Sáng tạo trong dạy và học

Trong chương trình GDPT 2018, ở cấp THPT nội dung GDĐP là nội dung giáo dục bắt buộc, có vị trí tương đương các môn học khác. Giáo dục địa phương Hải Phòng hướng tới trang bị cho học sinh thành phố những hiểu biết về nơi sinh sống, bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những điều đã học để góp phần giải quyết những vấn đề thực tiễn tại gia đình, dòng họ, địa phương nơi sinh sống nói riêng và thành phố Hải Phòng nói chung.

Một điểm mới đặc biệt quan trọng nữa của Chương trình GDPT 2018 là dựa trên nội dung và yêu cầu cần đạt của chương trình, các trường được tự chủ xây dựng kế hoạch giáo dục một cách linh hoạt, mềm dẻo, phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của địa phương, bảo đảm mục tiêu và chất lượng giáo dục.

Cô Phạm Thị Ngọc Dao, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Thủy Sơn (thành phố Thuỷ Nguyên) cho biết: Ngay từ đầu năm học 2024-2025, khi xây dựng kế hoạch dạy học Nội dung GDĐP, nhà trường đã xây dựng 4 tiết thực hành (2 tiết ở học kì 1, 2 tiết ở học kì 2) nhằm gắn lý thuyết với thực tiễn, góp phần phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Tuy nhiên, dạy thực hành thế nào để thiết thực và hiệu quả, đúng với tinh thần của Chương trình GDPT 2018 là nỗi niềm trăn trở của mỗi giáo viên.

Trước những trăn trở đó, vừa qua, Ban Giám hiệu Trường THPT Thủy Sơn đã chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn nghiên cứu chương trình, xây dựng kế hoạch thực hiện chuyên đề cấp thành phố với Chủ đề: “Thủy Nguyên- vùng đất địa linh, nhân kiệt, điểm tựa cho khát vọng tương lai” theo hình thức tổ chức 2 tiết thực hành đối với 3 chủ đề phần Lịch sử trong Nội dung GDĐP thành phố Hải Phòng lớp 10. Theo đó, Trường THPT Thuỷ Sơn đã chủ động, linh hoạt nhiều phương pháp, kĩ thuật dạy học hiện đại, như: Dạy học nhóm, dạy học dự án, sân khấu hoá... nhằm đổi mới hình thức kiểm tra, đánh giá, đem lại cho học sinh những trải nghiệm mới mẻ.

Trên thực tế, học sinh được tiếp cận và tìm hiểu khá nhiều nội dung về văn hóa, lịch sử truyền thống của địa phương, như: Các lễ hội, loại hình nghệ thuật truyền thống; truyền thống quê hương; phong tục, tập quán địa phương; xây dựng nếp sống văn minh, tôn trọng kỉ cương, pháp luật; về các danh nhân văn hóa, di tích lịch sử, bảo tàng, lịch sử hình thành và phát triển của địa phương cùng các chủ đề địa lý, kinh tế, chính trị - xã hội, môi trường của địa phương. Các nội dung GDĐP được tích hợp trong hoạt động trải nghiệm và trong dạy học các môn học: Ngữ văn, Đạo đức, Tự nhiên và Xã hội, Toán, Lịch sử và Địa lý... ở từng cấp học và phù hợp với lứa tuổi học sinh.

Chú trọng biên soạn nguồn học liệu phong phú

Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định trong việc triển khai GDĐP, nhưng còn nhiều thách thức trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Trong đó, việc nghiên cứu và xây dựng tài liệu GDĐP là giải pháp quan trọng. Bởi đây là nguồn cung cấp chất liệu để xây dựng nội dung dạy học tại một số môn học trong nhà trường, giúp quá trình học tập trở nên hấp dẫn, hứng thú hơn với người học, đồng thời là sợi dây gắn kết trách nhiệm, tình cảm của nhà trường, gia đình và xã hội.

Em Nguyễn Hải Anh, học sinh lớp 10C5, Trường THPT Hải An (quận Hải An) chia sẻ: Hiện, các em được học 3 tiết GDĐP/tháng. Đây là nội dung giáo dục mà bản thân em và các bạn rất yêu thích và hứng thú vì được tìm hiểu sâu sắc hơn về địa phương mình sinh ra, lớn lên và học tập.

Hải Anh mong nhà trường tiếp tục đổi mới hình thức tổ chức các hoạt động GDĐP, từ việc tích hợp trong các môn học chính khóa đến việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa gắn liền với thực tế. Việc xây dựng chương trình giáo dục linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế sẽ giúp học sinh tiếp cận dễ dàng hơn và tăng khả năng ứng dụng kiến thức vào cuộc sống.

Để phát huy giá trị của tài liệu GDĐP trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, ngành giáo dục xác định tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh và cộng đồng về vai trò, ý nghĩa sử dụng các nội dung của tài liệu trong dạy học ở trường phổ thông; tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn để tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên vận dụng một cách sáng tạo việc sử dụng tài liệu trong dạy học. Đặc biệt, tiếp tục tăng cường biên soạn, bổ sung tài liệu dạy học, tổ chức các buổi tập huấn chuyên môn để giáo viên có thể nắm vững các phương pháp dạy học tích cực, sử dụng tài liệu GDĐP một cách sáng tạo và hiệu quả.

GDĐP là nội dung không thể thiếu trong công tác giáo dục học sinh toàn diện. Việc triển khai các nội dung GDĐP không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa mà còn góp phần phát triển phẩm chất và năng lực công dân. Để nâng cao hiệu quả dạy và học giáo dục địa phương, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội, cùng với những giải pháp đổi mới trong phương pháp dạy học và tổ chức hoạt động giáo dục. Khi đó, GDĐP sẽ thực sự trở thành cầu nối, giúp học sinh không chỉ yêu quê hương mà còn có trách nhiệm xây dựng và bảo vệ đất nước.

LINH ANH