Trí thức khoa học trẻ Hải Phòng nghiên cứu tại phòng thí nghiệm hóa sinh

Trong mọi thời đại, trí thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội, đội ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức. Hiện nay, kinh tế tri thức và xã hội thông tin ngày càng phát triển thì vai trò của đội ngũ tri thức càng được đề cao như là nguồn lực quan trọng đặc biệt, phản ánh sức mạnh của mỗi quốc gia trong cuộc chạy đua, cạnh tranh toàn cầu. Thành phố Hải Phòng luôn quan tâm, đề cao vai trò cũng như đẩy mạnh đào tạo, không ngừng làm lớn mạnh đội ngũ trí thức, coi đây như là "chìa khóa vàng" trong xây dựng nền kinh tế tri thức...

KỲ 1: TẠO ĐIỀU KIỆN ĐỂ ĐỘI NGŨ TRÍ THỨC SÁNG TẠO VÀ LUÔN PHÁT TRIỂN

Chủ trương, quyết sách phát triển nhân lực, khuyến khích nhân tài

Quán triệt Nghị quyết số 27-NQ/TW Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành trung ương Đảng (khóa X) về "xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", Ban thường vụ Thành ủy Hải Phòng đã nhanh chóng ra Chương trình hành động số 24-Ctr/TU ngày 24-9-2008, triển khai thực hiện nghị quyết một cách cụ thể, phù hợp với tình hình địa phương và mang tính khả thi cao. Sau 5 năm, kết quả đã tạo điều kiện cũng như động viên đội ngũ trí thức Hải Phòng không ngừng phát triển và sáng tạo, đóng góp vào sự phát triển chung của thành phố.

Môi trường và điều kiện thuận lợi cho hoạt động của đội ngũ trí thức thành phố đang từng bước được hoàn thiện. Quy chế xét duyệt và công nhận, phong tặng học hàm giáo sư, phó giáo sư, nhà giáo nhân dân, nhà giáo ưu tú, thầy thuốc nhân dân, thầy thuốc ưu tú, nghệ sỹ nhân dân, nghệ sỹ ưu tú được thực hiện nghiêm túc, chính xác, khách quan. Công tác thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ được quan tâm. Thành phố tổ chức nhiều diễn đàn, tạo không khí dân chủ, cởi mở, tạo điều kiện để đội ngũ trí thức tham gia ý kiến và phản biện các vấn đề phát triển kinh tế - xã hội thành phố, tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ trí thức mở rộng giao lưu, hợp tác nghiên cứu khoa học với các viện nghiên cứu, trường đại học trong và ngoài nước.

Các cơ chế chính sách trọng dụng, đãi ngộ, tôn vinh trí thức, nhất là trong lĩnh vực giáo dục đào tạo được các cấp ngành, đơn vị quan tâm, tạo ra sự động viên về vật chất, tinh thần đối với những cống hiến, đóng góp của đội ngũ trí thức cho sự phát triển thành phố.

Liên hiệp các hội KHKT thành phố, Hội liên hiệp VHNT thành phố từng bước được củng cố về mặt tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động, đã đoàn kết, tập hợp được một bộ phận trí thức đang làm việc hoặc đã nghỉ hưu tham gia công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội, tích cực hoạt động trong hệ thống chính trị, tham gia các phong trào, cuộc vận động của MTTQVN.

Lực lượng trí thức Hải Phòng phát triển mạnh cả về số và chất lượng

Đội ngũ trí thức thành phố tăng nhanh về số lượng, từ tỷ lệ 286 người có trình độ cao đẳng, đại học/1 vạn dân vào năm 2000, tính đến năm 2012, toàn thành phố có 136.470 người có trình độ đại học, cao đẳng trở lên, đạt 734 người có trình độ cao đẳng, đại học/1 vạn dân, trong đó có khoảng 4.200 người có trình độ trên đại học, chiếm 3,07% (năm 2000 là 1,59%), 8 giáo sư, 53 phó giáo sư, vượt chỉ tiêu thành phố đề ra đến năm 2020; cao hơn mức bình quân trung bình cả nước là đạt 500 người/ 1 vạn dân. Số cán bộ nghiên cứu và phát triển đạt 8 người/1 vạn dân, cao hơn mức bình quân trung bình cả nước là 7 người/1 vạn dân.

Trí thức khoa học trẻ Hải Phòng nghiên cứu tại phòng thí nghiệm hóa sinh

Đội ngũ trí thức tham gia công tác lãnh đạo, quản lý ở các cơ quan Đảng, nhà nước, mặt trận tổ quốc và các đoàn thể nhân dân đã phát huy tốt vai trò trong tham mưu ban hành các quyết sách, kế hoạch phát triển KT-XH thành phố, góp phần quan trọng nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp ủy đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý của các cấp chính quyền; đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị.

Đội ngũ trí thức KHCN đã triển khai hàng trăm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học cấp thành phố, đóng góp tích cực vào việc tuyên truyền, phổ biến kiến thức, ứng dụng KHCN vào cuộc sống. Đến nay, đã có 10 bằng độc quyền sáng chế, cung cấp 20 luận cứ khoa học, 80 mô hình áp dụng tiến bộ kỹ thuật, 357 giải pháp kỹ thuật mới, 48 sản phẩm mới, lựa chọn 11 loại giống cây trồng, vật nuôi có hiệu quả kinh tế cao đưa vào sản xuất.

Đội ngũ trí thức trong lĩnh vực giáo dục đào tạo đã góp phần quan trọng đào tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài phục vụ sự nghiệp CNH-HĐH thành phố. Từ năm 2008-2012, các trường đại học trên địa bàn thành phố đã đào tạo 26.997 người có trình độ đại học, thạc sỹ, tiến sỹ; các cơ sở dạy nghề đào tạo được 150.000 lao động kỹ thuật. Trí thức trong ngành y tế đã thể hiện vai trò, trách nhiệm đối với sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Đội ngũ trí thức hoạt động trong lĩnh vực văn học nghệ thuật đã sáng tạo nhiều tác phẩm có giá trị phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Mục tiêu xây dựng đội ngũ trí thức chất lượng cao

Tại Kết luận số 11-KL-TU ngày 23-12-2013 của Ban thường vụ Thành ủy Hải Phòng đã xác định mục tiêu chiến lược phát triển đội ngũ trí thức Hải Phòng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến 2020, đó là: Xây dựng đội ngũ trí thức lớn mạnh, có cơ cấu phù hợp với quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh của thành phố, có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển thành phố trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH, chủ động hội nhập quốc tế.

Hội thảo hợp tác khoa học và công nghệ giai đoạn 2014 - 2020 giữa Viện Hàn lân Khoa học và Công nghệ Việt Nam với UBND thành phố Hải Phòng

Ưu tiên đào tạo, phát triển đội ngũ trí thức trong các lĩnh vực có thế mạnh, mang tính đột phá là các ngành dịch vụ cảng biển, sân bay, du lịch, kinh tế biển và vận tải biển, logicstic, tài chính, xuất nhập khẩu, các ngành công nghiệp trọng điểm, mũi nhọn, có năng suất, giá trị gia tăng và hàm lượng KHCN cao, sử dụng công nghệ sạch, thân thiện với môi trường, phát triển nông nghiệp sinh thái, phát triển văn hóa xã hội mang bản sắc riêng của Hải Phòng. Chú trọng nâng cao trình độ ngoại ngữ của đội ngũ trí thức đảm bảo năng lực hội nhập quốc tế...

Thực hiện Kết luận số 11-KL-TU ngày 23-12-2013 của Ban thường vụ Thành ủy Hải Phòng, UBND TP đã xây dựng Kế hoạch số 4682/KH-UBND ngày 30-6-2014, triển khai thực hiện mục tiêu đã đề ra, trong đó phân công trách nhiệm, mục tiêu cụ thể đến năm 2020 cho từng ban ngành, đoàn thể.

Các giải pháp chủ yếu được đưa ra là: Thứ nhất, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của đội ngũ trí thức; tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác trí thức; tiếp tục quán triệt sâu rộng chương trình hành động số 24-Ctr/TU ngày 24-9-2008 đến toàn thể cán bộ công chức và nhân dân, nâng cao nhận thức các cấp ủy, chính quyền, các cấp ngành về vị trí, vai trò của đội ngũ trí thức thành phố trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và chủ động hội nhâp quốc tế.

Thứ hai là tiếp tục hoàn thiện môi trường và điều kiện thuận lợi cho hoạt động của đội ngũ trí thức thành phố; tôn trọng và phát huy tự do tư tưởng trong hoạt động nghiên cứu, sáng tạo; trọng dụng trí thức trên cơ sở đánh giá đúng phẩm chất, năng lực và kết quả cống hiến của trí thức; có chính sách đặc biệt đối với nhân tài thành phố; phát huy vai trò tư vấn, phản biện, giám định xã hội của đội ngũ trí thức trong việc hoạch định đường lối, chính sách của các cấp ủy đảng, chính quyền và các dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; thành lập quỹ hỗ trợ sáng tạo KHCN và quỹ hỗ trợ sáng tạo VHNT; sớm kiện toàn giải thưởng KHCN, giải thưởng VHNT Nguyên Hồng, giải thưởng Nguyễn Bỉnh Khiêm, giải báo chí thành phố, và các hình thức tôn vinh, khen thưởng khác đối với đội ngũ trí thức thành phố.

Thứ ba là đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ trí thức thành phố từng bước đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH và chú trọng hội nhập quốc tế. Thứ tư là củng cố nâng cao chất lượng hoạt động của Hội liên hiệp các KHKT thành phố, Hội liên hiệp VHNT thành phố. Trong đó, kiện toàn, củng cố bộ máy tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phát huy vai trò nòng cốt trong việc tập hợp, đoàn kết và phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức vào xây dựng và phát triển thành phố; phát huy vai trò Đảng, đoàn Hội liên hiệp các KHKT thành phố và Đảng, đoàn Hội liên hiệp VHNT thành phố trong tham mưu với Thành ủy các chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác trí thức trong tình hình mới...

(còn nữa)