Mấy ngày nay, gia đình bà Nguyễn Thị Phúc, ở ngõ 274 đường Ngô Quyền, trở nên tất bật hơn bao giờ hết bởi ông bà đang hối hả lên kế hoạch và tập kết nguyên vật liệu chuẩn bị cho những mẻ bánh chưng ngày tết.

Cơ duyên đến với nghề gói bánh chưng thuê của ông bà Phú cũng rất đơn giản. Ông bà đều đã nghỉ hưu, 3 cậu con trai lập gia đình ra ở riêng. Ngày giáp tết, trong khi con cái bận rộn thì ông bà lại rảnh rỗi. Có sức khỏe, sẵn nghề làm bánh chưng truyền thống tại Thủy Đường (Thủy Nguyên) hồi còn trẻ nên ông bà làm hai chục cái vừa để thắp hương cúng gia tiên, vừa cho vợ chồng 3 cậu con trai thờ tết. Tiếng lành đồn xa, sang năm, mấy đồng nghiệp cơ quan con ông bà đến năn nỉ ông bà đặt vài cặp cho gia đình. Và đến tết Mật Tuất năm nay thì đơn hàng ông bà nhận đã gần hai trăm chiếc. Để bảo đảm chất lượng, mỗi mẻ bánh ông bà chỉ luộc được khoảng 25 cái, vì vậy ông bà đã lên lịch bắt đầu từ 20 tháng Chạp trở ra, bếp bánh chưng phải đỏ lửa mới kịp đơn hàng của khách.

Những ngày này, lò bánh chưng của bà Nguyễn Thị Khánh, ở An Đà, đêm ngày đỏ lửa. Từ xa chúng tôi đã thấy ngửi thấy thoang thoảng hương vị đặc trưng đậm đà khó quên của những chiếc bánh chưng còn đang sôi sùng sục trên bếp. Dẫn chúng tôi đi một vòng tham quan cơ sở sản xuất, bà Khánh cho biết: Cơ sở của bà làm nghề quanh năm cung cấp bánh cho thị trường. Vào những ngày thường, bánh được sản xuất với trọng lượng khoảng 600-700gr/chiếc với giá từ 45.000-60.000 đồng.

Dịp tết, lượng bánh cơ sở sản xuất ra không chỉ tăng gấp hàng chục lần so với ngày thường mà kích thước và chất lượng bánh cũng có sự điều chỉnh. Nhìn chung ngoài loại bánh có kích thước và giá tiền như cũ, chúng tôi còn sản xuất những chiếc bánh có kích thước, trọng lượng và chất lượng cao hơn. Trung bình khoảng 1-1,2kg/chiếc với giá từ 95.000-130.000 đồng/chiếc. Trọng lượng bánh càng cao thì giá càng tăng. Tối đa là bánh trọng lượng 2kg với giá 200.000 đồng/chiếc. Đây là giá của thời điểm hiện tại, sát tết có thể lá dong khan hiếm hoặc thịt, đỗ xanh tăng sẽ đẩy giá bánh thành phẩm lên theo…

Cũng theo bà Khánh, trước cơ sở của bà chỉ thuê 4 lao động làm việc quanh năm. Hiện bà phải thuê thêm 6 người làm thời vụ để làm các công đoạn phụ trợ như rửa, cắt lá dong, đãi gạo, đãi đỗ, ướp thịt hay trông bếp. Người chuẩn bị nguyên liệu, người gói bánh, người bắc bếp, mỗi người 1 chân 1 tay mới cung cấp đủ bánh theo đơn đặt hàng và công việc trơn tru được” – bà Khánh cho biết.

Cả một khoảng sân rộng lớn chứa đầy nguyên liệu phục vụ cho việc làm bánh. Dưới bàn tay khéo léo, thuần thục của những người thợ, những xấp lá dong xanh rờn, thúng gạo nếp trắng phau, đỗ xanh vàng tươi và những thau thịt được ướp gia vị thơm lừng cứ dần vơi đi để thành hình những hàng bánh đẹp đẽ, vuông vức và đều tăm tắp.

Theo chị Trần Thị Vân – thợ chính của cơ sở -  ngày thường, cơ sở chị làm sản xuất khoảng 200 bánh. Vào mùa cưới, mùng một hay ngày rằm, khối lượng bánh đặt tăng lên 300-400 chiếc. Riêng dịp Tết Nguyên đán, cơ sở sản xuất tới 600-800 bánh/ngày, phục vụ cho nhu cầu không chỉ của người Hải Phòng mà cả các tỉnh thành lân cận. Hiện mức lương thợ chính trung bình khoảng 5-6 triệu/tháng. Tháng tết khoảng 9-10 triệu. Lao động thời vụ được trả theo ngày, tầm 120.000-150.000 đồng tùy theo lượng hàng sản xuất.

Theo bà Khánh, bánh chưng muốn ngon phải luộc bằng củi gộc hay than đá. Luộc tầm 12 tiếng là đủ rền ngon, bảo đảm không bị “lại gạo”, luộc ít hơn hay nhiều hơn bánh đều mất đi hương vị. “Một chiếc bánh gói tỉ lệ vừa phải, luộc đủ thời gian bảo quản được 2 tuần. Vì vậy để giữ chất lượng của bánh, giữ chữ tín với khách hàng, từ 20 tháng Chạp trở ra cơ sở chúng tôi mới cấp tập gói bánh chưng phục vụ tết cho khách hàng. Không vì hám lời mà sản xuất sớm quá, bánh xuống chất lượng thì năm sau sẽ không giữ được khách hàng” – bà Khánh cho biết thêm…

Bùi Hạnh