72 dự án chậm tiến độ

Báo cáo mới đây của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Hải Dương cho thấy, qua rà soát, trong số 91 dự án đầu tư có sử dụng đất ngoài khu công nghiệp tại địa bàn Hải Dương thì có tới 72 dự án chậm tiến độ.

Trong đó, có 36 dự án chưa được bàn giao đất, chủ yếu do vướng mắc liên quan đến giải phóng mặt bằng, thực hiện các thủ tục về đất đai (29 dự án), 7 dự án còn lại do nhà đầu tư có khó khăn về tài chính.

Đối với 36 dự án đã được bàn giao đất có 19 dự án chưa triển khai hoặc mới san lấp, xây dựng tường bao một phần, 17 dự án đã được nhà đầu tư triển khai xây dựng và mới đưa một phần dự án vào hoạt động.

Đơn cử là dự án nhà máy chế biến – tổng kho bảo quản rau, củ, quả của Công ty cổ phần Vinamit bị bỏ hoang suốt 15 năm qua. Từ năm 2007, 35ha đất nông nghiệp của người dân nằm giáp ranh giữa 2 phường Ái Quốc và Nam Đồng thuộc TP Hải Dương (tỉnh Hải Dương) đã được thu hồi để phục vụ triển khai Dự án Nhà máy chế biến - tổng kho bảo quản rau, củ, quả của Công ty cổ phần Vinamit. Năm 2011, dự án này chính thức được khởi công với tổng mức đầu tư là hơn 284 tỷ đồng.

Theo quyết định được phê duyệt, chủ đầu tư, Công ty cổ phần Vinamit sẽ xây dựng nhà máy với quy mô chế biến nông sản 20,5 tấn/ngày, sản xuất nước ép đóng chai 500 lít/giờ, xây dựng kho cấp đông 30 tấn/ngày, kho trữ đông 4.000 tấn/năm. Tại đây, Vinamit cũng xây dựng mô hình giới thiệu quy trình sản phẩm nông nghiệp có diện tích 84.560m2, khu vực tiếp nhận thu mua nông sản gồm kho phân loại và kho bảo quản lạnh để đưa vào chế biến rộng 4.000m2…

Dự án được kỳ vọng sẽ tạo công ăn việc làm ổn định cho 300 công nhân, đồng thời tạo sinh kế thoát nghèo cho hàng nghìn hộ nông dân địa phương, góp phần mang lại giá trị cao cho các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh nhà. Thế nhưng, đáng tiếc là sau 15 năm được bàn giao đất, sau nhiều lần gia hạn, dự án vẫn chỉ là bãi đất hoang.

Ngoài bức tường được xây bao quanh khu đất và 2 nhà kho rộng khoảng 4.000m2 nằm trong khuôn viên của dự án thì chỉ có cỏ mọc um tùm. Được biết, đầu năm 2022, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hải Dương đã có công văn gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tổng cục Quản lý đất đai và UBND tỉnh Hải Dương về việc công khai vi phạm đất đai đối với 3 doanh nghiệp trong đó có dự án của Vinamit.

Tương tự, dự án xây dựng bến xe khách phía tây TP Hải Dương của Công ty TNHH Xây dựng Việt Thanh được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu vào tháng 11-2009. Trải qua 3 lần điều chỉnh, thay đổi đến tháng 12-2017, doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Tháng 11-2019, UBND tỉnh tiếp tục chấp thuận chủ trương đầu tư dự án.

Dự án có tổng mức đầu tư gần 91 tỷ đồng, sử dụng hơn 16.000m2 đất ở phường Tứ Minh để triển khai xây dựng. Mục tiêu dự án trên là đầu tư xây dựng bến xe khách loại 2, kinh doanh ô tô, xe máy, xăng dầu, xây dựng kinh doanh khách sạn, dịch vụ ăn uống và cho thuê văn phòng. UBND tỉnh yêu cầu trong thời hạn 18 tháng kể từ ngày quyết định chủ trương đầu tư, doanh nghiệp phải đưa dự án vào hoạt động. Tuy nhiên, đến nay đã gần 3 năm nhưng dự án mới chỉ được san lấp mặt bằng, xây dựng lán tạm.

Kiên quyết thu hồi

Báo cáo từ UBND tỉnh Hải Dương, năm 2022 Thường trực HĐND tỉnh đã thành lập 2 Đoàn giám sát do 2 đồng chí Phó Chủ tịch HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn, tiến hành giám sát trực tiếp tại 4 UBND cấp huyện và khảo sát tại 12 dự án trên địa bàn tỉnh.

Kết quả giám sát cho thấy, giai đoạn 2016-2022, trên địa bàn tỉnh đã thu hút 815 dự án đầu tư với tổng diện tích đất theo quyết định đầu tư là hơn 5.102 ha. Trong đó, có 75 dự án khu dân cư, khu đô thị (chiếm 63,5% diện tích), còn lại là các dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh ngoài khu công nghiệp.

Đến năm 2023, 289 dự án chưa được bàn giao đất và 54 dự án chưa triển khai thực hiện hoặc mới thực hiện một phần. Nhiều dự án phải tạm dừng, giãn hoãn tiến độ và điều chỉnh nhiều lần nhưng vẫn chưa thực hiện được gây lãng phí nguồn lực đất đai, đặc biệt tại các vị trí đắc địa, có lợi thế kinh doanh.

Ngoài ra, tình trạng đơn khiếu kiện đối với các doanh nghiệp chậm tiến độ diễn ra thường xuyên và phức tạp. Một số doanh nghiệp sau cổ phần hoá hoạt động kém hiệu quả, công tác quản lý, sử dụng đất nhiều bất cập, chưa tuân thủ đúng quy định và phương án đã phê duyệt. Cụ thể có 16 doanh nghiệp chưa thực hiện hoặc chưa hoàn thiện thủ tục thuê đất, 2 doanh nghiệp để hoang hoá không sử dụng hết diện tích được thuê, 17 doanh nghiệp không có phương án sản xuất kinh doanh mà cho thuê lại đất không đúng nội dung đề án đã phê duyệt, 6 doanh nghiệp tự ý chuyển mục đích từ đất sản xuất kinh doanh sang đất ở kết hợp với kinh doanh

Cho ý kiến về các dự án chậm triển khai, Chủ tịch UBND tỉnh Triệu Thế Hùng yêu cầu, các đơn vị tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý dự án đầu tư sau chấp thuận, phát huy hiệu quả sử dụng đất, tăng thu ngân sách cho địa phương.

Đồng thời hướng dẫn, xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc kịp thời tạo điều kiện các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân ổn định mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, góp phần xây dựng môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng có sức thu hút các nhà đầu tư.

Cụ thể, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương yêu cầu, đối với các dự án đầu tư đã hoàn thành và đi vào hoạt động nhưng chưa đúng mục tiêu đầu tư được chấp thuận, giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì rà soát, xử lý vi phạm. Giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì kiểm tra xử lý vi phạm về đất đai, môi trường và tham mưu cho UBND tỉnh Hải Dương xem xét thu hồi diện tích đất thuê theo quy định. Trên cơ sở đó Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ tham mưu cho UBND tỉnh Hải Dương xử lý dự án theo quy định.

Đối với các dự án chậm tiến độ do nguyên nhân khách quan, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu cho tỉnh có giải pháp để tháo gỡ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp triển khai dự án.

Dự án chậm tiến độ do nguyên nhân chủ quan của chủ đầu tư và các dự án đã gia hạn nhiều lần, cần tham mưu cho tỉnh xem xét quyết định chấm dứt hoạt động của dự án theo quy định của pháp luật. Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho tỉnh thu hồi đất của các dự án thu hồi theo quy định. Giao Sở Kế hoạch và Đầu tư hoàn thiện báo cáo, gửi UBND tỉnh Hải Dương.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Hải Dương còn giao Sở Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu tham mưu cho tỉnh ban hành quy trình, quy định về triển khai dự án. Tham mưu cho tỉnh quyết định thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để rà soát lại các nội dung liên quan đến các dự án chậm triển khai. UBND cấp huyện và các sở, ngành liên quan rà soát lại các dự án chậm tiến độ, báo cáo Sở Kế hoạch và Đầu tư.

Trước đó, tháng 11-2022, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Triệu Thế Hùng cũng đã chỉ đạo người đứng đầu các sở, ngành liên quan khẩn trương rà soát, phân loại các dự án tồn đọng và lên phương án xử lý cụ thể. Bên cạnh đó, cần kiểm tra thực tế triển khai các dự án, nhất là các dự án đã bàn giao đất nhưng chưa triển khai, triển khai sai mục đích, chậm tiến độ, dừng thực hiện.

Cũng tại buổi làm việc của Thường trực HĐND tỉnh Hải Dương với UBND tỉnh, ông Triệu Thế Hùng cũng đã cho biết, UBND tỉnh sẽ kiên quyết thu hồi các dự án chậm tiến độ, gia hạn nhiều lần gây lãng phí, vi phạm quy định pháp luật và xử lý nghiêm các doanh nghiệp sau cổ phần hoá vi phạm trong sử dụng đất.

Việc các doanh nghiệp cố tình “ôm đất” đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống người dân khu vực có dự án. Bên cạnh đó là một sự lãng phí rất lớn về nguồn vốn ngân sách, tài nguyên đất đai và nguồn lực của nhân dân.

THỦY NGUYÊN