Trong một cửa hàng bao cấp ở thủ đô Cuba

Theo “Dự thảo đường lối chính sách kinh tế-xã hội” chuẩn bị cho Đại hội Đảng Cộng sản Cuba lần thứ VI tổ chức vào tháng 4-2011, Cuba sẽ từng bước xóa bỏ chế độ bao cấp trong vòng 5 năm tới. Việc xóa bỏ chế độ bao cấp sẽ được tiến hành đồng thời với khuyến khích mở rộng thành phần kinh tế tự doanh với các công ty “mạnh và được tổ chức tốt”, cắt giảm tối đa chi phí trong lĩnh vực y tế và giáo dục. Nhà nước cũng sẽ “xóa bỏ có trật tự” chế độ tem phiếu vốn tồn tại từ năm 1962, đồng thời giá nước sinh hoạt cũng sẽ tăng do hiện tại người dân đang được trợ giá.

Cũng theo dự thảo, các doanh nghiệp nhà nước sẽ tiếp tục đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, song mô hình quản lý sẽ có sự thay đổi bằng những hình thức khuyến khích kinh doanh. Các doanh nghiệp nhà nước hoạt động không hiệu quả sẽ bị giải thể. Lần đầu tiên kể từ khi Cách mạng Cuba thành công, Nhà nước sẽ cho phép những người tự kinh doanh được tiếp cận tín dụng ngân hàng.

Theo kế hoạch xoá bỏ bao cấp, từ ngày mai 1-1-2011, xà phòng và thuốc đánh răng sẽ được bán theo giá thị trường. Trước đó, Chính phủ Cuba đã cắt giảm hoàn toàn khoai tây, thuốc lá và một phần muối, gạo, đậu đỗ các loại trong khẩu phần lương thực phân phối theo tem phiếu cho người dân. Theo thống kê chính thức, Chính phủ Cuba phải chi tới 2,5 tỷ USD trong năm nay để đảm bảo cung cấp cho 11,2 triệu dân những mặt hàng có trong chế độ tem phiếu. Cuba phải nhập khẩu tới 80% lương thực, thực phẩm.

Hồi tháng 6 năm nay, Bộ Kinh tế Cuba thông báo đóng cửa tất cả các bếp ăn tập thể của 13 bộ và cơ quan trực thuộc bộ, với 225.000 công chức, trong nỗ lực cắt giảm bao cấp của nhà nước. Để người lao động không bị ảnh hưởng, ngoài tiền lương, nhà nước trả thêm cho cán bộ 15 pêxô tiền ăn trưa (tương đương 0,6 USD). Trong trường hợp một người đi làm đầy đủ trong tháng, người lao động sẽ được thêm khoảng 450 pexô/tháng (bằng mức lương bình thường của một người lao động), chưa kể lương.

Theo đại diện của Chính phủ Cuba, quyết định trên tiết kiệm cho nhà nước hơn 25 triệu USD. Trước đó từ tháng 10-2009, Chính phủ Cuba đã thử nghiệm đóng cửa các nhà ăn tập thể tại các Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Bộ Ngoại thương-Đầu tư Nước ngoài, với hơn 2.800 công chức, và trả tiền ăn trưa. Sau 8 tháng thực hiện, 85% cán bộ của các cơ quan trên cho biết họ hài lòng với quyết định này. Hiện Cuba vẫn còn 24.700 bếp ăn tập thể, cung cấp dịch vụ cho 3,4 triệu người lao động, với chi phí lên tới 350 triệu USD/năm. Các nhà ăn tập thể tại Cuba đi vào hoạt động từ năm 1963.