19:33 29/09/2022 77 năm trôi qua, trên suốt chặng đường gian gian khổ mà hào hùng, khốc liệt mà vẻ vang của dân tộc, lực lượng Công an nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại; sự thương yêu, đùm bọc và giúp đỡ của nhân dân, đã ngày một trưởng thành, xứng đáng là “thanh bảo kiếm” sắc bén, là “lá chắn thép” vững chắc tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng, góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Kế thừa và phát triển với yêu cầu cao nhất các nội dung nguyên tắc từ những thành tựu đã đạt được trong sứ mệnh bảo vệ vững chắc nền ANTT của Tổ quốc, trước những diễn biến mới của tình hình thế giới và trong nước hiện nay, Nghị quyết số 12 - Nghị quyết mới nhất của Bộ Chính trị về công tác công an đã nhấn mạnh:
Bất luận trong hoàn cảnh, điều kiện nào cũng phải luôn kiên định nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với Công an nhân dân. Theo đó, một yêu cầu có tầm quan trọng đặc biệt hàng đầu trong Nghị quyết là: Xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc; hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân. Đi đôi là ưu tiên các nguồn lực để xây dựng lực lượng này chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ an ninh Tổ quốc, giữ gìn kỷ cương, trật tự xã hội trong giai đoạn mới.
Tiếp tục khẳng định: Công an nhân dân là “Lá chắn” và “Thanh bảo kiếm” bảo vệ nhân dân, bảo vệ Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN, Nghị quyết số 12 đồng thời xác định rõ mục tiêu tổng quát được đặt ra là: “Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu sắc, toàn diện trong xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; là lực lượng vũ trang nhân dân sắc bén, mang bản chất của giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với Đảng, Nhà nước và nhân dân; có hệ thống tổ chức tập trung, thống nhất, chuyên sâu, xuyên suốt, tinh, gọn, mạnh; có đội ngũ cán bộ, chiến sĩ tinh nhuệ; pháp chế, kỷ luật, kỷ cương được tăng cường; tiềm lực hậu cần, kỹ thuật hiện đại; phấn đấu để đến năm 2025, lực lượng Công an nhân dân nước ta cơ bản phải tinh, gọn, mạnh; các lực lượng tình báo, cơ yếu, an ninh, cảnh sát cơ động, kỹ thuật nghiệp vụ, an ninh mạng và đấu tranh phòng, chống tội phạm công nghệ cao tiến thẳng lên hiện đại”.
Cùng với đó, các mục tiêu cụ thể cần thực hiện là: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên; xây dựng cấp uỷ, tổ chức đảng trong CAND thật sự trong sạch, vững mạnh toàn diện. Tiếp tục hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của lực lượng CAND đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự, phù hợp với tình hình thực tiễn.
Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về an ninh, trật tự; đổi mới công tác công an; chủ động phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia; đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự; tạo chuyển biến rõ rệt về trật tự, an toàn xã hội, góp phần xây dựng đất nước ta là một đất nước có trật tự, kỷ cương, thật sự an ninh, an toàn, lành mạnh. Ưu tiên đầu tư xây dựng hạ tầng, kỹ thuật, tăng cường phương tiện, trang thiết bị, ứng dụng khoa học - công nghệ hiện đại, nhất là công nghệ số, tự động hóa, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo cho lực lượng CAND.
Về nhiệm vụ và giải pháp, Nghị quyết số 12 đã đề ra đầy đủ và đồng bộ, gồm 7 nhóm vấn đề. Đó là tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự giám sát của nhân dân đối với lực lượng Công an nhân dân; nâng cao hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị trong lực lượng và tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy, bảo đảm biên chế, xây dựng đội ngũ cán bộ theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”; đổi mới công tác tham mưu, lãnh đạo, chỉ huy, tăng cường tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về Công an nhân dân; xây dựng, hoàn thiện pháp luật, cơ chế hoạt động, phối hợp của lực lượng; bảo đảm tiềm lực cơ sở vật chất, trang bị hiện đại, đồng bộ; đẩy mạnh việc xây dựng, củng cố thế trận an ninh nhân dân; tăng cường công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế phù hợp với Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và bối cảnh tình hình mới.
Liên hoàn thế trận mới, giữ vững TTATXH thành phố Cảng
Quán triệt sâu sắc đường lối, phương châm, nguyên tắc, phương pháp, nghệ thuật trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ giữ gìn trật tự kỷ cương xã hội, làm nền tảng vững chắc cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong hơn nửa thế kỷ qua, đặc biệt thấm nhuần tư tưởng chỉ đạo mới từ Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị, những ngày này, cùng lực lượng công an cả nước, tập thể CBCS Phòng Cảnh sát hình sự - đơn vị 2 lần được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân đang ngập tràn một khí thế thi đua hết sức sôi nổi với quyết tâm tạo một thế trận liên hoàn trong phòng ngừa, trấn áp tội phạm trên cơ sở những thành quả đã tích lũy kết hợp chặt chẽ với các yêu cầu, đòi hỏi của tình hình nhiệm vụ đặt ra trong bối cảnh hiện nay.
Trước hết về chiến lược hành động
Kế thừa những bài học kinh nghiệm quý báu cùng những nhận thức mới từ Nghị quyết, tập thể Đảng ủy, Lãnh đạo đơn vị đã tiếp tục thống nhất cao tư tưởng chỉ đạo: “Chủ động phòng ngừa, tích cực tấn công” trong đấu tranh chống tội phạm hình sự và những hành vi vi phạm pháp luật.
Theo đó, phòng ngừa tội phạm luôn là yêu cầu cơ bản, có ý nghĩa quyết định. Tiến hành phòng ngừa với tinh thần chủ động, toàn diện và thường xuyên, bền bỉ, lâu dài chính là giải pháp hữu hiệu nhất hạn chế, ngăn chặn, loại trừ nguyên nhân và điều kiện nảy sinh tội phạm. Phòng ngừa tội phạm còn thể hiện tính nhân đạo của chính sách hình sự của Đảng, Nhà nước ta, thể hiện tính ưu việt của chế độ mới và truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, phù hợp với tình hình mới, đồng thời mang ý nghĩa thực tiễn to lớn về mặt xã hội, hạn chế tới mức thấp nhất những thiệt hại về vật chất và tinh thần, đảm bảo an ninh an toàn cuộc sống bình yên của nhân dân, góp phần tạo nên một xã hội lành mạnh, văn minh.
Phòng ngừa chủ động song phải đi đôi với tích cực tấn công trấn áp tội phạm. Đây là sự thống nhất biện chứng. Phòng ngừa và điều tra, phá án không phải hai vấn đề tách rời, trái ngược nhau mà là hai mặt của một vấn đề, là sự thống nhất của một tư tưởng hành động trên mặt trận phòng, chống tội phạm.
Thực tế đấu tranh, phòng chống tội phạm hình sự trên địa bàn thành phố Hải Phòng cho thấy, nếu chỉ phòng ngừa nhưng không chủ động tấn công, trấn áp tội phạm thì chắc chắn không thể dẹp được được tội phạm nguy hiểm, lưu manh chuyên nghiệp, tội phạm có tổ chức. Ngược lại, nếu không làm tốt phòng ngừa mà chỉ đơn thuần các đợt ra quân, tấn công trấn áp, thì bị động, không thể kéo giảm số phạm pháp hình sự, trật tự xã hội phức tạp là điều không tránh khỏi; các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm cùng những thiếu sót, sơ hở trong quản lý kinh tế, xã hội không được phát hiện và khắc phục kịp thời.
Để tấn công trấn áp tội phạm đạt hiệu quả cao, lực lượng Cảnh sát hình sự hơn bao giờ hết phải làm tốt công tác phát động quần chúng phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm; cảm hóa, giáo dục, cải tạo người phạm tội tại gia đình và cộng đồng, gắn với cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng cuộc sống mới.
Tăng cường ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, tổ chức khám nghiệm hiện trường nhanh; phát hiện, thu lượm, bảo quản và khai thác tốt các thông tin điều tra từ các dấu vết hình sự. Tổ chức tốt các biện pháp bắt, khám xét, hỏi cung, thực nghiệm điều tra và các biện pháp điều tra khác nhằm truy bắt nhanh các đối tượng phạm tội; kiên quyết xử lý nghiêm minh những tên cầm đầu, chỉ huy. Kết hợp chặt chẽ các biện pháp nghiệp vụ trinh sát, điều tra tố tụng với các biện pháp vũ trang, hành chính..., để truy quét, triệt phá các băng, ổ nhóm tội phạm, nhất là tội phạm có tổ chức, tội phạm tái phạm, ngăn chặn sự hình thành các băng, nhóm tội phạm mới.
Một thí dụ sống động về sự kết hợp chặt chẽ giữa “Chủ động phòng ngừa, tích cực trấn áp tội phạm” tại Hải Phòng. Đó là vào thập kỷ 90 của thế kỷ trước, sau các chuyên án chấn động dư luận, triệt xóa các băng ổ tội phạm khét tiếng như: Cu “nên”, Dung “hà”, Lâm “già”, cảnh sát hình sự thành phố chủ động chiến thuật “hớt váng” những tên cộm cán, đầu gấu có biểu hiện tụ tập băng nhóm, không để cho chúng có điều kiện, cơ hội để kết thành bè đảng hoạt động có tổ chức kiểu xã hội đen. Cách phòng ngừa chủ động đó đã mang lại hiệu quả lớn.
Kể từ năm 2000 cho đến nay, thành phố Cảng không còn xuất hiện những ổ tội phạm khét tiếng có tổ chức như trước.Thực tiễn trên cho thấy, ở đâu và lúc nào có sự chủ động phòng ngừa và tích cực tấn công, trấn áp hiệu quả thì ở đó tình hình tội phạm giảm; trật tự kỷ cương xã hội được ổn định.
Linh hoạt, đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ
Thực tiễn cho thấy việc sử dụng linh hoạt, đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ Công an là yếu tố trực tiếp dẫn đến thành công. Đây cũng là yêu cầu trọng tâm cấp ủy, Lãnh đạo Phòng Cảnh sát hình sự - Công an Hải Phòng đặc biệt coi trọng để thực sự xứng danh với niềm tin của người dân thành phố Cảng; xứng đáng “Thanh bảo kiếm”, “Lá chắn thép” như Nghị quyết 12 của Bộ Chính trị đã khẳng định.
Mối quan hệ hữu cơ giữa các biện pháp nghiệp vụ Công an là một thể thống nhất và luôn phải được sử dụng đồng bộ, đồng thời đòi hỏi khi thực hiện phải có năng lực tư duy sáng tạo, khoa học, nhạy bén, quyết đoán và có tinh thần trách nhiệm cao. Hiệu quả, tác dụng chỉ có thể phát huy nếu tạo được thể liên kết chặt chẽ; quán xuyến được các khâu chỉ đạo đến tổ chức thực hiện đấu tranh một cách thông suốt và hoàn chỉnh cả trong phòng ngừa đến điều tra xử lý. Cần chống khuynh hướng coi nhẹ các biện pháp công khai, tuyệt đối hóa các biện pháp bí mật. Khi sử dụng phải xác định rõ biện pháp chủ công, biện pháp hỗ trợ trên nguyên tắc phát huy cao nhất hiệu lực của từng biện pháp.
Một luận điểm nữa được tập thể đơn vị nhất quán trong nhận thức - đó là phải coi biện pháp quần chúng là cơ bản nhất, bởi đây là cơ sở để thực hiện các biện pháp khác có hiệu quả, xuyên suốt toàn bộ hoạt động đấu tranh chống tội phạm. Hoạt động của trinh sát đều phải dựa vào quần chúng, quần chúng có giúp đỡ, hỗ trợ trinh sát mới có thể thực hiện những hoạt động nghiệp vụ kết quả. Các biện pháp công khai khác như hành chính, vũ trang, điều tra, xét hỏi luôn có sự hỗ trợ với biện pháp quần chúng.
Trấn áp kết hợp với khoan hồng, trừng trị kết hợp với giáo dục cải tạo
Trấn áp tội phạm không có nghĩa là đàn áp, giam cầm người phạm tội mà là sử dụng các chế tài (chính trị, vũ trang, pháp luật...) để khuất phục ý chí của tội phạm; đánh trúng, đánh mạnh đối tượng chủ mưu, cầm đầu, thủ ác làm phân hóa triệt để hàng ngũ tội phạm. Không trấn áp và trấn áp không mạnh khi cần thiết rõ ràng không thể tiêu diệt, làm tan rã tội phạm, không nâng cao được khí thế của quần chúng. Tuy nhiên, đi đôi với trấn áp phải là khoan hồng, nhất là với các đối tượng phạm tội đã thức tỉnh, lập công chuộc tội. Chính sách khoan hồng thể hiện tư tưởng nhân đạo của dân tộc ta, là sự thể hiện tính chính nghĩa cũng như sức mạnh, bản chất tốt đẹp của chế độ mới.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khi sinh thời cũng đã đặc biệt quan tâm đến khoan hồng với những người lầm lỗi. Bác nói “Không được báo thù, báo oán. Đối với những kẻ đi lầm đường, lạc lối, đồng bào ta cần phải dùng chính sách khoan hồng, lấy lời khôn, lẽ phải mà bày cho họ, nói lẽ phải chắc họ sẽ nghe”. Khoan hồng không có nghĩa là “tha bổng”, bỏ qua xử lý hoặc dung túng tội phạm mà mục đích là phân hóa hàng ngũ tội phạm, cô lập đối tượng đầu sỏ ngoan cố, làm tan rã tư tưởng, tổ chức của tội phạm bằng các chính sách cụ thể mang tính nhân văn, phù hợp với truyền thống đạo lý nhân nghĩa của dân tộc. Khoan hồng phải dựa trên các yếu tố về nhân thân, mức độ phạm tội, thái độ của người phạm tội, thái độ của nhân dân, tình hình chính trị xã hội và yêu cầu, nhiệm vụ chính trị để vận dụng cho phù hợp.
Trấn áp và khoan hồng tội phạm là hai mặt của một vấn đề có quan hệ hữu cơ với nhau trong một thể thống nhất. Không trấn áp mạnh thì tội phạm sẽ lấn tới. Kiên quyết trấn áp thì chính sách khoan hồng mới có hiệu lực. Nếu chỉ thiên về trấn áp, coi nhẹ khoan hồng thì khó có thể tranh thủ cảm hóa được những người bị ép buộc, bị mua chuộc, lôi kéo, để phân hóa, cô lập số cầm đầu nguy hiểm và sẽ đẩy họ vào con đường cùng, gây khó khăn cho công tác đấu tranh.
Chính sách “Trấn áp kết hợp với khoan hồng, trừng trị kết hợp với giáo dục cải tạo” phải luôn được vận dụng sáng tạo, linh hoạt bởi tính chất, đặc điểm, đối tượng và yêu cầu nhiệm vụ cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm hình sự khác với chống phản cách mạng. Trong thực tiễn, lực lượng Cảnh sát hình sự - Công an Hải Phòng luôn giải quyết tốt những vấn đề cơ bản liên quan tới xử lý đối với người phạm tội phù hợp với nhiệm vụ chính trị, tình hình xã hội; phù hợp với tính chất đặc điểm của tội phạm song đều nhất quán giữ được tính nghiêm minh, tính nhân đạo.
Xây dựng lực lượng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại
Đấu tranh phòng, chống tội phạm hình sự là cuộc đấu tranh toàn dân, toàn diện diễn ra phức tạp, gay go và lâu dài. Việc xây dựng lực lượng phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nhất là trong tình hình mới là yêu cầu đặc biệt quan trọng. Đảng, Nhà nước đã quan tâm chỉ đạo xây dựng lực lượng chuyên trách, bán chuyên trách trong phòng ngừa, trấn áp tội phạm hình sự thành các mũi xung kích vừa làm tốt nhiệm vụ tham mưu vừa trực tiếp chiến đấu.
Hơn bao giờ hết, xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sỹ cảnh sát hình sự trong sạch, vững mạnh, có nghiệp vụ chuyên môn giỏi, hiểu biết sâu về khoa học kỹ thuật, có ý thức tổ chức kỷ luật và phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần dũng cảm, mưu trí là yêu cầu khách quan và cũng là yếu tố quyết định.
Đáng nói, phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm luôn phát triển theo diễn biến tình hình chính trị, kinh tế - xã hội đất nước. Theo xu thế chung, tội phạm hình sự ở Việt Nam đã xuyên quốc gia, liên quốc gia, mang tính quốc tế sâu sắc. Chính vì vậy, các mặt về tổ chức, bộ máy của lực lượng mũi nhọn này phải luôn không ngừng được đổi mới, phát triển để thích ứng với tình hình.
Theo đó, để điều tra, khám phá tội phạm đang hoạt động chuyên nghiệp, hoạt động tội phạm sử dụng khoa học và công nghệ mới, tội phạm xuyên quốc gia và quốc tế, lực lượng Cảnh sát hình sự nói chung, trong đó có Hải Phòng cần được tổ chức chuyên sâu theo từng lĩnh vực, nhất là các loại tội phạm nguy hiểm, mới xuất hiện. Đội ngũ trinh sát, điều tra viên đòi hỏi phải được đào tạo chuyên sâu, giỏi nghiệp vụ có mối quan hệhợp tác quốc tế chặt chẽ với cơ quan Cảnh sát các nước.
Cần nhận thức sâu sắc rằng: Quyết định thắng lợi trong đấu tranh chống tội phạm có nhiều nhân tố, nhưng cơ bản nhất luôn là con người. Đó là những chủ thể đứng trong đội ngũ trực tiếp đương đầu với tội phạm, giữ vai trò nòng cốt, xung kích với tinh thần “Vì nước quên thân, vì dân phục vụ”. Do tính chất đặc thù riêng của cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm hình sự, cán bộ chiến sỹ thường xuyên tiếp xúc với môi trường nguy hiểm, phức tạp; các mặt trái của xã hội và đối tượng đấu tranh hết sức manh động, việc xây dựng đội ngũ trinh sát, điều tra viên càng đòi hỏi những tiêu chí đặc biệt về năng khiếu, thể chất, tư chất, phẩm chất, tiêu chuẩn chính trị, trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật.
Tình hình thế giới và khu vực đang tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, khó lường. Các thế lực thù địch, phản động tăng cường chống phá cùng tác động của mặt trái cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng bộc lộ rõ nhất là những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, sự xuống cấp về văn hóa, đạo đức và những bức xúc trong xã hội có chiều hướng gia tăng.
Toàn lực lượng CAND theo tinh thần Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị đang hết mình nỗ lực phấn đấu xứng đáng với vai trò nòng cốt xung kích trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội. Cùng với quyết tâm đó của toàn lực lượng, CBCS Phòng Cảnh sát hình sự - Công an thành phố Hải Phòng nguyện quán triệt sâu sắc Nghị quyết trên; biến nhận thức thành hành động cụ thể; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xây dựng nếp sống, ứng xử văn hóa, tác phong chính quy; không ngừng tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nêu cao ý chí cách mạng tiến công; mưu trí, dũng cảm, sẵn sàng chiến đấu hoàn thành xuất sắc trọng trách được giao phó.
Hoàng Đức - Phòng Cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hải Phòng