Thời gian gần đây, thị trường xăng dầu trong nước có hiện tượng một số doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ xăng dầu đóng cửa, tạm ngừng kinh doanh hoặc bán với số lượng hạn chế, tập trung tại một số tỉnh, thành phố phía Nam, sau đó đã lan ra các địa phương phía Bắc, gây ảnh hưởng đến tâm lý xã hội và đời sống sinh hoạt của Nhân dân.

          Tại Hải Phòng, theo lãnh đạo Sở Công thương, trước diễn biến phức tạp của nhiều địa phương, thị trường xăng dầu TP Hải Phòng cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu. Tuy nhiên, trong vài ngày trở lại đây, trên địa cũng có những biểu hiện bất thường, cho thấy nguồn cung xăng dầu ở Hải Phòng cũng chưa thực sự ổn định. Cụ thể, trong những ngày đầu tháng 11, Sở đã tiếp nhận văn bản xin tạm ngừng kinh doanh xăng dầu của 6 doanh nghiệp tại 8 điểm bán lẻ, với lý do thiếu nguồn cung.

          Cùng trong thời gian gần đây, tại nhiều điểm bán lẻ xăng dầu trên địa bàn thành phố, các cửa hàng khống chế chỉ bán 30.000 đồng hoặc 50.000 đồng cho mỗi xe máy và không quá 300.000 đồng đối với mỗi xe ô tô.

          Đáng chú ý, hiện tượng trên chủ yếu xảy ra tại các điểm kinh doanh của doanh nghiệp ngoài nhà nước, còn hệ thống các cửa hàng của Công ty xăng dầu Khu vực 3 (Petrolimex Hải Phòng), doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu vốn nhà nước lớn nhất tại Hải Phòng vẫn hoạt động khá đều đặn.

          Tuy nhiên, do có nhiều điểm bán lẻ của doanh nghiệp tư nhân nghỉ bán hàng nên khách hàng đổ dồn tới các cửa hàng của Petrolimex, dẫn đến hiện tượng quá tải và tạo áp lực lớn cho Công ty, vì vậy cũng có một số cửa hàng trong hệ thống này không còn xăng RON95 để bán.

          Trước những biểu hiện không mấy tích cực của thị trường xăng dầu, các lực lượng chức năng liên quan của TP Hải Phòng đã vào cuộc, kiểm tra, kiểm soát xác định rõ nguyên nhân để tránh tình trạng đầu cơ, găm hàng trục lợi của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

          Cũng theo lãnh đạo Sở Công Thương, trên địa bàn thành phố Hải Phòng hiện có 9 tổng kho xăng dầu tổng dung tích là 450.000m³, với hơn 250 cửa hàng bán lẻ của các thành phần kinh tế trong và ngoài nhà nước. Kết quả kiểm tra cho thấy có hơn 20 doanh nghiệp đang gặp khó khăn về nguồn cung xăng dầu, hiện tượng hết xăng dầu tại một số điểm bán lẻ là thực tế.

          Cần phải thấy rằng, thới gian qua Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo quyết liệt, giao nhiệm vụ cụ thể cho các Bộ, cơ quan liên quan để theo thẩm quyền và quy định hiện hành thực hiện tổng thể các giải pháp xử lý, tháo gỡ khó khăn và bảo đảm nguồn cung xăng dầu cho thị trường trong nước, bao gồm cả những giải pháp trước mắt và lâu dài. Tuy nhiên đánh giá tại của Chính phủ cho thấy, kết quả xử lý chưa có chuyển biến rõ nét, tình trạng thiếu hụt xăng dầu cục bộ vẫn tiếp tục diễn ra, gây bức xúc trong dư luận và Nhân dân.

          Trở lại với Công điện 1085/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, gửi Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Tài chính, Thông tin và Truyền thông, Kế hoạch và Đầu tư, Công an, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

          Trong đó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương chỉ đạo các doanh nghiệp đầu mối cung cấp đầy đủ xăng dầu, đảm bảo không để thiếu, đứt gãy nguồn cung trong mọi tình huống.

          Giao Bộ Công Thương kiểm tra, giám sát việc bảo đảm tổng nguồn xăng dầu tối thiểu của các thương nhân; rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu theo trình tự, thủ tục rút gọn, đáp ứng thực tiễn, yêu cầu quản lý nhà nước và hài hòa lợi ích của nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

          Trong một cuộc làm việc liên quan mới đây, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên tái khẳng định hiện nguồn cung xăng dầu không thiếu, song thực tế thị trường vẫn ghi nhận đứt gãy ở một số phân khúc. Nguyên nhân chính dẫn tới đứt đoạn trên thị trường xăng dầu là do doanh nghiệp bị lỗ kéo dài khi các chi phí kinh doanh không được điều chỉnh kịp thời.

          Nhằm giữ minh bạch thị trường, Bộ Công thương đã chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường phối hợp với Sở Công Thương các địa phương kiểm tra, giám sát toàn bộ hệ thống thương nhân kinh doanh xăng dầu, từ doanh nghiệp đầu mối, phân phối cho tới cửa hàng bán lẻ.

          Đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp đầu mối, phân phối xăng dầu phải ký cam kết đảm bảo cung ứng xăng dầu cho các cửa hàng bán lẻ. Ở một diễn biến liên quan, Bộ Tài chính cũng đã có văn bản đề nghị Bộ Công thương chỉ đạo các doanh nghiệp đầu mối báo cáo số liệu chi phí kinh doanh xăng dầu, để điều chỉnh tiếp vào kỳ điều hành ngày 21/11 tới.

          Đến thời điểm này, việc khan hiếm nguồn cung đã có phần “giảm nhiệt”, nhưng thực tế tại thị trường Hải Phòng cho thấy, hoạt động phân phối xăng dầu vẫn chưa trở lại bình thường. Chưa kể, trong 4 lần điều chỉnh gần đây nhất giá xăng dầu đều tăng, tiếp tục tạo áp lực cho thị trường hàng hóa.

          Với những gì đã và đang diễn ra, cho thấy đây là vấn đề cần được đánh giá một cách toàn diện, tính tóa cụ thể tỷ trọng tác động cũng như cơ cấu giá xăng dầu đối với thị trường nói riêng và cả nền kinh tế nói chung.

          Dù vẫn biết trong nền kinh tế thị trường, việc hình thành giá cả là kết quả mang nhiều yếu tố vận động tự nhiên của quy luật cung – cầu. Nhưng đối với nền kinh tế Việt Nam, sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước mang tầm chi phối rất lớn, mà phương thức đối với nhóm hàng xăng dầu thời gian qua là một ví dụ.

          Thời gian đang trôi dần về cuối năm, đây là thời điểm thị trường sôi động theo thông lệ, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều diễn biến khó lường và hết sức nhạy cảm. Trong hoàn cảnh này, việc tiếp tục giữ ổn định giá và nguồn cung xăng dầu là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.

          Bên cạnh đó phải tăng cường công tác quản lý, điều hành, thanh kiểm tra hoạt động kinh doanh xăng dầu đảm bảo đúng quỹ đạo. Trong đó kiên quyết xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm, đầu cơ, tích trữ, tung tin thất thiệt trái pháp luật nhằm lũng đoạn thị trường, bảo vệ lợi ích chính đáng của người tiêu dùng, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này.

          Lê Minh Thắng