(Ảnh minh họa)

Trên thực tế, việc xây dựng các công trình, trồng cây chỉ nhằm trục lợi trong đền bù giải phóng mặt bằng không phải là câu chuyện mới, thậm chí đã khá phổ biến. Tại Hải Phòng, trước kia đã có không ít dự án khi triển khai đã gặp phải hiện tượng này, phổ biến là việc người thuộc đối tượng được  đền bù xây dựng các công trình nhà ở, chuồng trại chăn nuôi, bể ngầm... bằng vật liệu rẻ tiền, kết cấu đơn giản để tính giá đền bù như công trình kiên cố. Thậm chí có cả câu chuyện hài hước nhưng thực tế vẫn xảy ra, là việc người dân rắc hạt đu đủ cho nảy mầm nhanh, rồi đếm gốc tính tiền đền bù cây ăn quả?

Thẳng thắn mà nhìn nhận, những hành vi trục lợi trên trước tiên là xuất phát từ lòng tham, trục lợi chính sách của người thuộc diện thụ hưởng, nhưng trong không ít trường hợp đã có sự tiếp tay, "bật đèn xanh" để chia chác lợi ích từ một số cán bộ thực thi công vụ. Đây là vấn đề đã được Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, khi còn giữ cương vị Bí thư Thành ủy Hải Phòng chỉ rõ, trong nhiều lần khảo sát công tác giải phóng mặt bằng.

Đáng mừng là trong những năm gần đây, mặc dù là một trong những địa phương đứng đầu cả nước về khối lượng các dự án được triển khai, nhưng Hải Phòng đã làm rất tốt công tác kiểm kê, đền bù giải phóng mặt bằng, góp phần đẩy nhanh tiến độ các công trình, đồng thời hạn chế lãng phí tiêu cực. Đây là kết quả của tinh thần quyết tâm, quyết liệt kết hợp với hiệu quả công tác tuyên truyền và kiên quyết xử lý nghiêm minh các hành vi sai phạm.

Trở lại với hiện tượng đang xảy ra đối với dự án đường cao tốc Bắc Nam, vấn đề đặt ra là việc đầu tư các công trình trục lợi không chỉ là biểu hiện sai phạm, một hành vi tham nhũng vặt ngân sách được tạo dựng bởi toàn dân, phục vụ lòng tham của một nhóm người, mà còn thể hiện sự hoang phí bởi các công trình đó không được sử dụng, mang lại lợi ích cộng đồng. Từ kinh nghiệm của Hải Phòng, cho thấy việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý những sai phạm nhằm trục lợi trong công tác giải phóng mặt bằng dự án không phải là câu chuyện quá khó.

Vấn đề đặt ra là sự chủ động, trách nhiệm và phương thức áp dụng chính sách thoả đáng của cơ quan chức năng và cán bộ thực thi. Bên cạnh đó việc xử lý vi phạm cũng cần kiên quyết hơn, để một nút nghẽn trong quá trình phát triển phải được tháo bỏ, không nên để tồn tại thành câu chuyện dài như vậy.

Hoàng Minh