Ngày 12-10, chính quyền thành phố Harrisburg, thủ phủ bang Pennsylvania, đã tuyên bố phá sản sau một cuộc biểu quyết của hội đồng thành phố một ngày trước đó. Động thái hiếm hoi này làm gia tăng nỗi ám ảnh về nguy cơ vỡ nợ của hàng loạt chính quyền địa phương tại Mỹ.
| |
Với dân số khoảng 50.000 người, Harrisburg hiện đang mắc nợ khoảng 310 triệu USD và không còn tiền trả lương cho công chức. Chủ nợ là những người đã mua trái phiếu đô thị của Harrisburg. Trái phiếu đô thị là loại trái phiếu do chính quyền các đơn vị hành chính công như quận, thành phố, bang… ở Mỹ phát hành nhằm gây quỹ để phát triển. Đến ngày trả cả gốc lẫn lãi cho chủ nợ thì ngân sách của thành phố trống rỗng do một loạt các nguyên nhân như khủng hoảng tài chính, tỷ lệ thất nghiệp tăng, thu thuế sút giảm… Năm ngoái, các nhà phân tích trái phiếu đô thị đã cảnh báo nhiều thành phố tại Mỹ sẽ lâm vào tình trạng phá sản khi tỉ lệ thất nghiệp cao, niềm tin tiêu dùng yếu kéo theo nguồn thu từ thuế giảm, thâm hụt ngân sách tăng.
Một số nhà kinh tế cũng cảnh báo nguy cơ tương tự khi doanh thu từ thuế và bất động sản suy giảm trầm trọng cùng với suy thoái kinh tế cũng như sự không hiệu quả của gói kích thích trị giá 787 tỷ USD của chính quyền liên bang. Những nỗ lực của chính quyền Harrisburg nhằm tránh trở thành thành phố đầu tiên phải đệ đơn phá sản đã bị những chính sách như áp đặt giới hạn nợ của chính quyền địa phương cản trở.
Thị trưởng Harrisburg, bà Linda Thompson đã kêu gọi thành phố tăng thuế và bán tháo các tài sản - được định giá từ 100 - 500 triệu USD theo liệt kê trong hồ sơ phá sản - để có tiền trang trải nợ nần. Ước tính riêng việc bán khoảng 8.000 cổ vật dự định dành cho một bảo tàng chưa được xây dựng có thể mang lại cho chính quyền thành phố khoảng 500.000 USD. Tuy nhiên, do lo ngại thành phố vốn chịu thiệt hại nặng nề bởi suy thoái kinh tế sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng xấu hơn từ việc rao bán các tài sản, hội đồng thành phố đã lựa chọn giải pháp tuyên bố phá sản.
Các chuyên gia cho biết đây là vụ phá sản thứ tư của một thành phố tại Mỹ trong suốt ba thập kỷ qua, mặc dù những động thái như vậy thường phổ biến hơn tại các quận hay khu vực hành chính nhỏ của một bang. Ông Jame Spiotto thuộc hãng luật Chapman & Cutler, người giữ các bản sao hồ sơ đệ đơn phá sản cấp thành phố, cho biết vụ phá sản gần đây nhất là của thành phố Vallejo thuộc bang California vào năm 2008. Hiện nay, các nhà lập pháp của bang Pennsylvania đang cân nhắc tiếp quản thành phố và triển khai một “kế hoạch giải cứu”.
Kênh truyền hình CBS cho biết, nhiều bang và thành phố của Mỹ đã bội chi, chi vượt 500 triệu USD tiền thuế họ thu được và đang phải đối mặt với lỗ thủng 1.000 tỉ USD trong quỹ trợ cấp của địa phương. Khủng hoảng nợ đang chạm tới tận các cơ quan công quyền địa phương thay vì cấp bang và thành phố như trước đây. Thành phố Detroit đang cắt giảm chi tiêu trong các ngành cảnh sát, chiếu sáng, sửa chữa đường sá và vệ sinh công cộng. Arizona đã bán cả tòa nhà chính quyền bang và tòa án cho các nhà đầu tư, sau đó thuê lại để giải quyết nợ nần. Bóng ma vỡ nợ cũng đang bao trùm bang Florida, nơi bong bóng bất động sản đã bùng nổ hai năm trước.
VIỆT ANH (tổng hợp) |