Tái diễn chợ "nuốt" đường

Sau Tết Nguyên đán, thời gian cao điểm mua sắm không còn nữa nhưng nhiều nơi trên địa bàn thành phố tình trạng hàng quán, chợ cóc lấn chiếm vỉa hè vẫn tràn lan, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Điển hình là tuyến đường Lạch Tray với khung cảnh nhà hàng, quán ăn sáng kê bàn ghế “nuối” vỉa hè lòng đường kéo dài đến gần trưa; rác rưởi, giấy ăn vương vãi trắng xóa. Đặc biệt, tại các khu vực cửa quán ca-fe, xe của khách xếp hàng 3 hàng 4, người đi bộ chỉ còn cách “lách” xuống lòng đường, chấp nhận nguy hiểm. Còn chiều tối, từ 17h đến đêm khuya thì đường Lạch Tray quán ăn đêm mọc san sát, nhất là đoạn cuối đường từ cầu vượt Lạch Tray  đến gần khu vực đảo giao thông Cầu Rào 1. Ở đây, hàng chục hộ dân căng bạt, dùng xe kéo vận chuyển các loại bàn ghế, bát đũa, nồi niêu, xoong chảo… bày biện la liệt, Thậm chí, nhiều hộ còn bắc vòi nước rửa bát, vứt rác tràn lan, làm cho tuyến phố này nhếch nhác, phức tạp.

Tương tự, dọc tuyến Tô Hiệu (quận Lê Chân) hàng quán chiếm dụng toàn bộ vỉa hè của người đi bộ với những kiểu cách khác nhau. Ví dụ, ở đoạn đầu tuyến đường, hàng hóa là đồ thờ cúng, hòm két nên người dân kê sạp ngay trên vỉa hè (thậm chí tràn xuống mép đường ở khu vực vỉa hè chật hẹp) để bán hàng. Đoạn giữa tuyến kinh doanh mô tô, xe gắn máy các loại nên chủ nhà “trưng dụng” vỉa hè xếp xe 2 -3 hàng kín bề mặt hè phố mặc dù địa phương đã có quy định và kẻ vạch sơn để dành cho người đi bộ. Khu vực cuối tuyến, đặc thù kinh doanh chủ yếu là quà sáng, ca-fe, kinh doanh dịch vụ rửa xe nên mức độ phức tạp về trật tự đô thị, vệ sinh môi trường càng lớn hơn… Theo Phòng CSGT đường bộ - Đường sắt, tình trạng ùn ứ giao thông khu vực ngã ba Tô Hiệu - Hàng Kênh xảy ra thường xuyên vào bất kỳ khung giờ nào. Nguyên nhân là do mật độ giao thông khu vực này rất đông, trong khi nút ngã ba này lòng đường, vỉa hè nhỏ hẹp lại bị các hộ lấn chiếm  kinh doanh buôn bán, phương tiện vận chuyển đậu đỗ cản trở giao thông rất khó xử lý. 

 Vấn nạn lấn chiếm lòng đường vỉa hè trên các tuyến Đà Nẵng, Trần Nguyên Hãn, Nguyễn Đức Cảnh, Trần Phú, các khu vực ngã ba Cát Bi; khu vực cổng các chợ An Dương, Trần Quang Khải, Chợ Ga, chợ Lương Văn Can, tuyến đường An Đà cũng rất phức tạp. Rồi nhiều tuyến phố như: Nguyễn Lương Bằng (Kiến An), Tôn Đức Thắng, tình trạng người dân họp chợ trên đường vẫn diễn ra vào các buổi sáng gây cản trở, ách tắc giao thông. Xem ra nhiều tuyến đường mẫu đến nay đã… “hết hơi mẫu”. Ngay ở khu vực ngoại thành, tình trạng “chợ cóc” lấn chiếm vỉa hè, chiếm dụng mặt đường gây cản trở giao thông cũng rất phổ biến. Người tham gia giao thông rất khó chịu với những khu chợ cóc An Đồng (đường Tôn Đức Thắng); chợ cóc Minh Kha (Thị trấn An Dương, huyện An Dương), trên đường tỉnh lộ 351; chợ cóc Mỹ Đức (xã Mỹ Đức, An Lão) trên đường 354; chợ cóc Hòa Bình (Tiên Lãng), trên QL10… Những ngày đầu năm mới Kỷ Hợi, nhu cầu đi lại của nhân dân ra khu vực nông thôn, ngoại thành lớn thì những khu chợ cóc này đang tiềm ẩn nguy cơ tai nạn, ùn ứ giao thông, rất cần dẹp bỏ.

Công tác quản lý “chùng” xuống

Xin nhắc lại rằng, trước hiện trạng kinh doanh buôn bán lấn chiếm vỉa hè, “chợ cóc” nuốt đường diễn ra phổ biến, phức tạp, kéo dài. UBND thành phố đã ra công văn số 377/VP-XD2 ngày 31-1-2019 nhằm chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước, tăng cường công tác đảm bảo trật tự đường hè (TTĐH), vệ sinh môi trường (VSMT), mỹ quan đô thị trên địa bàn thành phố trước và sau dịp Tết Nguyên đán Kỷ Hợi. UBND các quận, huyện cũng đã có những động thái nhất định trong công tác này. Điển hình, tại các quận Hồng Bàng, Lê Chân đã ban hành và triển khai nhiều kế hoạch về tổ chức thực hiện các đợt cao điểm đảm bảo ATGT, TTĐH, VSMT trong dịp tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Kỷ Hợi và Lễ hội Xuân 2019; đảm bảo ATGT, TTĐH, VSMT trong việc tổ chức Chợ Hoa xuân Kỷ Hợi 2019… UBND quận Hồng Bàng đã giao cho Phòng Quản lý đô thị chỉ đạo, giám sát Tổ quản lý các phường ra quân thực hiện việc lập lại TTĐH, VSMT đô thị trên các tuyến đường phố do địa phương quản lý một cách nghiêm túc…

Tuy nhiên, tình hình TTĐT, VSMT, ATGT trên địa bàn các quận nội thành diễn biến phức tạp. Theo báo cáo mới nhất của Sở Xây dựng – Đơn vị được giao nhiệm vụ khảo sát, thống kê, báo cáo đề xuất phương án giải quyết tình trạng lấn chiếm vỉa hè (theo công văn 377/VP-XD2), công việc được phân khúc giai đoạn đầu tập trung vào các tuyến phố gồm: Phạm Văn Đồng (đoạn từ nút giao đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng đến cầu Rào), Lạch Tray, Cầu Đất, Hoàng Văn Thụ , Lê Hồng Phong; Khu vực xung quanh hồ Quần Ngựa, hồ An Biên; trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm; đường Lê Thánh Tông; đường Hoàng Diệu với gần 130 điểm, khu vực vi phạm, diện tích vỉa hè bị chiếm dụng khoảng gần 10.000m2. Hành vi và chủ thể vi phạm chủ yếu là các hộ mặt đường kinh doanh, buôn bán lấn chiếm vỉa hè làm nơi để xe, tập kết hàng hóa, bảng hiệu, biển quảng cáo, mái che không đúng quy định; buôn bán cố định và hàng rong lấn chiếm vỉa hè, lòng đường. Trong đó, chiếm hơn 60% vi phạm là nhà hàng, quán nhậu và giải khát; mức độ lấn chiếm vỉa hè từ 50-100% hiện có; thời gian vi phạm từ 18-22h chiếm hơn 60%...

Cũng theo Sở Xây dựng, nguyên nhân để xảy ra tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường diễn biến phức tạp như hiện nay bao hàm cả yếu tố khách quan và chủ quan.  Việc buôn bán vỉa hè là vấn đề  tồn tại từ lâu, khó xóa bỏ trong điều kiện kinh tế hiện nay, nhất là các trung tâm thương mại, chợ truyền thống còn nhiều vấn đề chưa phù hợp với điều kiện kinh tế, chưa đáp ứng với yêu cầu mua bán, thương mại của người dân dẫn đến phát sinh, hình thành chợ cóc, chợ tạm. Bên cạnh đó, hệ thống hạ tầng giao thông, đô thị chưa đồng bộ, chậm phát triển so với yêu cầu kinh tế - xã hội là nguyên nhân dẫn đến tình trạng lấn chiếm vỉa hè làm nơi đậu đỗ phương tiện. Nguyên nhân chủ quan vẫn là mấu chốt. Đó là, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, thường tái phạm khi không có lực lượng chức năng tuần tra, kiểm tra; công tác kiểm tra xử lý các hành vi vi phạm chưa thường xuyên, liên tục, thiếu kiên quyết nên hiệu quả thấp. Đặc biệt công tác quản lý nhà nước còn chồng chéo trong việc phân cấp quản lý, cơ chế quản lý. Hiện nay công tác quản lý TTĐH, VSMT đô thị liên quan đến nhiều sở, ngành; trong đó ngành giao thông vận tải thành phố, UBND các quận quản lý TTĐH; ngành xây dựng quản lý VSMT, cây xanh, cấp thoát nước, chiếu sáng; ngành Văn hóa quản lý quảng cáo, biển hiệu; ngành Thông tin quản lý các hệ thống cáp viễn thông; điện lực quản lý dây cột. Việc cấp giấy phép tạm thời một phần vỉa hè, lòng đường ngoài mục đích giao thông của cơ quan chức năng hiện nay là chưa phù hợp với Nghị định số 100/2013/NĐ-CP về quản lý và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông. Tình trạng UBND các phường ký hợp đồng, thu phí các hộ kinh doanh, bán hàng trên vỉa hè gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước…

Theo các chuyên gia ngành, quản lý nhà nước đang bộc lộ nhiều bất cập là nguyên nhân chính dẫn đến công tác bảo đảm TTATGT, TTĐH, VSMT kém hiệu quả, chưa tương xứng với yêu cầu và sự đầu tư của thành phố. Thực tế cho thấy sau những đợt ra quân rầm rộ, rộng khắp thì vi phạm có giảm, lắng xuống.  Rồi khi công tác quản lý nhà nước “chùng” xuống sẽ tái bùng phát mạnh, nhanh hơn, giống như “đá ném ao bèo”.

Ông Nguyễn Đức Thọ, Giám đốc Sở GTVT, Phó trưởng Ban ATGT thành phố cho biết, để từng bước đưa công tác quản lý TTĐT vào nề nếp, UBND thành phố đã tổ chức cuộc họp với lãnh đạo các sở, ngành liên quan và UBND các quận bàn về công tác này. Tại cuộc họp này, Phó Chủ tịch Thường trực UBND Nguyễn Xuân Bình yêu câu Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với ngành Giao thông vận tải và Văn phòng UBND thành phố rà soát lại các văn bản quy định lĩnh vực ngành, thống nhất với các quận, huyện xác định những tuyến phố trọng điểm để từng bước xây dựng lộ trình, xác định mục đích cụ thể trong việc kinh doanh hàng quán. UBND quận, huyện duy trì tuyến đường kiểu mẫu, chỉ đạo các phường, các đơn vị trên địa bàn rà soát lại các hợp đồng cấp giấy phép sử dụng tạm thời một phần vỉa hè, lòng đường phục vụ kinh doanh bán hàng gây khó khăn cho công tác quản lý; giải tỏa các trường hợp lấn chiếm vỉa hè, kinh doanh hàng quán không đúng nơi quy định, xử lý kịp thời dứt điểm các vi phạm, đặc biệt là xem xét với trách nhiệm của người đứng đầu địa phương. Các địa phương, ngành chức năng đẩy mạnh tuyên truyền vận động các cơ quan, tổ chức, cá nhân về chủ trương của thành phố trong công tác quản lý TTĐH, hướng đến chủ trương xây dựng Hải Phòng là thành phố Cảng xanh - Văn minh- Hiện đại./.