Người dân viết đơn xin đổi tên di tích

Hiếm địa phương nào tại huyện Tiên Lãng có 2 di tích lịch sử cấp thành phố nằm trong “Ngũ linh từ” (5 ngôi đền thiêng) của huyện Tiên Lãng là đền Canh Sơn (thôn Vân Đôi) và đền Bì (thôn Tử Đôi) như xã Đoàn Lập.

Tại đây, diễn ra lễ cầu đảo và lễ hội rước ngũ linh từ. Được  sự quan tâm của nhà nước, từ nguồn xã hội hóa đền Bì thôn Tử Đôi được trùng tu, sửa chữa, còn đền Canh Sơn là đền đá lộ thiên nên nhiều năm nay được giữ nguyên không trùng tu, sửa chữa. Hàng năm, 2 di tích đón hàng vạn du khách tới tham quan, lễ bái.

Đền Canh Sơn được người dân Vân Đôi kiến nghị cơ quan chức năng đổi thành đền Bì

Do ngôi 2 ngôi đền nằm quay mặt ra đầm Bì nên người dân quanh vùng quen gọi là đền Bì thượng và đền Bì hạ.

Trong dân gian vùng Tiên Lãng xưa vẫn truyền miệng câu ca “thứ nhất đền Bì thứ nhì đền Gắm” nói về sự linh thiêng của 2 ngôi đền.

Do vậy, nhiều năm nay, người dân thôn Vân Đôi và Tử Đôi vẫn tranh luận nhau về ngôi đền nào mới thật là đền Bì.

Đỉnh điểm việc này, năm 2018, người dân thôn Vân Đôi đã có đơn đề nghị gửi các cấp về việc đổi tên đền Canh Sơn thành đền Bì với lý do “tên đền Bì đã ăn sâu vào tiềm thức nhân dân địa phương”.

Cùng với đó, nhân dân thôn Vân Đôi đã thay đổi  nội dung của bảng chỉ dẫn từ đền Vân Đôi thành đền Bì thôn Vân Đôi, xã Đoàn Lập.

Ông Vũ Văn Uy, Chủ tịch UBND xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng cho biết: Thể theo nguyện vọng của nhân dân thôn Vân Đôi, Ban quản lý di tích xã Đoàn Lập và căn cứ vào các tư liệu lịch sử đảng bộ xã Đoàn Lập giai đoạn 1945- 1975 (trang 15), hội thảo ngũ linh từ huyện Tiên Lãng năm 2010 và căn cứ vào bản khai thần tích năm 1938 của làng Vân Đôi “Đền có công binh giặc Thục đền ngài là một đền trong ngũ linh ở huyện tục gọi là đền Bì là chính đền của hàng huyện đảo vũ vẫn thờ lộ thiên…”.

Do vậy, UBND xã Đoàn Lập có tờ trình gửi UBND TP, Sở Văn hóa và Thể thao, Bảo tàng thành phố, UBND huyện Tiên Lãng, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Tiên Lãng đính chính, đổi tên “đền Canh Sơn” thành “đền Bì”.

Không có căn cứ để đổi tên đền

Căn cứ vào báo cáo của Bảo tàng Hải Phòng về việc đề nghị đổi tên di tích đền Canh Sơn, xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng, ngày 22-7-2019, Sở Văn hóa và Thể thao có công văn số 1459/SVHTT-QLDSVH về việc “đổi tên di tích đền Canh Sơn, xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng”.

Di tích đền Canh Sơn với tên tục là đền Bì lưu truyền trong dân gian 

Cụ thể, theo các tài liệu còn lưu giữ tại đền Canh Sơn: Bia “Linh từ bi ký” (niên hiệu Thành Thái thứ 2- năm 1890), thần tích- thần sắc làng Vân Đôi thì đền Canh Sơn có lịch sử hình thành từ xa xưa, thờ nhân vật Kinh Sơn Đại vương có công bình giặc Thục, do kiêng tên húy của thần nên đọc chệch tên đền là Canh Sơn.

Đền Canh Sơn được trùng tu nhiều lần vào các liên hiệu Tự Đức thứ 14 (năm 1861), niên hiệu Khải Định thứ 2 (năm 1917), năm Canh Ngọ niên hiệu Bảo Đại (năm 1930)… Trong các đợt tu sửa đều đề cập đến tên Canh Sơn. Bia “Linh từ bi ký” liệt 5 ngôi đền thiêng huyện Tiên Lãng thì đền Kinh Sơn là một trong số đó.

Cũng theo nội dung câu đối khắc trên cột đá tại đền Canh Sơn: “Vân Đôi xã phụng sự- Kinh Sơn từ tối linh” (xã Vân Đôi phụ trách việc thờ- đền Canh Sơn linh thiêng).

Căn cứ tài liệu Thần tích- Thần sắc làng Vân Đôi, tổng Tử Đôi, huyện Tiên Lãng, tỉnh Kiến An (nay là xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng, TP. Hải Phòng) niên đại năm 1938 có ghi “Đền ngài là 1 trong 5 ngôi đền thiêng ở huyện tục gọi là đền Bì”. Như vậy, tên đền Bì là tên tục lưu truyền trong dân gian.

Lá đơn đề nghị của người dân thôn Vân Đôi mong muốn được đổi tên thành đền Bì

Năm 2003, UBND xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng đề nghị Sở Văn hóa- Thông tin (nay là sở Văn hóa- Thể thao), Bảo tàng Hải Phòng lập hồ sơ trình UBND TP xếp hạng đền Canh Sơn là di tích lịch sử- văn hóa. Ngày 14/9/2003, UBND TP ban hành Quyết định số 220/QĐ-UB về việc xếp hạng đền Canh Sơn là di tích lịch sử- văn hóa đền Canh Sơn. 

Từ những tư liệu trên, sở Văn hóa và Thể thao đề nghị UBND huyện Tiên Lãng chỉ đạo địa phương không thực hiện việc đổi tên di tích lịch sử- văn hóa đền Canh Sơn, thôn Vân Đôi, xã Đoàn Lập thành đền Bì.  

Lá đơn đề nghị của người dân thôn Vân Đôi mong muốn được đổi tên thành đền Bì

Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Tiên Lãng ông Phạm Văn Hải cho biết: Sau khi có công văn trả lời của sở Văn hóa và Thông tin, UBND huyện Tiên Lãng đã có công văn đề nghị xã Đoàn Lập không thực hiện việc đổi tên di tích lịch sử văn hóa đền Canh Sơn, thôn Vân Đôi thành đền Bì; thực hiện nghiêm Luật di sản, đặc biệt là trong việc đặt biển chỉ dẫn và sử dụng tên di tích phải theo đúng  Quyết định số 2260/QĐ-UB, ngàu 14/9/2003 UBND TP về việc xếp hạng Di tích đền Canh Sơn, xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng.  

TRUNG KIÊN