Ngành than tăng cường vận chuyển than bằng băng tải, chấm dứt vận chuyển than trên các tuyến quốc lộ. Ảnh: CTV

Thành phố Cẩm Phả là địa bàn trọng điểm khai thác than của tỉnh Quảng Ninh, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 12 của Tỉnh ủy, đã không còn những “điểm nóng” khai thác than trái phép; tình hình khai thác, vận chuyển, chế biến, kinh doanh than đang được quản lý ngày một chặt chẽ hơn. Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Cẩm Phả Phạm Văn Kính, trên địa bàn Cẩm Phả không còn hiện tượng khai thác than trái phép tại các địa bàn giáp ranh giữa các mỏ hay trong các khu vực trồng rừng.

Thời gian qua, thành phố đã khẩn trương khắc phục tồn tại cảng Km6 (phường Quang Hanh), tháo dỡ toàn bộ thiết bị sàng tuyển trái phép tại khu vực này và khu vực Cảng 10/10, không còn để xảy ra tình trạng một số đơn vị tư nhân sử dụng sai quy hoạch cảng bến chưa được cấp phép, tập kết, chế biến, tiêu thụ than trên dự án chưa được cấp phép như phản ánh hồi năm 2018.

Thành phố đã giao các phường, xã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị ngành Than quản lý tài nguyên trong và ngoài ranh giới mỏ; tăng cường kiểm tra, xử lý. Nhờ đó, ngay trong quý I-2019, các lực lượng đã kiểm tra xử phạt hành chính 25 đối tượng vi phạm với số tiền 200 triệu đồng, thu giữ gần 500 tấn phụ phẩm ngoài than.

Tại huyện Hoành Bồ, việc quản lý ranh giới mỏ và tài nguyên than trước đây luôn khó khăn do địa phương này có diện tích đất rừng lớn; nhiều khu vực giáp ranh giữa các mỏ và khu dân cư rất phức tạp. Giữa tháng 3 vừa qua, một số đối tượng đã khai thác đất rừng trái phép, bốc xúc đất đá màu đen nghi là than tại xã Hòa Bình, nơi giao đất cho người dân trồng keo. Sau khi có phản ánh của nhân dân, xã Hòa Bình và huyện Hoành Bồ đã có biện pháp ngăn chặn kịp thời, thu giữ máy xúc đào bới của các đối tượng, tiến hành cắt đường do các đối tượng tự ý san gạt để cho phương tiện vận tải hoạt động. Xã đã cho trồng keo lên những diện tích vi phạm này. Huyện Hoành Bồ cũng đã điều tra, xử lý vụ việc theo quy định. Chỉ tính từ năm 2014 đến năm 2018, huyện Hoành Bồ đã kiểm tra, phát hiện 100 vụ vi phạm trong công tác quản lý tài nguyên than, khoáng sản. Đảng bộ huyện đã xem xét, kiểm điểm trách nhiệm đối với 6 tập thể, 9 cá nhân, xử lý kỉ luật 5 đồng chí có khuyết điểm, sai phạm để xảy ra tình trạng khai thác than trái phép.

Ông Nguyễn Ngọc Cơ, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đánh giá, giai đoạn những năm 2010, tình hình than lậu, than “thổ phỉ” tồn tại khá nhiều. Nhưng sau khi triển khai Nghị quyết 12 của Tỉnh ủy và Chỉ thị 21 của Chính phủ, vấn nạn này đã giảm rõ rệt. Những năm gần đây, tình trạng vi phạm cũng ngày một ít đi. Tập đoàn cũng đã chấm dứt vận chuyển than trên các tuyến quốc lộ 18A, 10, đường 188 cũ; đồng thời đưa ra quy định các đơn vị không được phép chở than quá 18 giờ hàng ngày; lắp đặt camera quản lý điểm đầu - cuối, gắn thiết bị định vị GPS; cân tại điểm đầu - điểm cuối trong quá trình vận chuyển, sử dụng đường chuyên dụng, gắn logo biển hiệu của TKV trên các thiết bị bốc xúc, vận chuyển…

Tuy nhiên, công tác quản lý, khai thác, vận chuyển, chế biến và kinh doanh than cũng như quản lý tài nguyên, khoáng sản hiện nay tại Quảng Ninh còn gặp khó. Diện tích đất có than phân bố trong cả khu vực dân cư, dự án phát triển kinh tế - xã hội…; vì lợi nhuận, nhiều người sẵn sàng làm trái pháp luật, nên luôn tiềm ẩn nguy cơ than trái phép, mất trật tự quản lý ranh giới tài nguyên than. Theo quy hoạch, vùng khai thác than tại Quảng Ninh trải dài từ Mạo Khê - Đông Triều đến Mông Dương, Khe Chàm - Cẩm Phả. Khai trường đan xen với nhiều dự án của các doanh nghiệp khác.

Đặc biệt, một số dự án phát triển kinh tế - xã hội có xuất lộ tài nguyên khoáng sản, các đơn vị được giao nhiệm vụ thu hồi chưa nghiêm túc, còn có biểu hiện lợi dụng thi công sai thiết kế, tự ý thu hồi, tập kết than trái phép. Đa số các tuyến đường vận chuyển cùng với đường dân sinh, gây nhiều khó khăn cho công tác bảo vệ. TKV cũng đang nỗ lực quản lý chặt than đầu nguồn, xỉ thải, khai thác thuộc ranh giới mỏ; tích cực hoàn nguyên môi trường sau khai thác; chủ động phối hợp có trách nhiệm hơn nữa với các ngành, địa phương trong công tác quản lý tài nguyên.

Trước những khó khăn, tồn tại trong công tác quản lý, khai thác, vận chuyển, chế biến và kinh doanh than cũng như quản lý tài nguyên, khoáng sản hiện nay, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Nguyễn Văn Đọc yêu cầu các cơ quan tham mưu tiếp tục hoàn thiện báo cáo thực hiện Nghị quyết 12; trong đó làm rõ hơn những vấn đề tồn tại, hạn chế, rút ra bài học kinh nghiệm, đề xuất rõ những giải pháp riêng, cụ thể đối với hoạt động quản lý, khai thác, vận chuyển, chế biến và kinh doanh than cũng như quản lý các loại khoáng sản; làm rõ trách nhiệm người đứng đầu của các ngành, địa phương trong công tác chỉ đạo, điều hành, thực thi nhiệm vụ. 

NHẬT LAM