Hồ Chủ Tịch đọc tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945 (ảnh tư liệu)

Những mốc son chói lọi

Cuối tháng 1-1941, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Người triệu tập Hội nghị Trung ương lần thứ 8 ở Pắc Bó (Cao Bằng) từ ngày 10 đến 19-5-1941. Hội nghị đã quyết định việc thành lập Mặt trận Việt Minh, khẳng định nhiệm vụ chủ yếu của cách mạng Việt Nam là giải phóng dân tộc, sau khi đánh đuổi Pháp-Nhật sẽ thành lập Chính phủ nhân dân theo tinh thần dân chủ mới.

Ngày 22-12-1944, Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (tiền thân của QĐNDVN) ra đời, xác định chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang là nhiệm vụ trung tâm của Đảng. Thời gian này, tình hình thế giới và trong nước biến chuyển mau lẹ, nổi bật là việc Nhật đầu hàng Đồng minh tháng 8-1945. Trung ương và Bác nhận định tình thế là vô cùng khẩn cấp, cần phải chớp thời cơ, dũng cảm và kiên quyết, kịp thời tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Với nhãn quan cách mạng vô cùng sáng suốt, Hồ Chí Minh truyền đi quyết tâm: “Dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn, cũng phải giành cho bằng được nền độc lập cho Tổ quốc”. 

Cách mạng tháng Tám 1945 đã giành thắng lợi vang dội, xoá bỏ ách thống trị của phong kiến, thực dân, lần đầu tiên Việt Nam có một nền độc lập trọn vẹn. Trong hồi ký “Những chặng đường lịch sử”, Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết: “Lịch sử thế giới đã sang trang, một kỷ nguyên mới bắt đầu, kỷ nguyên của Độc lập-Tự do-Hạnh phúc. Bản đồ thế giới phải sửa lại vì sự ra đời của một Nhà nước mới: Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa”.

Khoảng chớp mắt của lịch sử!

Ngày 2-9-1945, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, trước hàng triệu đồng bào cả nước, Hồ Chủ Tịch khẳng định: “Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phía Đồng Minh chống phát xit mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do, dân tộc đó phải được độc lập!... Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã trở thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy.”.

Sự kiện ngày 2-9 đã thể hiện sâu sắc sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng, trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh, khơi dậy tổng lực truyền thống yêu nước, kiên cường được đúc kết qua hàng nghìn năm lịch sử. Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9 đã trở thành đỉnh cao sáng chói của dân tộc, từ ấy lá cờ đỏ sao vàng đã trở thành biểu tượng thiêng liêng và thấm đậm niềm tự hào của đất nước Việt Nam độc lập. Trong khoảnh khắc chớp mắt của lịch sử, xiềng xích nô lệ hàng trăm năm của thực dân Pháp đã bị đập tan, ngai vàng hàng nghìn năm của chế độ phong kiến đã bị sụp đổ.

Tinh thần bất diệt

Cũng trong lời tuyên ngôn 2-9-1945, Hồ Chủ Tịch tuyên bố với thế giới rằng: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã trở thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy.”. Và hiện thực lịch sử đã chứng minh trọn vẹn lời thề ấy, khi người Pháp quay trở lại Việt Nam, hòng xâm chiếm nước ta một lần nữa.

Ngày 19-12-1946, Hồ Chủ tịch ra lời kêu gọi “Toàn quốc kháng chiến”, Người viết: “ Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ…”. Ngày 19-12 đã đi vào lịch sử dân tộc, với sự khởi đầu cho một cuộc kháng chiến vĩ đại, bảo vệ nền độc lập non trẻ, nền cộng hòa dân chủ đầu tiên  của Châu Á. Thêm một lần dân tộc Việt Nam không chịu khuất phục trước xiềng gông nô lệ, vùng lên “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Nhưng trước đó, từ ngày 20-11-1946, tiếng súng kháng chiến đã nổ ở Hải Phòng. Trong thời khắc lịch sử quặn mình, quân và dân Hải Phòng đã tiên phong thử lửa với kẻ thù,“Cuộc chiến anh dũng của những người con Hải Phòng như cuộc tổng diễn tập thực sự của cả nước…”, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá về sự kiện này trong hồi ký.

Kể từ thủa bà Lê Chân dựng cờ khởi nghĩa, Hải Phòng đã nổi danh với khí phách kiên trung, bất khuất nơi đầu sóng ngọn gió, xứng đáng là tiền đồn canh giữ cửa biển thiêng liêng của Tổ quốc. Khí phách ấy đã đặt nền móng cho độc lập, tự chủ, là bản hùng ca reo vang suốt chiều dài lịch sử của dân tộc. Trong đội ngũ cách mạng của nước Việt Nam dân chủ mới, quân và dân Hải Phòng luôn ngẩng cao đầu, viết lên trang sử vàng truyền thống “Trung dũng - Quyết thắng”. Đó là những tháng ngày đầy gian khổ nhưng vô cùng hào hùng, Hải Phòng đã cùng cả dân tộc nhất tề đứng dậy, sẵn sàng hy sinh không toan tính vì nền độc lập tự do.

Bước ra từ khói lửa chiến tranh, giữa muôn vàn mất mát đau thương, nhưng với niềm tin và sáng tạo, người Hải Phòng luôn tìm riêng cho mình những cách làm mới để vươn lên. Kỷ niệm 73 năm Quốc khánh 2-9, cũng là dịp đánh giá lại cả chặng đường cách mạng, Hải Phòng đã vững chãi vượt qua sóng gió, mở ra thời kỳ hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng với những bứt phá ngoạn mục, đóng góp xứng đáng vào thành tựu chung của cả nước.

73 năm, vị thế Việt Nam đã được khẳng định trên toàn thế giới, đất nước ta đã lớn mạnh gấp bội lần, chắc chắn rằng trong tâm khảm mỗi người Hải Phòng nói riêng và cả dân tộc Việt Nam nói chung, tinh thần của ngày Quốc khánh 2-9 sẽ đời đời bất diệt. Dù trước mắt còn nhiều thách thức, nhưng niềm tin “Trung dũng – Quyết thắng” không bao giờ thay đổi.

Hoàng Minh