Trình diễn văn hóa tâm linh

Tại liên hoan, các nghệ nhân thanh đồng và cung văn đến từ 9 tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Hà Nội, Nam Định, Thái Bình, Hà Nam, Hưng Yên, Quảng Ninh, Thái Nguyên và Hải Dương có dịp gặp gỡ, giao lưu, cùng hướng đến những giá trị cốt lõi của tín ngưỡng thờ Mẫu.

Các tiết mục trình diễn giúp người xem hiểu rõ hơn về tín ngưỡng thờ Mẫu gắn liền với nghệ thuật hát chầu văn độc đáo

Liên hoan mang ý nghĩa to lớn trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị tốt đẹp của di sản văn hóa phi vật thể trong giai đoạn hiện nay. Thông qua các giá hầu của các nghệ sĩ, nghệ nhân dân gian đã cho thấy giá trị của tín ngưỡng thờ Mẫu trong cộng đồng, tránh những hình thức lai căng, biến tướng như: khi hát giữ đúng lời văn cổ, trang phục đúng nghi lễ hầu đồng, thực hiện nếp sống văn hóa mới…

Liên hoan diễn xướng chầu văn Hải Phòng mở rộng năm 2018 là hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 2 năm UNESCO ghi danh “Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt” là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Đây cũng là lần thứ 6, Hội Văn nghệ dân gian (VNDG) Hải Phòng tổ chức liên hoan với những thành công được nhiều người ghi nhận. 4 buổi trình diễn của liên hoan đã mang đến những cảm xúc và trải nghiệm thú vị với người xem.

Các tiết mục trình diễn lôi cuốn bởi âm nhạc dân gian độc đáo, lời ca trau chuốt của các bản văn, trang phục lộng lẫy của các giá hầu và các điệu múa minh họa thuần thục của các thanh đồng, động tác uyển chuyển, chuyên nghiệp của các hầu dâng.

Nỗ lực bảo tồn

Ông Nguyễn Đức Giang, Chủ tịch Hội cho biết, năm 1998, Nghị quyết Trung ương 5 khóa 8 của Đảng về việc giữ gìn, phát triển bản sắc văn hóa của dân tộc, tôn trọng tự do tín ngưỡng của nhân dân. Để nghị quyết của Đảng đi vào cuộc sống, năm 2006, Trung tâm văn hóa thành phố, Hội VNDG thành phố tổ chức Liên hoan diễn xướng chầu văn Hải Phòng mở rộng, với sự tham gia của các nghệ nhân thanh đồng, cung văn đến từ: Hải Phòng, Hà Nội, Hà Tây, Hải Dương, Thái Bình, Nam Định, Vĩnh Phúc.

Nội dung là biểu diễn minh họa các giá chầu văn hầu bóng trên sân khấu. Lần đầu nghe có cuộc liên hoan chầu văn, các thanh đồng, cung văn, thủ nhang ở Hải Phòng và các tỉnh, thành phố đổ về chật kín Nhà hát thành phố.

Sau Liên hoan diễn xướng chầu văn Hải Phòng mở rộng năm 2006, Hội VNDG Hải Phòng tiếp tục tổ chức nhiều liên hoan quy mô cấp khu vực vào các năm: 2007, 2009, 2012, 2015; địa điểm tổ chức có khi trên sân khấu Nhà hát thành phố, Nhà hát Tháng Tám, có lúc ngay tại các di tích lịch sử, bản đền, bản phủ.

Thành công của các kỳ liên hoan chứng minh được giá trị đích thực của nghệ thuật đàn và hát chầu văn thực sự là vốn quý của dân tộc. Đồng thời khẳng định, Hải Phòng đi đầu để sau đó các tỉnh, thành phố tổ chức các cuộc liên hoan diễn xướng chầu văn tại nơi công cộng, tại các bản đền, bản điện.

Trên địa bàn thành phố hiện có gần 400 đình, đền, miếu, phủ thờ Mẫu, tam phủ với khoảng hơn 500 thanh đồng, thủ nhang. Những kỳ liên hoan được tổ chức đều thu hút rất đông thanh đồng, thủ nhang đăng ký biểu diễn.

Tại kỳ liên hoan vừa qua, có sự tham gia của NSND, thanh đồng Nguyễn Lưu Lan Hương; các nghệ nhân dân gian, thanh đồng: Hoàng Gia Bổn, Đào Đăng Của, Phạm Văn Giao, Đinh Xuân Thiệu, Trần Anh Dũng, Nguyễn Thị Bình, Trần Thị Thanh Hải, Phạm Đoan Trang, Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Thị Sinh và các nghệ sĩ, diễn viên Câu lạc bộ Chầu văn tỉnh Nam Định.

Các giá hầu như “Quan lớn Đệ tam”, “Cô Sáu lục cung”, “Bà chúa Thác Bờ”, “Quan lớn Tuần Tranh”, “Chầu Bà Đệ Nhị”…được thể hiện sinh động trên sân khấu, giúp người xem, người nghe hiểu rõ hơn về văn hóa, tín ngưỡng thờ Mẫu, gắn liền với nghệ thuật hát chầu văn độc đáo.

Không chỉ dừng lại ở những kỳ liên hoan, hi vọng rằng những thanh đồng, cung văn và nhà hoạt động nghiên cứu dân gian tiếp tục mang hết nhiệt huyết đóng góp cho sự nghiệp giữ gìn, quảng bá và phát triển di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc.

Huyền Trâm