết đã xuống cấp, nguy hiểm sập đổ luôn rình rập. Bởi thế, trong nhiệm kỳ 2015- 2020, xóa bỏ chung cư cũ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Thành ủy, HĐND, UBND thành phố Hải Phòng đặc biệt quan tâm với nhiều cách làm táo bạo, hiệu quả. Sự băng bó khi phải phụ thuộc vào nguồn vốn ngân sách Nhà nước đã được Hải Phòng phá bỏ bằng cách huy động doanh nghiệp vào cuộc theo hình thức BT.

Nhờ vậy, chỉ trong một thời gian ngắn, đến nay Hải Phòng đã có nhiều chung cư mới thay thế cho chung cư cũ xuống cấp. Điển hình là 4 tòa nhà cao 29 tầng H1, H2, H3, H4 tại phường Đồng Quốc Bình, quận Ngô Quyền mang lại gần 2500 căn hộ mới khang trang, thay thế cho 14  chung cư cũ. Trước đó có 2 chung cư N1, N2 Lê Lợi 6 tầng được xây dựng, thay thế cho 3 lô nhà cũ, mang lại chỗ ở mới cho 126 hộ dân. Khu chung cư U19 Lam Sơn, quận Lê Chân cũ nát cũng đã được xây dựng lại cao 5 tầng, mang lại niềm vui cho 56 hộ dân.

      Cũng là cách làm riêng, độc đáo của Hải Phòng khi chung cư cũ phá đi, chung cư mới hiện đại được xây dựng nhưng vẫn còn dư quỹ đất 18 ha để làm hạ tầng giao thông và công viên cây xanh phục vụ nhân dân trong khu vực. Ngay tại khu chung cư Đồng Quốc Bình, hạ tầng giao thông chung quanh được đầu tư xây dựng khang trang hiện đại. Nhiều người dân rất hân hoan, phấn khởi, khẳng định đây là ước mơ mấy chục năm nay mới trở thành hiện thực nhờ sự quyết tâm, quyết liệt của thành phố. Bởi thế, người dân thực sự hài lòng.

           Theo nguyên Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Hải Phòng Nguyễn Ngọc Thành, vấn đề nhà chung cũ là thách thức rất lớn đối với các đô thị lớn và thành phố Hải Phòng. Nhìn lại trên toàn quốc, chưa có địa phương nào đưa ra được phương án chuẩn mực để cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ bởi thực sự rất khó nhưng Hải Phòng đã làm được, làm tốt và đã có những sản phẩm đẹp, đúng thời gian, bảo đảm yêu cầu sử dụng một cách tối ưu. Cho dù tới thời điểm này, Hải Phòng đang phải tiếp tục tháo gỡ, giải quyết khó khăn, vướng mắc về cơ chế chính sách thanh toán và tính toán mức giá thuê nhà nhưng tất cả đều nói lên tinh thần dám nghĩ, dàm làm, dám chịu trách nhiệm, vì dân của thành phố.

                                                         Những quyết sách căn cơ và bền vững

          Khi chính sách BT không còn phù hợp, ngay lập tức, Hải Phòng nghĩ tới các phương án khác để bảo đảm tính căn cơ, bền vững. Đã có lúc, Hải Phòng quyết định dùng ngân sách để xây dựng các tòa chung cư mới. Nhưng rồi đây cũng không phải là phương án tối ưu vì nguồn lực cần rất lớn mà ngân sách thì có hạn, hơn nữa đã đầu tư bằng ngân sách thì phải có phương án cho thuê, mua phù hợp, rất khó làm. Lại một quá trình suy tư, trăn trở để tìm ra giải pháp. Lãnh đạo Thành ủy, HĐND, UBND thành phố và các ngành liên quan phải họp bàn rất nhiều cuộc với phương châm: mục tiêu không thay đổi nhưng cách làm phải khả thi, phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành và cơ chế riêng, đặc thù của Hải Phòng.

          Theo đó, đầu năm 2022, UBND thành phố xây dựng Đề án xây dựng nhà ở xã hội kết hợp giải quyết nhà ở cho các hộ dân sinh sống tại các chung cư cũ trên địa bàn thành phố. Đề án được HĐND thành phố khóa 16 thông qua tại Nghị quyết số 04 ngày 12-4-2022.

Theo đó, NQ 04 xác định mục tiêu xây dựng nhà ở xã hội kết hợp giải quyết nhà ở cho các hộ dân sinh sống tại các khu chung cư cũ trên địa bàn thành phố, góp phần chỉnh trang đô thị, giải quyết đồng bộ các vấn đề về chung cư cũ xuống cấp. Đồng thời, tạo điều kiện để người dân đang sinh sống tại các chung cư cũ có chỗ ở mới tốt hơn nơi ở cũ. Một mục tiêu quan trọng là xây dựng các khu nhà ở xã hội với chi phí hợp lý; các căn hộ có giá phù hợp với thu nhập của người dân, bảo đảm để người dân có thể mua được. Thành phố chủ trương huy động nguồn vốn ngoài ngân sách để thực hiện các khu nhà ở xã hội; dùng vốn đầu tư công đầu tư chỉnh trang đô thị tại các chung cư cũ. Với nghị quyết này của HĐND thành phố, Hải Phòng phấn đấu đến năm 2025 giải quyết chỗ ở cho hơn 5700 hộ dân đang sinh sống tại các khu chung cư cũ xuống cấp tại các quận trên địa bàn thành phố.

           Không dừng lại ở đó, Hải Phòng tiếp tục tìm các giải pháp xây dựng quỹ nhà ở xã hội căn cơ hơn. Các đồng chí: Trần Lưu Quang, Phó thủ tướng Chính phủ, nguyên Bí thư Thành ủy Hải Phòng; Lê Tiến Châu, Bí thư Thành ủy dành sự quan tâm đặc biệt tới phát triển nhà ở xã hội, trực tiếp cùng lãnh đạo HĐND, UBND thành phố đi kiểm tra, nghe báo cáo và họp bàn các quyết sách thực hiện.

  Đồng chí Bí thư Thành ủy Lê Tiến Châu khẳng định, Thành ủy, HĐND, UBND thành phố Hải Phòng luôn nhất quán quan điểm: phát triển kinh tế phải đi đôi với phát triển các vấn đề về xã hội. Nhân dân là chủ thể trực tiếp tham gia vào công cuộc xây dựng và phát triển thành phố thì chính nhân dân  phải được thụ hưởng những thành quả, giá trị to lớn của quá trình đó.

Đồng chí Bí thư Thành ủy cũng nêu rõ, đây không hề là chủ trương lý thuyết, mà đã dần được hiện thực hóa và tiếp tục được thực hiện trong thời gian tới. Trong đó, nhà ở xã hội, nhà ở công nhân là ưu tiên hàng đầu, là vấn đề rất cần thiết và cấp thiết đối với người dân.  Đáng chú ý, lãnh đạo thành phố đang nỗ lực thực hiện mục tiêu xây dựng nhà ở xã hội là không gian ở mới, đồng bộ, tiện nghi, có đầy đủ hệ thống hạ tầng xã hội (bệnh viện, trường học) và các dịch vụ thiết yếu; vừa túi tiền, phù hợp với khả năng chi trả của đa số người dân. Điều này làm đại đa số nhân dân, công nhân lao động rất vui mừng, phấn khởi, tin tưởng bởi từ trước tới nay vẫn có nhiều ý kiến cho rằng nhà ở xã hội là không gian cho các đối tượng yếu thế, thu nhập thấp, các điều kiện sống vừa đủ.

Và không để người dân phải chờ đợi lâu nữa, với mục tiêu đưa Hải Phòng trở thành một trong những địa phương đi đầu cả nước về phát triển nhà ở xã hội, tại hội nghị Thành ủy lần thứ 13 ngày 19-10-2023, Thành ủy Hải Phòng nhất trí ban hành nghị quyết về xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố Hải Phòng đến năm 2030. Theo đó, giai đoạn 2021-2025, Hải Phòng phấn đấu xây dựng 15.400 căn hộ, trong đó có 80% sản phẩm hoàn thành và  đưa ra thị trường. Giai đoạn 2026-2030: xây dựng đạt và vượt chỉ tiêu 18.100 căn hộ.  Đồng thời đề ra 6 giải pháp cụ thể để thực hiện.

           Một trong những nội dung người dân rất phấn khởi là Thành ủy Hải Phòng nhất quán quan điểm coi nhiệm vụ phát triển nhà ở xã hội là động lực trong phát triển thànhphố; là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo giai đoạn 2023-2025, vừa là nhiệm vụ cấp bách, vừa là nhiệm vụ lâu dài; phải tiến hành kiên quyết, tích cực, chủ động, có trọng tâm, trọng điểm.

          Theo đó, phát triển nhà ở xã hội với mô hình đặc trưng của thành phố Hải Phòng, là các khu dân cư đô thị đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; chất lượng công trình từ mức cơ bản đến mức tiệm cận với nhà ở thương mại với 3 đặc trưng ưu việt lợi thế về “Vị trí - Chất lượng - Giá cả”; nhiều phân khúc giá thành khác nhau để phù hợp với nhu cầu của đại đa số người dân.

Nghị quyết của Thành ủy cũng đưa ra một số cơ chế chính sách rất hấp dẫn, mang tính đặc thù về tài chính, tín dụng để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Cụ thể là hỗ trợ vay ưu đãi từ gói tín dụng; hỗ trợ lãi suất vốn vay cho người lao động tại các khu công nghiệp khi vay mua, thuê mua nhà ở xã hội.Thành phố cân đối nguồn ngân sách hàng năm để hỗ trợ lãi suất vay cho các đối tượng vay mua nhà ở xã hội. Đồng thời tìm các cơ chế hỗ trợ nguồn vốn doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội ngoài gói hỗ trợ của Chính phủ. Thành phố cũng ưu tiên nguồn vốn đầu tư để phát triển hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào cho các dự án nhà ở xã hội, khuyến khích và cụ thể hóa trong chủ trương đầu tư các dự án nhà ở xã hội để doanh nghiệp tham dự cùng nhà nước đầu tư hoặc nâng cấp hạ tầng ngoài hàng rào; tập trung đẩy nhanh và đề xuất chính sách chung hỗ trợ để tạo hành lang pháp lý thống nhất trong công tác GPMB đối với các dự án nhà ở xã hội.

          Đại đa số cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận xét, các chính sách phát triển nhà ở xã hội của Hải Phòng rất hấp dẫn, tính khả thi cao và người lao động trong các KCN, người có thu nhập thấp đã có thể chạm tay vào những căn hộ mơ ước./.

           (Còn tiếp)

                                                                                                                                  Nhóm phóng viên Kinh tế