Theo thần tích đền Canh Sơn (hay còn gọi là đền Kinh Sơn) phụng thờ hai vị đại vương, thành hoàng làng rất linh ứng là. Đó là, Kim Sơn linh ứng đại vương và Bản cảnh Trí Minh đại vương có công giúp vua Hùng đánh quân Thục mở mang bờ cõi.

Qua nghiên cứu về vật liệu, kiến trúc và văn bia của đền cho thấy, đền Canh Sơn được xây dựng bằng đá từ thời Hậu Lê thế kỳ 17, 18. Đền Canh Sơn hiện nay là công trình kiến trúc cổ kính, rất độc đáo và đặc sắc của Hải Phòng và cả nước với kiến trúc thờ lộ thiên.

Đền được làm hoàn toàn bằng đá xanh nguyên thủy, phần lớn là đá xanh nguyên gốc được khai thác từ núi đá Kính Chủ, Kinh Môn, Hải Dương.

Kiến trúc đền thờ lộ thiên, duy nhất chỉ có phần đài lầu có mái che nhưng được tạo tác bằng đá. Tất cả các đồ thờ đều làm bằng đá như: nhang án, long ngai, bài vị, bát hương, ống hương, ống hoa, câu đối, linh vật…

Cùng với đó, hệ thống đại tự, câu đối của đền do những vị quan túc nho, có chức sắc cao như tri phủ, tri huyện soạn công đức vào đền. Với những nét đặc sắc trên, năm 2003 đền Canh Sơn được UBND thành phố xếp hạng di tích cấp thành phố.

Trải qua thời gian, một số hạng mục của đền Canh Sơn xuống cấp, được sự cho phép của các cấp có thẩm quyền UBND xã Đoàn Lập đã tiến hành tu bổ, tôn tạo một số hạng mục và sự phát tâm công đức của các tổ chức, doanh nghiệp, nhân dân địa phương và du khách thập phương.

Sau hơn 1 năm thi công các hạng mục công trình đã được hoàn thành theo đúng thiết kế được duyệt, đảm bảo tiến độ và chất lượng, kỹ mỹ thuật của công trình.

Cụ thể, cải tạo nghi môn (còn gọi là Vọng vân đài); hạng mục tường bao trước đền; giếng ngọc trước đền được kè đá, ốp nát đá xung quanh; lan can đá được thiết kế làm mới 3 mặt đền với chiều dài 53 m, cao 0,75 m làm bằng đá họa tiết hình tượng tứ linh, tứ quý; sân đền được làm bằng đá xanh Thanh Hóa rộng 200 m2…

Dự án được tôn tạo tháng 2- 2022, hoàn thành tháng 6-2023. Tổng kinh phí xây dựng tu bổ, tôn taho các hạng mục theo dự toán thiết kế gần 870 triệu đồng, trong đó kinh phí thành phố công trợ 300 triệu đồng, còn lại do nhân dân đóng góp và các nhà hảo tâm.

Để tiếp tục hoàn thiện các hạng mục khác, UBND xã Đoàn Lập kêu gọi các tổ chức, nhà hảo tâm và nhân dân tiếp tục ủng hộ kinh phí để triển khai.

Tại lễ khánh thành, UBND xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng đã tổ chức vinh danh các tổ chức, cá nhân có nhiều đóng góp trong quá trình tu bổ, tôn tạo di tích.

TRUNG KIÊN