Nét đẹp chợ phiên
Nằm cách thành phố Lào Cai hơn 70km, chợ phiên Bắc Hà được xem là một trong những nơi còn giữ được vẻ nguyên sơ và mang đậm nét đặc trưng của các dân tộc vùng cao Tây Bắc.

Người miền núi coi chợ phiên như một phần của cuộc sống, đấy không những là nơi mua bán trao đổi các món hàng cần thiết, mà chợ còn là nơi để được mặc đẹp, là lý do để rời làng rời bản xuống chợ, để được nhìn thấy nhau, được ngồi bên nhau bên chén rượu ngô thơm nồng… Từ tối hôm trước, người ta đã dắt ngựa xuống tới chợ, chẳng có gì khiến họ phải tất bật cả. Cứ thủng thẳng, đủng đỉnh buộc ngựa vào một góc, rồi kiếm một chỗ nghỉ ngơi trong chợ nằm chờ mặt trời xua tan cái lạnh của vùng cao. Để ý một chút, trong bất kỳ chiếc gùi nào của người đi chợ, bao giờ cũng có một bộ quần áo dân tộc mới nhất, đẹp nhất, đến gần chợ họ mới mặc vào rồi trang điểm, đeo lên cổ, lên tay những vòng, xuyến bằng bạc.

                                

Đi chợ phiên, đồng bào các dân tộc mang đến chợ đủ thứ sản vật vùng cao như chè shan, hoa quả, mật ong, rượu, áo, váy thổ cẩm, đồ trang sức bạc, hoa phong lan, cây giống hay dắt theo những con ngựa, bò, lợn, hoặc khệ nệ vác những bao ngô, khoai… Nét độc đáo riêng có của phiên chợ vùng cao Bắc Hà là đến đây du khách sẽ được thưởng thức thắng cố - món ăn đặc trưng của vùng núi cao Tây Bắc. Thắng cố không lúc nào vơi trong chảo, cũng như rượu không lúc nào cạn trong bình. Rượu đặc sản của người Mông ở Bản Phố được nhiều người biết đến với hương vị thơm ngon và rất đặc trưng.



Chợ phiên Bắc Hà mang đậm nét sinh hoạt cộng đồng của người dân tộc vùng cao Tây Bắc, lưu giữ những giá trị bản sắc văn hóa truyền thống độc đáo. Nơi đây, những điệu khèn, điệu xòe cùng tiếng hát lãng mạn mà da diết, vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, những con người chất phác mà bí ẩn luôn vẫy gọi du khách.

Và độc đáo… chợ ngựa

Đến chợ phiên Bắc Hà, một nét đặc trưng nữa mà du khách dễ nhận thấy là có những chợ “lồng” trong chợ. Đó là những chợ ngựa, chợ cày, chợ nông cụ sản xuất… cùng hòa một phiên nhưng tách riêng từ phiên chợ gốc. Đấy cũng là cách mà người dân bản địa cố để giữ giá trị riêng của những gì còn lại. Trong số những chợ này, chợ ngựa lại là chợ độc đáo hơn cả.

Người miền núi rất quý ngựa, họ coi ngựa như người bạn tri kỷ. Người phụ nữ dân tộc Mông thấy hạnh phúc nhất khi được bám đuôi ngựa leo dốc về nhà, trên lưng ngựa là người chồng uống rượu say nằm vắt vẻo. Hạnh phúc đơn sơ ấy đâu có phải ai cũng tìm thấy được như ở chợ vùng cao Bắc Hà.



Chợ ngựa họp vào Chủ nhật tại sân bóng khá rộng giữa trung tâm thị trấn Bắc Hà. Mỗi phiên chợ có hàng trăm con ngựa của người Mông Hoa, Dao Đỏ, Phù Lá, Pa Dí, La Ha, Giáy, Bố Y... ở trong huyện mang về bán hoặc trao đổi. Nếu tính cả ngựa đi chở hàng về chợ phiên, ngày chủ nhật hằng tuần nơi đây có trên dưới 1.000 con ngựa lớn nhỏ.

Ở chợ ngựa Bắc Hà, người ta nhìn ngựa mà đoán chủ. Mua bán, cũng là duyên, là lộc. Kẻ thì đắt may vừa bán đã tấp nập kẻ hỏi người mua, kẻ thì bó gối ngồi không, chẳng ai hỏi đến, cứ là buồn thiu. Nhưng cũng chẳng vấn đề gì, tí nữa ra làm tợp rượu là lại thấy ấm áp thôi mà.

Một phiên chợ nhất là chợ ngựa với những tay buôn sành sỏi có thể mua được những chú ngựa có sức khỏe tốt nhất với giá được mặc cả sát sàn sạt, có bài bản và gay cấn ra trò. Người mua được quyền xem xét, thử ngựa xem có khỏe không bằng cách xem mắt, xem răng, vỗ mông ngựa và phi thử ngựa. Theo dõi cùng với những người đang đứng bán ngựa ở chợ Bắc Hà mới thấy ở đây sự mua bán vẫn còn theo lối buôn của người xưa, người mua, người bán đều là người dân tộc, bản chất thật thà từ bao đời. Nếu có đôi chút lanh lợi thì người mua từ đồng bằng cũng… thừa biết mà “vặn” lại. Thế nên cuộc đối thoại mua bán trao đổi rất thẳng và thật.

Mua bán xong ngựa, lợn, trâu, bò, đàn ông người dân tộc ở Bắc Hà cùng bạn hàng quây quần quanh những bàn thắng cố nghi ngút cùng những bát rượu ngô thơm gắt, trong suốt…