Một trong 3 chiếc tàu hải giám của Trung Quốc đã xâm phạm trắng trợn chủ quyền Việt Nam và phá hoại thiết bị của PVN. Ảnh: PVN.

Phát biểu tại cuộc họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nguyễn Phương Nga nhấn mạnh: Việt Nam kiên quyết phản đối hành động của phía Trung Quốc phá hoại, cản trở các hoạt động thăm dò khảo sát bình thường của Việt Nam trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, gây thiệt hại lớn cho Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam. Hành động này đã vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của mình, vi phạm Công ước Luật biển năm 1982 của Liên hợp quốc, trái với tinh thần và lời văn của Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) ký giữa ASEAN và Trung Quốc năm 2002, cũng như nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước Việt Nam và Trung Quốc.

Bà Nguyễn Phương Nga nhấn mạnh: Việt Nam yêu cầu phía Trung Quốc chấm dứt ngay, không để tái diễn những hành động vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đồng thời bồi thường thiệt hại cho phía Việt Nam.

Trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước phát biểu ngày 28-5-2011 của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng “việc phía Việt Nam tiến hành hoạt động thăm dò dầu khí tại vùng biển do Trung Quốc quản lý đã làm tổn hại lợi ích và quyền quản lý của Trung Quốc ở “Nam Hải”, đi ngược lại nhận thức chung của hai nước về vấn đề “Nam Hải”… “Hành động mà cơ quan chủ quản của phía Trung Quốc áp dụng hoàn toàn là hoạt động giám sát và chấp pháp trên biển trong vùng biển do Trung Quốc quản lý. Phía Trung Quốc luôn nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định “Nam Hải”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu rõ: Chúng tôi bác bỏ phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 28-5-2011 về vấn đề này. Cần làm rõ một số điểm như sau:

Thứ nhất là, khu vực Việt Nam tiến hành thăm dò hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa 200 hải lý của Việt Nam, theo Công ước Luật biển của Liên Hợp Quốc năm 1982. Đây hoàn toàn không phải là khu vực tranh chấp, lại càng không thể nói là khu vực do Trung Quốc quản lý. Trung Quốc đang cố tình làm dư luận hiểu nhầm khu vực không có tranh chấp thành khu vực tranh chấp.

Thứ hai là, Việt Nam luôn tuân thủ nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước là giải quyết mọi tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không có hành động làm phức tạp thêm tình hình. Không có nhận thức chung nào nói rằng Trung Quốc có quyền cản trở các hoạt động của Việt Nam tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Chính hành động này của Trung Quốc đã đi ngược lại nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước.

Thứ ba là, Trung Quốc kêu gọi giải quyết các tranh chấp liên quan bằng biện pháp hòa bình, nhưng chính hành động của Trung Quốc đang làm phức tạp thêm tình hình ở Biển Đông.

Trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến yêu sách đường 9 đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông và gần đây Trung Quốc có một loạt va chạm với Việt Nam và cả Philippines, ông Nguyễn Duy Chiến, Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia khẳng định: Yêu sách đường 9 đoạn hay còn gọi là “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông hoàn toàn không có cơ sở pháp lý, trái với Công ước năm 1982 của Liên hợp quốc về Luật Biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và đã bị nhiều nước phản đối. Việc Trung Quốc tìm cách thực hiện yêu sách này trên thực tế đang làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.

Trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến việc lãnh đạo Trung Quốc đã nhiều lần tuyên bố “Trung Quốc chủ trương giải quyết hòa bình các tranh chấp,” “dù lớn mạnh cũng không xưng bá”, bà Nguyễn Phương Nga nói: Chúng tôi mong rằng Trung Quốc sẽ thể hiện vai trò có trách nhiệm của một nước lớn, thực hiện đúng tinh thần tuyên bố của lãnh đạo Trung Quốc.

Tại cuộc họp báo, ông Đỗ Văn Hậu, Phó tổng giám đốc PVN đã thông báo diễn biến sự việc tàu Bình Minh 02 của PVN bị 3 tàu Hải giám của Trung Quốc cản phá, đe dọa, cắt cáp thăm dò tại vị trí 12o48’25" Bắc và 111o26’48" Đông, cách mũi Đại Lãnh (Phú Yên) 116 hải lý.

Ông Hậu khẳng định khu vực khảo sát nằm rất sâu trong thềm lục địa của Việt Nam; PVN đã tiến hành khảo sát nhiều lần và hoạt động khảo sát của tàu Bình Minh 02 trên vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam là hết sức bình thường. Việc cắt cáp là có chủ ý và đã được chuẩn bị từ trước, vì nếu không có thiết bị đặc biệt thì không thể cắt cáp ở độ sâu 30 m. Sự việc này đã gây thiệt hại đáng kể và cản trở hoạt động của PVN. Tàu Bình Minh 02 và các tàu bảo vệ đã phải dừng công việc để thay thế, sửa chữa thiết bị. Tuy nhiên, đến nay, tàu Bình Minh 02 đã trở lại hoạt động bình thường.