Một góc đô thị Hải Phòng

Bộ mặt phố xá Hải Phòng khởi thủy từ khu vực ngã ba sông Tam Bạc và sông Cấm, nơi có hoạt động buôn bán nhộn nhịp, nhà cửa mọc lên san sát. Cảnh trên bến dưới thuyền ngày càng tấp nập thì hệ thống cảng cũng nhanh chóng được hình thành, phát triển.

Phố Tây, phố người Hoa đan xen với khu vực người bản địa sinh sống, hay còn gọi là phố Ta cũng từ đây ra đời. Trải qua hơn 120 năm, từ thế đất, thế núi, bản sắc không gian đô thị Hải Phòng đã ngày một sắc nét hơn. Thành phố vươn mình ra hướng biển, từng bước chế ngự thiên nhiên, cùng với sự bồi lắng của khu vực cửa Cấm thì kênh đào Đình Vũ đã hình thành để ra cửa Nam Triệu - sông Bạch Đằng. Theo thời gian, cửa Nam Triệu sa bồi thì thành phố lại vươn mình ra Lạch Huyện qua kênh đào Hà Nam.

Theo kiến trúc sư Võ Quốc Thái - Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Hải Phòng: Hình tượng hóa cho dễ hiểu, đô thị Hải Phòng có cấu trúc hướng bàn tay mở, ví như một bông hoa phượng vỹ có nhụy và 5 cánh cũng chính là 5 cửa ô của thành phố. Trong đó, nhụy hoa là vùng đô thị trung tâm bao gồm các quận Hồng Bàng, Lê Chân, Ngô Quyền, Hải An và khu đô thị mới Bắc Sông Cấm được kết nối hài hòa qua dòng sông Cấm với hệ thống các cầu Bính và sắp tới là cầu Nguyễn Trãi, cầu Hoàng Văn Thụ. Các công trình có kiến trúc đặc thù như Nhà hát thành phố, bảo tàng, nhà ga, một số nhà ở biệt thự, rồi sau này là các chung cư cao tầng sẽ là chứng tích của đô thị Hải Phòng qua mỗi giai đoạn lịch sử.

Một góc đô thị Hải Phòng

Cánh hoa thứ nhất được xác định phát triển về hướng Bắc của đô thị trung tâm, có các đô thị vệ tinh là thị trấn Núi Đèo, Minh Đức của huyện Thủy Nguyên. Ở đây còn là vùng tập trung phát triển các ngành công nghiệp nặng và năng lượng như đóng tàu, xi măng…

Cánh hoa thứ hai hướng về thủ đô Hà Nội theo hướng quốc lộ 5 với các vùng đô thị đã và đang phát triển như Quán Toan, An Dương, khu CN Nomura, Tràng Duệ…

Cánh hoa thứ ba hướng về Kiến An-Núi Voi là vùng đô thị sinh thái, cảnh quan. Nơi đây tập trung phát triển các trung tâm đào tạo nguồn nhân lực cho thành phố và vùng Duyên hải Bắc Bộ như Trường ĐH Hải Phòng, các trường cao đẳng và trung cấp nghề chuyên ngành…

Cánh hoa thứ tư hướng về Đồ Sơn theo tỉnh lộ 353 - đường Phạm Văn Đồng, một vùng phát triển theo hướng du lịch sinh thái như Đồ Sơn, núi Đối, khu Dương Kinh nhà Mạc… và cảnh quan vùng cửa sông ven biển.

Và cánh hoa thứ năm hướng về phía Đông Nam với các địa danh Đình Vũ - Lạch Huyện - Cát Bà là vùng phát triển năng động nhất với hệ thống cảng nước sâu quốc tế, công nghiệp cảng, dịch vụ thương mại, ngân hàng trong các khu công nghiệp, khu phi thuế quan Đình Vũ, Nam Đình Vũ, Cát Hải và khu đô thị Tràng Cát. Đây cũng là vùng có cảnh quan thiên nhiên là di sản của thế giới vịnh Hạ Long - Cát Bà. Trong tương lai không xa, Hải Phòng sẽ có thêm khu cảng, công nghiệp và đô thị lấn biển Cát Hải - Lạch Huyện với sự nối liền của tuyến đường dẫn và cầu Tân Vũ - Lạch Huyện đang được đẩy nhanh tiến độ xây dựng từng ngày.

Phối cảnh khu đô thị Tràng Cát trong tương lai

Là người đang trực tiếp chỉ đạo công tác rà soát chuẩn bị cho việc điều chỉnh quy hoạch chung của toàn thành phố sắp tới, ông Khoa Năng Du - Viện trưởng Viện quy hoạch thành phố cho biết: Nếu như ở lần điều chỉnh quy hoạch chung năm 2001, điểm tựa không gian đô thị thành phố là những con sông thì đến năm 2009 là hướng ra biển. Vẫn trên định hướng không gian thiên nhiên này, trong lần điều chỉnh tới sẽ tập trung thay đổi về chất và có tính đến yếu tố đô thị thông minh. Trên thực tế, trong thời gian qua, Hải Phòng đã xuất hiện không ít những yếu tố mới tác động trực tiếp đến việc điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố. Trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, cùng với Hà Nội, Hải Phòng được xác định là một cực tăng trưởng quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, là đầu tàu kéo cả vùng phát triển.

Hải Phòng cũng nằm trong chiến lược phát triển kinh tế “hai hành lang, một vành đai” Việt Nam - Trung Quốc. Từ đây sẽ thông thương, mở rộng quan hệ với các cường quốc như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ… Từng bước hiện thực hóa chủ trương trên, trong hơn 6 năm qua, Hải Phòng được xem như một công trường lớn bởi hàng loạt công trình, dự án trọng điểm không chỉ có ý nghĩa, giá trị với riêng Hải Phòng mà còn với cả vùng Duyên hải Bắc bộ, khu vực phía Bắc như đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, cảng nước sâu quốc tế tại Lạch Huyện, sân bay quốc tế Cát Bi, khu kinh tế Đình Vũ - Cát Hải… đã và đang từng bước hoàn thiện, đưa vào khai thác. Song hành, các khu đô thị VSIP, Tràng Duệ, Tràng Cát, nhà ở Vũ Yên… cũng được các nhà đầu tư quyết tâm xúc tiến triển khai.

Có thể thấy, trong tương lai không xa, đô thị Hải Phòng tiếp tục có những bước phát triển rộng, dài. Cùng với định hướng thay đổi về chất, chế ngự thiên nhiên nhưng cũng làm giàu từ thiên nhiên, bông hoa phượng vỹ Hải Phòng sẽ nở căng, sắc đỏ thắm, vươn mình đón gió biển.

Kim Oanh