Những cải cách mang tính bước ngoặt của Cuba đã được thực hiện ngay từ khi Chủ tịch Raul Castro nhận nhiệm vụ lãnh đạo đất nước vào năm 2008 với câu nói “Chúng ta cải cách hoặc chúng ta chìm nghỉm”, và từ năm 2011, quá trình đổi mới được đẩy mạnh, quyết liệt.

Tại Đại hội VI của Đảng Cộng sản Cuba, “Đề cương chính sách xã hội” được xây dựng, với 313 nhiệm vụ cải cách quan trọng, nêu cao khẩu hiệu đổi mới mô hình kinh tế và xã hội của đất nước, đến tháng 12/2019, đã hoàn thành 216 nhiệm vụ.

Năm 2019, Chính phủ Cuba thực hiện thêm nhiều chính sách hướng tới nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nới lỏng hạn chế đối với kinh tế cá thể và tư nhân, tăng cường thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư nhân. Đến cuối năm 2019, số lượng hộ kinh doanh cá thể của nước này đã tăng lên gần 620.000; các hợp tác xã phi nông nghiệp của Cuba đã được thành lập và có hơn 400 tổ chức.

Đất nước Cuba đang từng ngày đổi thay.

Tháng 4/2019, Hiến pháp mới của Cuba chính thức có hiệu lực, đã đảm bảo hành lang cho sự phát triển và đổi mới, thừa nhận tính hợp pháp của kinh tế nhiều thành phần, xác định tầm quan trọng của đầu tư nước ngoài đối với phát triển kinh tế.

Cùng với đó, để giảm khó khăn cho đời sống nhân dân, năm 2019, Chính phủ Cuba đã tăng lương rất nhiều cho công chức và nhân viên nhà nước. Theo đó, mức lương tối thiểu từ 250 peso tăng lên 400 peso (1 peso tương đương 23.000 VNĐ), thu nhập bình quân hàng tháng từ 667 peso tăng lên 1067 peso. Đồng thời, Chính phủ còn quyết định tăng phụ cấp hưu trí cho người về hưu từ  300 đến 500 peso. Một biện pháp khác là bắt đầu từ ngày 21/10/2019, chính phủ cho phép công dân Cuba và người nước ngoài đã cư trú lâu dài ở quốc gia này được mở tài khoản ngoại tệ tại ngân hàng địa phương, có thể sử dụng ngoại tệ trên thẻ ngân hàng để mua các sản phẩm khan hiếm như xe máy điện, tivi màn hình phẳng, điều hòa nhiệt độ, máy vi tính, điện thoại di động, linh kiện ô tô... ở 77 cửa hàng đặc biệt của nhà nước mới thiết lập trên toàn quốc. Tài khoản ngoại tệ do người nộp đơn mở tại ngân hàng có thể chuyển ngoại tệ ở Cuba và nước ngoài, cũng có thể sử dụng các đồng tiền của nước khác như USD, euro, bảng Anh...

Để ứng phó với thiên tai và trừng phạt kinh tế của Mỹ, Đảng và Chính phủ Cuba đã thực hiện nhiều biện pháp linh hoạt, kịp thời, hiệu quả khiến tình hình đất nước và đời sống người dân luôn ổn định.

Khi bước sang năm mới 2020, Bộ trưởng Kinh tế kế hoạch Cuba Alejandro nhân định, đây sẽ là năm kinh tế Cuba đối mặt với thách thức nghiêm trọng, đồng thời sẽ có nhiều cải cách lớn. Theo đó, trọng điểm là mở rộng và đa dạng hóa xuất khẩu, phát triển công nghiệp thay thế nhập khẩu, phát triển hơn nữa ngành du lịch, giảm bớt nhập khẩu hàng hóa dành cho du lịch và gia tăng tỷ lệ tự cung tự cấp loại hàng này, đi sâu cải cách doanh nghiệp nhà nước, thu hút nhiều đầu tư nước ngoài hơn, từng bước thống nhất cơ chế tiền tệ và tỷ giá hối đoái, đảm bảo chăm sóc y tế và giáo dục miễn phí.

Hơn nửa thế kỷ qua, Cuba vẫn đứng vững và phát triển như một đối trọng với Mỹ cả về ý thức hệ lẫn mô hình kinh tế. Vì vậy, việc tích cực hội nhập quốc tế và mở rộng kinh tế tư nhân đang trở thành đòi hỏi cấp bách, là động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN cùng với đó là những cải cách quyết liệt trong thủ tục hành chính. Đây chính là mô hình kinh tế đã được áp dụng thành công tại Việt Nam - luôn kiên định mục tiêu mở cửa để hội nhập và phát triển, đồng thời giữ vững độc lập, chủ quyền đất nước.

Trần Hoàng tổng hợp