Ca trực đêm ở trại tạm giam

16h, khi tiếng kẻng điểm danh cuối ngày vang lên cũng là lúc Trung úy Hà Văn Bình chuẩn bị cho ca trực ngoài giờ của mình. Như thường lệ, một đội trực gồm 16 cán bộ chiến sĩ, chia làm 4 tổ luân phiên nhau. Lúc này, khu vực giam giữ đã được cài then, khóa chốt cẩn thận. Trung úy Bình rảo bước một vòng quanh khu giam kiểm tra nhằm phát hiện những dấu hiệu nghi vấn, bất thường. Đến 17h30’, hết ca trực ngoài giờ đầu tiên, Trung úy Bình cùng tổ trực bàn giao cho ca sau và tranh thủ xuống bếp tập thể ăn cơm.

Đang trong mùa dịch Covid-19, thực hiện theo đúng các văn bản, chỉ thị của cấp trên, các cán bộ ăn cơm tại bếp ăn tập thể lấy khẩu phần ăn riêng theo suất và giữ khoảng cách an toàn trong bữa ăn. Bữa cơm mùa dịch dường như cũng trật tự và khẩn trương hơn.

Hôm đó, trong lúc đang ăn cơm thì xảy ra việc đột xuất, hai người bị tạm giam ở cùng một buồng có mâu thuẫn trong sinh hoạt dẫn đến cãi vã, đánh nhau gây mất trật tự trong khu vực giam giữ. Bữa cơm phải bỏ dở để tiến hành lấy lời khai, tạm thời tách riêng buồng giam, lập biên bản vi phạm nội quy, đồng thời giáo dục răn đe hai đối tượng không để tình trạng mất trật tự tái diễn.

Ở đây, công tác kiểm tra các buồng có người tạm giữ, buồng có người tạm giam mới nhập trại và số bị án tử hình được đặc biệt quan tâm. Trung tá Trần Doãn Khánh, Đội trưởng đội quản giáo cho biết: “Các trường hợp mới vào thường có tư tưởng hoang mang, lo lắng, không ít đối tượng vì sợ quá đã tìm cách tự sát, Đặc biệt số bị kết án tử hình thường xuyên có những hành vi chống phá”. Do đó, việc kiểm tra ngoài giờ được tiến hành thường xuyên để nắm tình hình, động viên tinh thần phạm nhân, cũng như phát hiện những biểu hiện bất thường để có biện pháp xử lý kịp thời, không để xảy ra hậu quả xấu.

Theo chân cán bộ quản giáo vào kiểm tra buồng giam nữ gặp phạm nhân tên Ngô Thị S, sinh năm 1974, quê xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu bị bắt về tội mua bán trái phép chất ma túy. Chị này nhập trại được hơn một tuần, thấy cán bộ đội trực thì không ngừng kêu khóc, lăn lộn kêu đau ốm.

Được cán bộ hỏi han động viên thì càng ôm mặt khóc to hơn, nằng nặc kêu bị oan, xin thả về, kêu công an bắt nhầm người rồi. Lúc này, cán bộ nữ trực liền ôn tồn giải thích để họ hiểu và ổn định tinh thần. Nếu không mang trên người bộ quân phục, có lẽ người ta sẽ nghĩ rằng đây là một người chị lớn trong gia đình bởi cách nói năng ân cần và đúng mực, giúp những người mới vào như Ngô Thị S. cảm thấy được trấn tĩnh, yên tâm hơn và cúi đầu chấp hành nội quy trại trong quá trình giam giữ và điều tra.

22h là thời điểm các can phạm nhân phải đi ngủ. Tổ trực nhắc nhở một số buồng giam vẫn đang chuyện trò, trong đó có cả tiếng hát ở khu giam tử tù. Trung úy Hà Văn Bình cho biết: “Họ nhiều khi cũng vì buồn quá mà cất tiếng hát như trải lòng mình, như lời hối hận muộn màng”.

Giữa mùa dịch Covid-19, tất cả các xe chở người bị tạm giữ, tạm giam, phạm nhân nhập trại đều được cán bộ trực y tế phun thuốc khử trùng khi đi qua cổng, cho dù đó là thời điểm đêm muộn. Cán bộ giao phạm đều được đo thân nhiệt và yêu cầu sát khuẩn trước khi giao hồ sơ cho cán bộ trực. Sau khi kiểm tra hồ sơ đảm bảo đầy đủ theo quy định, can phạm nhân sẽ làm biên bản giao nhận đưa khu giam cách ly tạm thời trong 14 ngày.

Mặc dù hết ca trực, nhưng nếu các ca sau có sự việc đột xuất thì toàn đội trực trước đó phải có mặt để giải quyết. Vì vậy, chuyện thức trắng đêm cũng thường xuyên xảy ra. Đại tá Hoàng Thanh Nhượng, Giám thị trại tạm giam Quảng Ninh cho biết, đêm muộn cũng là thời điểm nguy hiểm vì tư tưởng của người phạm tội luôn diễn biến không ngừng, đôi khi rất khó để nắm bắt. Đa số những vụ đào tường, phá khóa trốn trại hay tự sát đều được diễn ra trong đêm.

Thế nên chính trong thời điểm này mới là khoảng thời gian căng thẳng của anh em đội trực. Chỉ cần một biểu hiện bất thường, dù là nhỏ nhất cũng phải báo ngay tổ trực quản giáo. Trên 8 chòi canh và vọng gác xung quanh trại là lực lượng gác của đội bảo vệ. Đi tuần liên tục trong các khu giam là kíp trực 16 cán bộ quản giáo luân phiên nhau. Chưa kể các bộ phận trực ban, y tế, hồ sơ, lái xe… luôn trong tư thế sẵn sàng.

Trong một ca trực đêm đã từng xảy ra một trường hợp phạm nhân phải cấp cứu. Đó là Trần Thanh T, sinh năm 1972, trú tại xã Quảng Thanh, huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng bị bắt về hành vi trộm cắp tài sản, đang trong quá trình điều tra. Khi tổ trực mở cửa thì T ôm bụng nhăn nhó trên sàn nằm, mồ hôi vã ra đầm đìa. Sau khi được đưa lên Bệnh xá, bác sỹ khám lâm sàng và chẩn đoán Trần Thanh T. viêm ruột thừa, cần nhanh chóng đưa đến bệnh viện để làm phẫu thuật.  3h sáng, xe chở phạm đi cấp cứu lăn bánh qua cổng trại.

Tiếng cán bộ trực camera giám sát vang lên trong máy bộ đàm: “Buồng giam số 2, khu giam A12, người bị kết án tử hình có biểu hiện bất thường, đội trực quản giáo kiểm tra ngay”. Đây là buồng giam Trương Quang Q, sinh năm 1981, bị kết án tử hình về tội giết người và mua bán ma túy. Khi các cán bộ quản giáo bước vào thấy Q đang ngồi trên sàn, trùm chăn kín mít, miệng lẩm bẩm những tiếng vô nghĩa.

Cán bộ trực lật tấm chăn ra gọi Q. nhưng y vẫn nhắm nghiền mắt, miệng lẩm bẩm không ngớt. Chỉ đến khi cán bộ vỗ vào vai Q., hỏi lại lần nữa, lúc này y mới ngơ ngác, nói như van nài: “ Ôi cán bộ, cán bộ đuổi giúp tôi mấy người trên tường kia đi…”. Hóa ra Trương Quang Q. bị ám ảnh vì tội ác của mình gây ra nên thường gặp những hình ảnh  người đã bị mình giết hại về kêu than, khóc lóc đòi mạng.

Sau khi được cán bộ trực giải thích và động viên tư tưởng Q. đã trấn tĩnh lại và hứa sẽ giữ trật tự. 5h sáng, một hồi kẻng báo thức vang từ cổng trại - Đêm sắp qua, một số buồng giam đã lục tục có người dậy sớm. Trong cuốn sổ phản ánh tình hình, mọi thông tin ca trực vẫn được ghi chép đầy đủ. Một ngày làm việc mới lại bắt đầu.

Với cán bộ chiến sĩ Trại tạm giam Công an tỉnh Quảng Ninh, mỗi một giờ làm việc, mỗi một ca trực bình yên là đơn vị được đảm bảo an toàn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.

THU HƯỜNG